Wat verwachten patiënten met musculoskeletale klachten van hun fysiotherapeut?

Fysiotherapeutische behandeling voor musculoskeletale pijn is een geaccepteerd en door veel richtlijnen aanbevolen aanpak van de klachten. Individuele en sociale verwachtingen (van familie en vrienden) zijn voorspellend voor herstel, kosten, zorggebruik, kwaliteit en tevredenheid met de behandeling. Positieve verwachtingen ten aanzien van een bepaalde behandeling kan leiden tot een grotere kans op positieve uitkomsten. Het omgekeerde geldt ook. Het biopsychosociale model gaat ervan uit dat de patiënt meer holistisch benaderd moet worden in de zin van een biologisch wezen en als een onderdeel van een complexe sociale hiërarchie. Om aan te sluiten bij het biopsychosociale model en bij een patiëntgerichte benadering, stelde Louis Gifford (fysiotherapeut, docent en schrijver over pijn) dat patiënten tijdens hun bezoek aan een fysiotherapeut antwoord willen krijgen op vier vragen: 1) ‘Wat is er mis met mij?’; 2) ‘Hoelang duurt het voordat ik me beter voel?’; 3) ‘Wat kan ik [als patiënt] doen?’; en 4) ‘Wat kun jij [de fysiotherapeut] doen voor de pijn?’

De vier door Gifford voorgestelde vragen zijn niet gevalideerd om te bepalen in hoeverre ze werkelijk overeenkomen met de verwachtingen van de patiënt. Omdat onderzoek aantoont dat fysiotherapeutische verwachtingen en tevredenheid van invloed zijn op het resultaat en de kosten van de gezondheidszorg is een beter begrip van de factoren, die de verwachtingen en de tevredenheid met de zorg beïnvloeden, noodzakelijk. Daarom is een studie opgezet om de verwachtingen van de patiënt ten aanzien van fysiotherapie, voorafgaand aan een eerste behandeling van musculoskeletale pijnklachten, kwalitatief in kaart te brengen.

Methode

Inclusiecriteria: patiënten van 25 fysiotherapiepraktijken werden uitgenodigd. Zij moesten minimaal 18 jaar oud zijn, fysiotherapie krijgen voor musculoskeletale pijnklachten (uitgezonderd acute fracturen) en de Engelse taal voldoende machtig zijn. Patiënten werden geëxcludeerd wanneer zij in de afgelopen 6 maanden een operatie hadden ondergaan, de afgelopen 6 maanden fysiotherapie hadden gehad, een primaire aandoening hadden die niet musculoskeletaal van aard was of een systemische ziekte gehad hebben die de musculoskeletale gezondheid kan beïnvloeden. Deze exclusiecriteria werden gehanteerd om de homogeniteit van de groep te vergroten.
Interviews: patiënten werden door een van de drie onderzoekers van deze studie, alle drie fysiotherapeuten, via Microsoft Teams geïnterviewd. Er werd een gestructureerd interview ontworpen en afgenomen, waarbij de vragen gebaseerd waren op de veronderstellingen van Gifford over wat patiënten verwachten van fysiotherapie, de klinische ervaringen van alle drie de onderzoekers en de beschikbare literatuur. De vragen werden ontwikkeld om te onderzoeken wat de deelnemers verwachtten tijdens hun komende fysiotherapie-ervaring. Alle interviews werden getranscribeerd en gecodeerd om tot resultaten te komen.

Resultaten

Van de 205 patiënten die uitgenodigd werden voor deelname aan het onderzoek, zijn er 25 geïnterviewd. Met name tijdgebrek was een reden om niet deel te nemen. Met deze 25 deelnemers kon data saturatie bereikt worden (na het interviewen van deze deelnemers werd geen nieuwe data meer verkregen). Deelnemers hadden een gemiddelde leeftijd van 47 jaar (range 21-66 jaar) en waren voornamelijk man (72%).

De belangrijkste thema’s die uit de interviews naar voor kwamen, waren;

• resultaat,
• educatie (patiënten willen leren van hun fysiotherapeut),
• oefening (patiënten verwachten oefeningen te krijgen die hun klachten verminderen),
• behandeling,
• oorzaak van de pijn (patiënten verwachten dat de fysiotherapeut vertelt waar de pijn door wordt veroorzaakt).

Alle 25 (100%) deelnemers noemden resultaten en 24 (96,0%) noemden educatie, oefening, behandeling en oorzaak van de pijn. Manuele therapie (in de zin van hands-on behandeling) en de rol van fysiotherapie in de gezondheidszorg waren twee andere thema’s die voor de deelnemers van belang waren, maar werden minder vaak gerelateerd aan de vragen van Gifford. De genoemde resultaten hadden betrekking op pijnvermindering en angst voor aanhoudende pijn. Andere onderwerpen die door deelnemers genoemd werden, waren het corrigeren van bewegingspatronen, het verbeteren van de lichaamshouding en de verwachting dat na de fysiotherapie een oefenprogramma thuis kan worden voortgezet.

Discussie

De resultaten zijn in overeenstemming met de vier vragen van Gifford; om aan de verwachtingen van de deelnemers te voldoen, werd van de fysiotherapeuten verwacht dat ze een gedegen behandeling gaven, de vooruitgang opnieuw beoordeelden, voorlichting gaven over de bevindingen en het behandelplan, instructie gaven over oefeningen en zelfmanagement, aanmoediging gaven en manuele therapie toepasten om de symptomen te beheersen. Deelnemers vonden het wel moeilijk om aan te geven welke rol fysiotherapie precies speelt in het geheel van aanbod van de gezondheidszorg (soms werd het gezien als een ‘laatste redmiddel’). Een vraag die niet door Gifford gesteld wordt, maar die deelnemers erg belangrijk vonden, is de vraag ‘Wat is de verwachte uitkomst van fysiotherapie?’. Deze vraag brengt in kaart of patiënten realistische verwachtingen van de fysiotherapie hebben. Als verwachtingen niet overeenkomen, dan kan een lagere tevredenheid met de fysiotherapie gezien worden. Uit de studie blijkt namelijk dat meer dan de helft van de patiënten verwacht dat de fysiotherapeut hen volledig van de pijnklachten afhelpt.
Conclusie: bij de intake zouden de vier vragen van Gifford gesteld moeten worden met een vijfde aanvullende vraag ten aanzien van de verwachtingen. Het contact met de patiënt moet gericht zijn op vijf hoofdthema’s: resultaat, educatie, oefeningen, behandeling en oorzaak van de pijn.

Opmerking samenvatter

Er wordt steeds meer nadruk gelegd op samen beslissen en PROM’s (patient reported outcome measures); resultaten die voor de patiënt belangrijk zijn. Om dit gesprek met de patiënt aan te gaan, is het belangrijk om te weten wat de patiënt van de fysiotherapeut verwacht en andersom. Pas dan kan in gezamenlijkheid een voor de patiënt passend behandelplan worden opgesteld. De vragen genoemd in dit onderzoek kunnen helpen om de verwachtingen helder te krijgen.

Bron: Subialka, J.A., Smith, K., Signorino, J.A., Young, J.L., Rhon, D.I., & Rentmeester, C. (2022). What do patients referred to physical therapy for a musculoskeletal condition expect? A qualitative assessment. Musculoskelet Sci Pract, 11;59:102543. doi: 10.1016/j.msksp.2022.102543.

Foto bij artikel door ljubaphoto / Shutterstock