Werken als de coachende fysiotherapeut

Het uitvoeren van voldoende fysieke activiteiten is cruciaal bij reumatoïde artritis. Een goed streven voor gezondheid bevorderende fysieke activiteiten bij reuma is: twee keer per week spierversterkende oefeningen en 5 keer per week 30 minuten gematigd intense fysieke activiteiten (of 3x per week 20 minuten intensieve fysieke activiteiten). Om deze patiënten richting gedragsverandering te begeleiden hebben fysiotherapeuten naast biomedische kennis en vaardigheden ook coaching vaardigheden nodig. Er is echter weinig bekend over hoe fysiotherapeuten deze dubbeltaak ervaren. Om hier meer inzicht in te krijgen werden 12 fysiotherapeuten geïnterviewd (semigestructureerd) die mee hadden gedaan aan een groot onderzoek naar het bevorderen van gezond bewegen bij reuma patiënten (2010). Deze fysiotherapeuten waren 6 dagen uitbreid geschoold in het begeleidingsprotocol.
Uitgebreide bewerking en analyse van deze interviews leverde de volgende drie categorieën van gegevens op:

1. Uitdagingen in de coaching rol,
2. Groeien in de coaching rol,
3. Educatie en ondersteuning van de coach.

(1) Uitdagingen in de coaching rol

• Wanneer leiden of juist volgen van de groep.
• Het individueel afstemmen van de begeleiding binnen de groep.
• Hoe voorkomen dat men te veel de leiding krijgt toegeschoven.
• Wat is goede coaching als bijvoorbeeld groepsleden geen interesse tonen.
• Stress door tijdgebrek, niet weten hoe de groep te organiseren en door groepsdynamische incidenten.
• Hoe adequaat om te gaan met beperkte tijd, planning en praktische zaken als pedometers.

(2) Groeien in de coaching rol

• Gaandeweg leren de leiders rol los te laten en verantwoording voor de agenda meer bij de groepsleden laten.
• Gedragsadoptie technieken beter inzetten, zoals: (a) informatie geven, (b) discussies leiden, (c) eigen verantwoordelijkheid faciliteren, en (d) open groepssfeer creëren, (e) positieve feedback geven.
• Gedragsbehoud technieken beter inzetten, zoals: positieve bekrachtiging te geven, obstakels overwinnen, plannen, follow-up, relaps preventie, en het ontwikkelen van een lange termijn perspectief.
• Gaandeweg groeit het zelfvertrouwen in de, als nieuw ervaren, coaching rol. Men krijgt meer een eigen vorm en uit gevoelens binnen de groep op gelijkwaardig niveau.
• Leren het protocol flexibel toe te passen, afgestemd op de situatie.
• De coaching vaardigheden ook inzetten in andere klinische settingen.

(3) Educatie en ondersteuning van de coach

• Bij aanvang van het programma graag goede structuur en duidelijke richtlijn over hoe voort te gaan tijdens de groepssessies.
• Persoonlijk feedback en tips aan de coach wordt als erg behulpzaam ervaren. Ook rollen spel en video bleken behulpzaam.
• Het gevoel hebben als coach deel uit te maken van het onderzoeks- of management team en niet slechts een pion te zijn.
• Gedrukt materiaal is behulpzaam, maar kan te veel onderwerpen bevatten of te veel herhalingen.
• Rollen spel niet te laat inzetten.

Opmerking samenvatter

De bevinding stemmen overeen met de ervaringen die we binnen PsychFysio opleidingen op doen. Fysiotherapeuten zijn gemotiveerd om hun cliënten te begeleiden richting gezondheid gedragsverandering, maar ervaren te weinig psychologische kennis en voelen zich doorgaans onwennig in de coaching rol. Tegelijkertijd zien we tijdens de cursussen het zelfvertrouwen qua kennis en vaardigheden groeien. Na een soms moeizame start ervaren veel fysiotherapeuten het als een verademing om de biomedische expert rol (vaak gepaard gaande met ‘trekken en sleuren’ aan de patiënt) aan te mogen vullen met een meer op participatie gerichte coaching rol. Binnen PsychFysio opleidingen bieden we een breed aanbod aan van verschillende coaching stijlen. In onze visie is er niet één beste coaching stijl, maar is er een palet aan coaching stijlen nodig om flexibel te kunnen aansluiten bij de situatie, en bij de behoeften en de grillen van de cliënt.