Wat vinden onze patiënten van Pilates binnen de fysiotherapie?

Groep patiënten binnen pilateslessen oefenen op de mat.

Zowel artrose als aspecifieke chronische lage rugpijn zijn veel voorkomende aandoeningen die mensen aanzienlijk kunnen beperken. Een van de doelstellingen bij het behandelen van deze aandoeningen is gericht op het behouden of het hervatten van de normale activiteiten. Dit wordt bereikt door de pijn, beperkingen en stress van deze aandoeningen te verminderen. Richtlijnen adviseren daarvoor fysieke training of oefentherapie. Pilates wordt de laatste jaren in toenemende mate geïntegreerd binnen de fysiotherapie. Men noemt dit fysiopilates. Een aantal onderzoeken laten zien dat pilates oefeningen de pijn en beperkingen kunnen verminderen, de spierkracht en het functioneren verbeteren, en leidt tot een betere houding. Bovendien verbetert de balans en het lopen, waardoor het risico om te vallen vermindert. Er zijn ook aanwijzingen voor een verbeterde kwaliteit van leven en stemming. Omdat pilates meer dan 50 verschillende oefeningen op verschillende niveaus en intensiteit aanbiedt, kan ze heel mooi afgestemd worden op de individuele voorkeuren en benodigdheden van de patiënt. Sommige effecten van pilates zoals mobiliteit, balans en stabiliteit treden al snel op en bevorderen daardoor de therapietrouw.

Er is nog geen onderzoek gedaan naar wat patiënten met chronische musculoskeletale aandoeningen vinden van pilates oefeningen binnen de fysiotherapie. De onderzoekers hielden daarom interviews met patiënten die een 12 weeks pilates programma hadden gedaan binnen een fysiotherapeutische setting.

Methode

Het betreft een kwalitatieve studie op basis van interviews. Daartoe werden vier focusgroepen gevormd met 5-6 deelnemers per groep. De patiënten waren ouder dan 35 jaar en hadden artrose, aspecifieke chronische lage rugpijn, of andere chronische musculoskeletale aandoeningen. De pilates lessen die ze 12 weken gevolgd hadden werden gegeven door fysiotherapeuten die goed geschoold waren in pilates. Uit de data van de interviews distilleerden de onderzoekers een aantal centrale thema’s.

TIP:  Vaardigheidstraining verhoogt corticospinale exciteerbaarheid, krachttraining juist niet

Resultaten

Er deden 22 deelnemers mee waarvan vijftien vrouwen en zeven mannen. De gemiddelde leeftijd was 57 jaar (range 36-83 jaar). 12 deelnemers hadden het 12 weekse programma afgerond en zeven waren al langer (12 maanden) bezig met fysiopilates. Uit de interviews kwamen de volgende vijf thema’s naar voren:

Fysieke verbeteringen: de meeste deelnemers meldden dat de core-kracht toegenomen was en dat ze daar in het dagelijks leven profijt van hadden. Sommige meldden dat ze zelfs na maanden nog vooruitgang merkten tijdens het oefenen, ondanks de vaak oudere leeftijd. Ook verbetering in mobiliteit, evenwicht en welzijn werden door de deelnemers spontaan gerapporteerd.

Pilates bevordert een actieve leefstijl en verbetert het functioneren op het werk en in hobby’s: de toegenomen kracht en fitheid helpt de deelnemers om met de fysieke eisen van het dagelijks leven om te gaan. Deelnemers met een zittende baan meldden dat ze een betere houding konden handhaven. En een aantal deelnemers meldden dat ze hun hobby’s, zoals wandelen of golfen, beter konden uitvoeren.

Psychosociale voordelen en verbetert zelfvertrouwen: de meerderheid van de deelnemers meldde dat ze verhoogd welzijn ervaren, zowel tijdens het oefenen als na de lessen. Men ervaart een vermindering in spanning en stress. De concentratie op de oefeningen, wat een kenmerkend element van pilates is, verminderde het piekeren. Pilates verhoogde het zelfvertrouwen door een betere houding en door het gevoel dat men fysiek actief was. Welzijn verbeterde ook, onder andere omdat in de groep nieuwe vriendschappen ontstaan.

Toegenomen autonomie in het omgaan met de aandoening: omdat de pilates instructeurs allemaal fysiotherapeuten waren konden ze heel goed de oefeningen afstemmen op de individuele behoeften van de patiënt en daar goede adviezen in geven. De buikspieroefeningen, de brug, en de rug spierversterkende oefeningen waren het meest populair onder de patiënten. De patiënten ervaarden het als prettig dat ze de oefeningen op hun eigen niveau konden uitvoeren. Dit is een van de sterke kanten van pilates: de oefeningen worden op verschillend niveau beschreven en aangeboden. De helft van de deelnemers rapporteerde een merkbare vermindering in pijn en drie patiënten meldden dat de pijn volledig verdwenen was. Een aantal patiënten meldde dat pilates gegeven door fysiotherapeuten zorgt dat ze minder individuele sessies fysiotherapie nodig hadden. De meeste deelnemers waren het er over eens dat pilates helpt om meer onafhankelijk met hun aandoening om te gaan en dat ze alleen individuele fysiotherapie namen als er een duidelijke opleving in klachten was.

TIP:  Pilates verbetert lichaamshouding bij vrouwen op middelbare leeftijd

Pilates motiveert om te blijven oefenen: iedereen was het er over eens dat om de effecten van pilates te behouden men door moest gaan met trainen. Men bleef deelnemen aan de pilates lessen omdat dit de vaste regelmaat geeft die men nodig heeft. Men vond de veilige omgeving bij de fysiotherapie prettig. Het vaste uur in de week maakte het tot een goede gewoonte. Als men een pilatesles miste, kon men die doorgaans in dezelfde week inhalen in een andere groep. Men bleef oefenen omdat men gemotiveerd was door; de actieve leefstijl, het toegenomen mentale welbevinden, en de vermindering in pijn. Als men een week niet kwam dan nam de stijfheid en de symptomen weer toe, en ook dit motiveerde om de pilateslessen te blijven volgen. De grootste barrière om een les over te slaan was: drukte en tijdgebrek.

Opmerkingen samenvatten

Het is duidelijk dat deze groep patiënten enthousiast zijn over de toepassing van pilates binnen een fysiotherapeutische setting. De pilates lessen, ‘fysiopilates’, worden gegeven door fysiotherapeuten. Men ervaart de lessen als goed afgestemd op de individuele behoeften rondom de aandoening. Wereldwijd wordt pilates meer en meer binnen revalidatiesetting en de fysiotherapie toegepast, en met succes. Pilates is een populaire methode onder het publiek, en dat maakt het laagdrempelig om eraan mee te doen. Ook in Nederland zijn er meer en meer fysiotherapeuten die pilates, doorgaans in eerste lijn, aanbieden. Dit kan in het kader van een fysiotherapeutische behandeling zijn, of in het kader van een beweeginterventie om patiënten richting de Nederlandse Norm Gezond Bewegen te brengen. Ook is het goed mogelijk om algemene pilates groepen te starten die door de cliënt zelf betaald worden. Formeel is het dan geen fysiotherapie meer, maar voor veel (ex)patiënten en cliënten in de wijk kan fysiopilates een prettige en veilige manier zijn om te werken aan de fysieke conditie en de ontspanning.

TIP:  Interferentie vermindert pijngedrag en hyperalgesie, maar geen oedeem bij ontstekingsreactie bij ratten

Voor een opleiding in Pilates specifiek gericht op fysiotherapeuten: zie Fysiopilates.

Bron

Gaskell, L. and A. E. Williams (2019). “A qualitative study of the experiences and perceptions of adults with chronic musculoskeletal conditions following a 12-week Pilates exercise programme.” Musculoskeletal Care 17(1): 54-62.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb