Verlichting van pijn door bewegingsrepresentatiestrategieën

Seeking solutions in the maze-shaped human brain, 3D - Computer generated image

Bewegingsrepresentatiestrategieën zijn strategieën om het bewegingssysteem te prikkelen zonder daadwerkelijk te bewegen. Bewegingsrepresentatiestrategieën omvatten motorische beeldvorming, actie-observatie training en visuele feedback therapie of spiegel therapie.

Motorische beeldvorming is een dynamisch cognitief proces, waarbij de patiënt zich een voorstelling van een eigen lichaamsbeweging maakt zonder de feitelijke motorische uitvoering. Bij actie-observatie training kijkt een patiënt naar iemand die de beweging uitvoert. Beide bewegingsrepresentatietechnieken activeren neurocognitieve mechanismen die ten grondslag liggen aan de planning, aanpassing en uitvoering van vrijwillige bewegingen op een vergelijkbare manier als wanneer iemand de beweging daadwerkelijk zelf uitvoert. Spiegeltherapie is een ander veel bestudeerd sensomotorisch neurologisch trainingsmiddel, waarbij de patiënt visuele feedback krijgt door het kijken in een spiegel, wanneer de tegenovergestelde extremiteit bewogen wordt. Doordat de illusie wordt gewekt dat een deel van het lichaam beweegt, terwijl dat in werkelijkheid niet het geval is, worden de hersenen geactiveerd. Er is aangetoond dat strategieën voor bewegingsrepresentatie een aantal belangrijke variabelen verbeteren, zoals kracht, wat leidt tot verbeterde motorische leerprocessen en het opwekken van hypoalgesie. De effecten van actie-observatie training en motorische beeldvorming in combinatie met gebruikelijke zorg op de intensiteit van musculoskeletale pijn, zijn eerder beoordeeld met een meta-analyse. In aanvulling op deze studie is een meta-analyse uitgevoerd naar de effecten van spiegeltherapie op de intensiteit van pijn bij het complex regionaal pijnsyndroom (CRPS). Om uit de hoeveelheid studies een duidelijk overzicht te krijgen van welke therapie werkzaam is bij welke pijnpatiënten, is een grote overkoepelende meta-analyse uitgevoerd.

Methode

Studies werden geïncludeerd in de analyse wanneer deelnemers chronische of acute musculoskeletale pijnklachten hadden, fantoompijn, complex regionaal pijnsyndroom of pijn na een CVA hadden. Verder moesten de studies als interventie motorische beeldvorming, actie-observatie training of spiegeltherapie inzetten. Deze interventies mochten individueel of in combinatie met andere behandelmethoden worden ingezet. Tot slot moesten de studies pijnintensiteit, gemeten op een VAS-schaal, als uitkomstmaat presenteren. Naast deze inclusiecriteria hebben de onderzoekers gekeken naar de kwaliteit van de onderzoeken en het risico op bias bij het includeren van studies.

TIP:  Voorbij de relaxatierespons: Intentioneel systemische mindfulness

Resultaten

Er werden tien kwalitatief goede meta-analyses gevonden, welke gegevens bevatte uit 86 originele studies. Met deze studies werden nieuwe analyses uitgevoerd.

Musculoskeletale pijn

De analyse bevatte gegevens van 315 patiënten in een leeftijd van 25-72 jaar. Van hen hadden 265 patiënten acute musculoskeletale pijnklachten en 50 patiënten chronische pijnklachten. Patiënten met chronische pijnklachten blijken baat te hebben bij motorische beeldvorming en actie-observatie technieken als aanvulling op reguliere fysiotherapie. Voor patiënten met acute- en postoperatieve pijnklachten werden deze resultaten niet gevonden. Dit verschil kan mogelijk verklaard worden door het feit dat chronische pijnklachten beïnvloed worden door psychosociale factoren en acute- en postoperatieve pijn door perifere factoren. Maladaptieve processen in de hersenen kunnen dus bij chronische pijnklachten beter worden omgezet door motorische inbeeldingstechnieken.

Fantoompijn

Op basis van gegevens van 447 patiënten met een leeftijd van 20-83 jaar, die een amputatie van bovenste- of onderste extremiteit hebben ondergaan, werd geconcludeerd dat spiegeltherapie geen invloed had op de mate van ervaren fantoompijn. De pijn werd ook niet beïnvloed door een combinatie van bewegingsrepresentatiestrategieën.

Complex regionaal pijnsyndroom

Resultaten zijn gebaseerd op een totaal van 861 patiënten in de leeftijd van 24-72 jaar. De meta-analyse toonde aan dat CRPS-patiënten baat hebben bij spiegeltherapie. Zij ervaren minder pijn wanneer spiegeltherapie afzonderlijk of in combinatie met motorische beeldvorming of actie-observatie training wordt aangeboden. Spiegeltherapie is instaat om maladaptieve processen in de hersenen om te keren en op die manier pijn te verlichten.

Pijn na CVA

Op basis van gegevens van 1141 patiënten in de leeftijd van 53-71 jaar kon geconcludeerd worden dat pijnklachten niet verminderd werden door spiegeltherapie in combinatie met reguliere fysiotherapie. Echter patiënten die een CVA hadden doorgemaakt en CRPS ontwikkelden, hadden wel baat bij spiegeltherapie.

TIP:  Zazen, adem en hartvariabiliteit

Conclusie

Het inzetten van bewegingsrepresentatiestrategieën, als aanvulling op reguliere fysiotherapie, kan pijnklachten verlichten bij mensen met chronische musculoskeletale pijnklachten of bij mensen met een complex regionaal pijnsyndroom. Zeker in situaties waarbij immobilisatie een rol speelt of waarbij psychosociale factoren het bewegen beperken, kan overwogen worden om deze strategieën in te zetten. Sommige variabelen, zoals chronificatie van pijn, het voorstellingsvermogen van de patiënt en de somatosensorische conditie, kunnen de klinische uitkomsten beïnvloeden en moeten daarom in de overweging voor het inzetten van deze aanvullende therapie worden meegenomen.

Bron: Cuenca-Martínez. F., Reina-Varona, Á., Castillo-García, J., La Touche, R., Angulo-Díaz-Parreño, S., & Suso-Martí, L. (2021). Pain relief by movement representation strategies: An umbrella and mapping review with meta-meta-analysis of motor imagery, action observation and mirror therapy. Eur J Pain: 26(2):284-309. doi: 10.1002/ejp.1870. Epub 2021 Oct 8. PMID: 34592050.

Foto bij artikel door syolacan / iStock.

Bron

Ellen Ricke

Ellen Ricke

Fysiotherapeut en klinisch epidemioloog in opleiding. Promovenda aan de universiteit van Groningen (afdeling sociale psychologie van gezondheid en ziekte) met als promotierichting adherence ten aanzien van bewegen bij patiënten met chronische aandoeningen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb