Voorspellers van pijn, functioneren en verandering bij patellofemorale pijn

A  doctor, performing Lasegue test at a male patient. This test stretches the nerves of the leg and spine and gives information about the origin of pain.

De definitie van patellofemorale pijn is pijn rondom of achter de patella, die geprovoceerd wordt door belastende activiteiten, zonder dat er schade aanwezig is. De prevalentie ligt op ongeveer 23% in een gemiddelde populatie en 29% bij volwassenen, vrouwen hebben er twee keer vaker last van dan mannen. Recente onderzoeken suggereren dat dit syndroom een hogere mate van chroniciteit heeft dan aanvankelijk werd gedacht. Eerdere onderzoeken naar factoren die de uitkomst voorspellen bij mensen met patellofemorale pijn, vonden dat langdurige aanwezigheid van pijn (> 4 maanden) de meest voorspellende factor is voor een slechte uitkomst. Ook een hogere mate van zelf gerapporteerde klachten is een voorspeller van een slechte uitkomst.

Psychosociale factoren worden in het algemeen gezien als een voorspeller van een slechte uitkomst bij andere musculoskeletale klachten, zoals bijvoorbeeld angst, depressie, catastroferende gedachten en bewegingsangst. Er is echter nog geen onderzoek gedaan naar de waarde van psychosociale voorspellende factoren bij patellofemorale pijn. Het doel van dit onderzoek is dan ook om voorspellers voor het functioneren (aan de hand van de Anterior Knee Pain Scale), pijn en mate van verandering te onderzoeken bij patiënten met patellofemorale pijn.

Methode

Er is een analyse gedaan van de beschikbare data na een jaar, van een randomized controlled trial met 112 deelnemers. De deelnemers zijn willekeurig verdeeld in een 6-weeks interventieprogramma die bestond uit patiënteducatie gecombineerd met geïsoleerde heup oefeningen (n = 39), traditionele knie oefeningen (n = 37) of vrije training (n = 36). De follow-up na een jaar is voltooid door 98 patiënten.

Deelnemers

De deelnemers waren tussen 16-40 jaar oud met een voorgeschiedenis van minimaal 3 maanden van patellofemorale pijn (pijn VAS ³ 3 van 10), deze pijn diende geprovoceerd te worden door minimaal twee activiteiten (trap op of trap af lopen, springen, rennen, langdurige zitten, squatten of knielen) en een van de klinische testen diende positief te zijn (compressie van de patella of palpatie van de randen van de patella). Als er sprake was van bilaterale klachten, is de knie met de meeste klachten onderzocht. Als er sprake was van zichtbare afwijkingen bij beeldvormend onderzoek of andere specifieke pathologieën, pijn vanuit de heup of rug die de oefeningen belemmerde, voorgeschiedenis met operatie of trauma aan de knie of medicamenteuze behandeling van de knie, zijn deelnemers geëxcludeerd.

TIP:  Het belang van feedforward, corticale plasticiteit en taakspecifiteit bij patiënten met pijn aan het bewegingsapparaat

De deelnemers kregen dezelfde voorlichting en de ene groep voerde daarbij geïsoleerde heupoefeningen uit, de andere groep traditionele knie oefeningen, gedurende 6 weken. In deze zes weken werden de oefeningen 3 keer per uitgevoerd, waarvan 1 onder begeleiding van de fysiotherapeut.

Uitkomstmaten

Bij aanvang zijn de kenmerken van de deelnemers verzameld en hebben zij zelfstandig een vragenlijst ingevuld over het huidige functioneren. De belangrijkste uitkomstmaat was de score op de Anterior Knee Pain Scale en deze vragenlijst bevat 13 vragen over de klachten als gevolg van anteriore knie pijn. Secunaire uitkomstmaten waren pijn (VAS 0 – 10) en globale verandering (Likert-scale -9 – 9). Psychologische voorspellers zoals bewegingsangst (Tampa schaal), zelfeffectiviteit (Knee Self-Efficacy Scale), angst en depressie (10-questions Hopkings Symptom Checklist) zijn ook vastgelegd.

Resultaten

Er hebben 112 deelnemers geparticipeerd in dit onderzoek en 98 deelnemers hebben de follow-up na 1 jaar ook voltooid (88%). In alle groepen was er sprake van een significante verbetering, na een jaar. Er waren geen verschillen tussen de groepen. Een lagere score op de Anterior Knee Pain Scale en een hogere mate van pijn waren voorspellers van een lagere score op de Anterior Knee Pain Scale na een jaar (minder klachten). Bij een hogere pijnscore, langere aanwezigheid van pijn en als de deelnemer op meer plaatsen pijn ervaarden, was er na een jaar ook sprake van meer ervaren pijn.

Voor de uitkomstmaat gericht op de globale verandering in klachten waren het vrouwelijk geslacht, een lagere Anterior Knee Pain Scale bij aanvang, hogere mate van zelfeffectiviteit en minder plaatsen waar pijn werd gevoeld significante voorspellers van een grotere positieve verandering na een jaar. Een lagere score op de Anterior Knee Pain Scale en een lagere pijnscore bij aanvang waren significante voorspellers van een grotere verandering op de Anterior Knee Pain Scale na een jaar. Als er sprake was van een hogere pijnscore, korte duur van de pijn en minder plaatsen waar pijn werd gevoeld, dan voorspelt dat de grootste vermindering in de ergst gevoelde pijn na een jaar.

TIP:  Interferentie vermindert pijngedrag en hyperalgesie, maar geen oedeem bij ontstekingsreactie bij ratten

Er is ook onderzocht wat de beste voorspellende factoren waren als de metingen die bij aanvang van het onderzoek zijn uitgevoerd, daarin niet werden meegenomen. Hieruit bleek dat een langere aanwezigheid van pijn, lagere zelfeffectiviteit en een meer plaatsen waar pijn werd gevoeld siginficante voorspellers waren voor een lagere score op de Anterior Knee Pain Scale. Een langere duur van pijnklachten, lagere score op de Anterior Knee Pain Scale en meer plaatsen waar pijn werd gevoeld waren voorspellers van een hogere mate van pijn na een jaar.

Discussie

De meest consistente voorspeller van de uitkomst na een jaar bij patiënten met patellofemorale pijn was de hoeveelheid plaatsen waar pijn werd gevoeld bij de beginmeting. Dit was een significante voorspeller van slechtere uitkomsten in alle multivariabele modellen. Voor de uitkomst op de Anterior Knee Pain Scale en de ergst pijn na een jaar, waren vooral de beginmetingen de beste voorspeller. Een lagere mate van zelfeffectiviteit, langere aanwezigheid van pijn en het mannelijk geslacht waren significante voorspellers van een slechtere uitkomst na een jaar.

Eerdere studies hebben ook aangetoond dat het voelen van pijn op meerdere plaatsen geassocieerd is met minder functioneren, het aantal musculoskeletale klachten en het is een voorspeller van langdurige beperkingen. De aanwezigheid van langdurige klachten is ook in eerdere onderzoeken aangetoond als een voorspeller van een minder goede uitkomst.

Zelfeffectiviteit is niet eerder onderzocht als voorspellende factor bij patellofemorale pijn, maar uit dit onderzoek bleek dat dat wel het geval is. Bewegingsangst wordt niet gezien als significante voorspellende factor. Er is in eerder onderzoek wel aangetoond dat veranderingen in de mate van bewegingsangst sterk geassocieerd waren met veranderingen in pijn en functioneren bij patellofemorale pijn, maar het is niet aangetoond als voorspellende factor.

TIP:  Vaardigheidstraining verhoogt corticospinale exciteerbaarheid, krachttraining juist niet

De score op de 10-questions Hopkings Symptom Checklist is een voorspeller van een slechtere uitkomst bij patellofemorale pijn, echter minder sterk dan de hoeveelheid plaatsen waar pijn werd gevoeld. Dit is in overeenstemming met eerdere onderzoeken, waarbij angst en depressie een voorspeller zijn van slechtere uitkomsten bij rug pijn en andere musculoskeletale klachten.

Patellofemorale klachten komen meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Een ander onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen beter reageren op oefentherapie bij deze klachten en uit dit onderzoek bleek dat het vrouwelijk geslacht een significante voorspeller is van een grotere verandering.

Een beperking van dit onderzoek was dat de onderzoeksgroep relatief klein was. Ook is dit onderzoek gebaseerd op een eerder uitgevoerde RCT, waarbij het originele onderzoek hier eigenlijk niet voor opgezet was. Onder de deelnemers had niemand minder dan 4 maanden klachten, wat de resultaten ook kan beïnvloeden.

Conclusie

De hoeveelheid plaatsen waar pijn werd gevoeld is de meest consistente voorspeller van pijn, functioneren en veranderingen, 1 jaar na een educatief- en oefenprogramma bij mensen met patellofemorale pijn. Dit is niet eerder vastgesteld, echter is het wel in overeenstemming met onderzoeken naar andere musculoskeletale klachten.

Bron: Hott, A., Brox, J. I., Pripp, A. H., Juel, N. G., & Liavaag, S. (2019). Predictors of Pain, Function, and Change in Patellofemoral Pain. The American Journal of Sports Medicine, 48(2), 351–358. https://doi.org/10.1177/0363546519889623

Foto bij artikel door Jan-Otto / iStock

Bron

Amber Hulleman

Amber Hulleman

Fysiotherapeut/ sportfysiotherapeut. Docent Fysiotherapie bij Hogeschool Rotterdam. Referent/samenvatter met specialisatie musculoskeletaal / sportfysiotherapie.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb