Welke voorkeuren hebben ouderen ten aanzien van sporten?

Ondanks de vele voordelen van fysieke activiteit voor alle leeftijdsgroepen, voldoen lang niet alle mensen aan de beweegnormen. Gezien de toename in chronische aandoeningen en het toenemende aantal ouderen is het van belang dat ook ouderen meer gaan bewegen. Volgens de Theory of Planned Behavior is de intentie de sterkste beïnvloeder van gedrag. Intentie wordt bepaald door iemands attitude, subjectieve norm en het gevoel van controle over gedrag.

Intenties bepalen slecht 25-50% van het gedrag. Mensen leven dus vaak niet naar hun intenties. Het gat tussen de intenties en het gedrag is de ‘intention behaviour gap’. Om de kans te vergroten dat mensen wel naar hun intenties gaan gedragen zijn implementatie-intenties zinvol.  Deze implementatie-intenties verkleinen het intention behaviour gap door het gedrag te sturen met situationele triggers. In deze actieplannen beschrijven mensen heel precies, en in concrete acties, hoe ze hun doel gaan bereiken; hoe vaak, waar, wanneer, hoe lang, met wie, etc. Waar de voorkeuren liggen van deze specifieke acties is afhankelijk van iemands leeftijd, dagelijkse bezigheden, geslacht en gezondheid.
Waar de voorkeuren van ouderen liggen is nog niet precies bekend. Als deze factoren bekend zijn, kunnen interventies of campagnes zich beter richten op de oudere doelgroep, wat het gat naar de daadwerkelijke gedragsverandering kan verkleinen.
In deze studie bekijken de onderzoekers welke intenties tot fysieke activiteit ouderen hebben en welke implementatie-intenties de meeste voorkeur hebben en in hoeverre dit verschilt tussen mensen in verschillende leeftijdsgroepen (jong (<45 jaar), middelbaar (45-60jaar), oud (>60 jaar).

Methode

De ‘National Social Survey (NSS)’ is een in Australië jaarlijks afgenomen onderzoek via telefonische interviews.  In de interviews werden de deelnemers gevraagd naar hun mate van fysieke activiteit, of ze de intentie hadden om fysiek actiever te worden en zo ja, of ze daar al concrete plannen voor hadden gemaakt.
Om implementatie-intenties te onderzoeken vroegen de onderzoekers de deelnemers naar hun voorkeur van frequentie, duur, type activiteit, welke tijd van de dag, hoeveel sessies, welke tijd van het jaar, met andere mensen of alleen en waar de activiteit bij voorkeur plaatsvindt.
Fysieke activiteit werd gemeten met de Active Australia Survey (Australian Institute of Health and Welfare, 2003).

Resultaten

Het telefonisch interview werd afgenomen bij 1217 Australiërs. De gemiddelde leeftijd was 52,5 jaar (± 18,3). Zo’n 55% van de mensen bleek te voldoen aan de beweegrichtlijn.
Een hoger percentage ouderen hadden geen intentie om deel te nemen aan regelmatige fysieke activiteit in de komende 6 maanden (60%) vergeleken bij jonge deelnemers (25%) of mensen van middelbare leeftijd (37%). Ouderen geven er de voorkeur aan minstens een keer per dag wat korter actief te zijn dan om een aantal keer per week lang of intensief te sporten. Ook de meeste mensen van middelbare leeftijd hadden die voorkeur, terwijl bij jongeren de voorkeur in frequentie niet uitgesproken was. Qua duur geeft het grootste deel van de ouderen de voorkeur aan bewegen gedurende 30 minuten of minder. Zowel oudere mensen (64%) als mensen van middelbare leeftijd (57%) gaven de voorkeur aan fysieke activiteit op lager tempo vergeleken met de jongere groep, die juist een voorkeur aangaf voor hoger tempo (43%).  Ouderen bewegen het liefst in de ochtend of in de middag; slechts 7% gaf aan het liefst ’s avonds te sporten. Bij de andere twee leeftijdsgroepen waren de uitkomsten meer verspreid. Het seizoen bleek bij geen van de groepen veel uit te maken, evenals het alleen of samen sporten. Als de voorkeur bij samen sporten ligt, dan het liefst met vrienden. Bij alle groepen sporten de mensen het liefst buiten in de natuur.

Conclusie en opmerkingen

Interventies gericht op fysieke activiteit bij ouderen zijn waarschijnlijk het meest succesvol als er rekening wordt gehouden met de voorkeuren die ze over het algemeen hebben. Korte sessies op laag tempo in de natuur is voor de meeste ouderen het aantrekkelijkst om te gaan sporten. Daarnaast is het ook belangrijk om mee te nemen dat meer dan de helft van de ouderen niet de intentie heeft om fysiek actiever te worden. Door welke factoren dat ontstaat is in deze studie niet onderzocht.