Vijandig-dominante patiënten catastroferen meer over pijn

Voor mensen met chronische pijn kan pijncatastroferen een manier zijn om te communiceren met mensen om zich heen, om positieve steun en hulp te krijgen. Maar bij patiënten die hoger scoren op dominantie en onvriendelijkheid, kunnen deze interpersoonlijke karakteristieken op de langere termijn juist negatief uitpakken.

De theorie over pijn catastroferen komt oorspronkelijk uit de cognitief gedragsmatige hoek. Het heeft ons begrip over chronische pijn vergroot, maar wordt ook wel bekritiseerd voor het over simplificeren. Het neem bijvoorbeeld geen interpersoonlijke factoren mee. Volgens het angst vermijdingsmodel (Fear Avoidingsmodel, FAM) is catastroferen primair gerelateerd aan de beoordeling van de pijn en richt zich daarmee op intrapersoonlijke factoren. Een ander model is het communal coping model (CCM) dat suggereert dat catastroferen een strategie is om ondersteuning te krijgen. Dit gaat om meer interpersoonlijke factoren.

Communal coping model

Het communal coping model suggereert dat pijn catastroferen een copingstrategie is om hulp of empathische reacties van anderen te krijgen. Dit gaat samen met andere gedragingen in communicatie en pijn gerelateerd gedrag. Hoewel sommige studies steun vinden voor deze aanname, vinden andere studies geen positieve verbanden. Mogelijk is het zo dat pijn catastroferen aandacht en ondersteuning oproept van anderen op de korte termijn, maar dat het op de lange termijn juist negatieve reacties oproept van anderen. Interpersoonlijke theorieën bevatten nuttig ideeën voor onderzoek naar de rol van maladaptief interpersoonlijk gedrag in relatie tot pijn catastroferen. Volgens het interpersoonlijke circumplekmodel (IIP) is het interpersoonlijke gedrag langs twee assen te typeren. De horizontale as geeft de mate van vriendelijkheid weer, wat varieert van vijandig tot vriendelijk gedrag. De verticale als heeft als label dominantie wat varieert van onderdanig tot dominant gedrag. Hieruit ontstaan verschillende combinaties van gedrag:

• vijandig-dominant,
• vijandig-onderdanig,
• vriendelijk-onderdanig,
• vriendelijk-dominant.

Patiënten met chronische pijn score vaak laag op de as dominantie, terwijl verschillende studies een verband suggereren tussen dominant, behoeftig en controlerend gedrag (vijandig – dominant of vriendelijk – dominant), en pijn catastroferen.

In deze studie willen de onderzoekers bekijken of interpersoonlijke problemen voorspellers zijn van pijncatastroferen bij mensen met chronische pijn en met name naar de unieke invloed van interpersoonlijke problemen (vijandig-dominant, vijandig-onderdanig, vriendelijk-onderdanig, vriendelijk-dominant) op het catastroferen van pijn.

Methode

In deze studie werden mensen tussen 18 en 60 jaar geïncludeerd die minstens 6 maanden last hadden van chronische pijn. De volgende metingen werden gedaan:

• Pijncatastroferen werd gemeten met de Pain Catastrophizing Scale (PCS). Op deze lijst van 13 items scoorden de deelnemers in hoeverre ze bepaalde gedachten of gevoelens over de pijn hadden op een 5-puntsschaal.
• Pijn werd gemeten met 3 items van de de Brief Pain Inventory, waarop de pijn op een schaal van 0 tot 10 gescoord wordt.
• Angst en depressie werden gemeten met de Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), een lijst met 14 items die gescoord worden van 0 tot 3.
• Vermoeidheid werd vastgelegd op de Chalder Fatigue Scale, (CFS), een lijst met 11 vragen over vermoeidheid in de voorgaande week.
• Slapeloosheid werd gemeten met de Insomnia Severity Index (ISI), een lijst van 7 items met een score van 0 tot 4.
• Negatieve levenservaringen werden nagevraagd: overlijden van een nauw familielid, traumatische ervaringen of scheiding in de voorgaande 12 maanden.
• Tevredenheid met sociale support van vrienden, ouders/broers/zussen, man/vrouw/partner en kinderen werd gescoord op een schaal van 1 t/m 6.

Interpersoonlijke problemen werden gemeten met de Inventory of Interpersonal Problems circumplex model (IIP). Dit is een zelfgerapporteerde vragenlijst van 64 items waarop mensen gevraagd word om hun interpersoonlijk gedrag te scoren wat ‘moeilijk is om te doen’ voor ze of wat ‘ze teveel doen’. Hieruit wordt een globale score op de domeinen van de IIP berekend voor de vier hoofdkwadranten. Vijandig-dominant reflecteert agressief, controlerend en manipulatief gedrag als wantrouwen en achterdocht. Vijandig-onderdanig weerspiegelt moeilijkheden met het uiten van gevoelens tegenover anderen en met initiëren van sociaal contact. Vriendelijk-Dominant wordt geassocieerd met overbetrokkenheid, ongepaste zelfonthulling en behoefte aan aandacht van anderen. Vriendelijk-onderdanig wordt gekenmerkt door moeilijkheden bij het ervaren of uiten van woede, grenzen stellen en persoonlijke behoeften uitdrukken.

Resultaten

Er waren 97 deelnemers aan het onderzoek. Zoals verwacht correleerden de meeste variabelen, behalve BPI-score, geslacht en leeftijd, met elkaar. Alle vier de kwadranten van de IIP correleerden niet-significant met pijnintensiteit, maar wel met angst/depressie, vermoeidheid en slapeloosheid. Sociale ondersteuning correleerde negatief met de meeste andere variabelen.
De belangrijkste bevinding: patiënten met veel vijandig-dominant gedrag (meer koud, wraakzuchtig, controlerend en veeleisend gedrag) scoren hoger op pijncatastroferen.

Conclusie en opmerkingen

De resultaten zien de auteurs als ondersteuning voor een centraal principe in de CCM, namelijk dat catastroferen van pijn een communicatiemiddel kan zijn om om te gaan met de pijn. En vijandige dominante stijl (met pijncatastroferen) kan nuttig zijn om aandacht en ondersteuning op de korte termijn op te wekken of af te dwingen. De auteurs concluderen dat de resultaten erop wijzen dat de interpersoonlijke context van de patiënt van belang is bij de functionele rol die pijn catastroferen speelt bij mensen met chronische pijn. Dit betekent in de praktijk dat een focus op alleen de intrapersoonlijke karakteristieken van de patiënt een belangrijk deel van het pijngedrag mist. Afhankelijk van de specifieke patiënt kunnen therapeutische interventies plaatsvinden om de sociale context van de patiënt mee te nemen in de behandeling van het pijn catastroferen.