Verbetering musculoskeletale klachten bij Diabetes Mellitus door oefenprogramma

Samen met voeding en medicatie is fysieke activiteit een van de belangrijkste aspecten bij het controleren van Diabetes Mellitus type 2 (DM-II). Mensen met diabetes hebben echter vaak musculoskeletale klachten en lijken ook meer angst voor blessures te hebben. Hierdoor speelt fysieke beweging nog een te kleine rol in het dagelijks leven van deze groep mensen, terwijl de voordelen van beweging algemeen bekend en goed onderbouwd zijn. Zeker voor mensen met een chronische ziekte is het blijven bewegen van groot belang en kan verergering van klachten mogelijk voorkomen worden. In deze studie wordt onderzocht hoe mensen met DM-II de voordelen van fysieke activiteit kunnen bereiken met een minimale kans op blessures.

Methode

Dit gerandomiseerde klinische onderzoek is een onderdeel van een grotere studie. Hierdoor kon een grote groep mensen geïncludeerd worden van in totaal 606. De helft hiervan werd ingedeeld in de exercise-groep (EXE) en de andere helft in de counseling-groep (CON). De counseling-groep kreeg iedere 3 maanden mondelinge informatie en voorlichting over hoe ze de benodigde hoeveelheid fysieke activiteit konden bereiken. De exercise-groep ontving naast de voorlichting ook fysieke training. In twee gesupervisieerde sessies per week werd in totaal 150 minuten aerobe- en weerstandstraining uitgevoerd. Voor iedere deelnemer werd een individueel trainingsprogramma opgesteld, afhankelijk van eventueel al bestaande (musculoskeletale) klachten. Het programma duurde 12 maanden.

Uitkomstmaten waren:

• Musculoskeletale symptomen vergeleken met de baseline; gemeten door middel van een zelf gerapporteerde vragenlijst.
• Therapietrouw; percentage aanwezig van alle sessies.
• Bewegingsdoelen; Submaximale test, 5-8RM test, en schatting van de intensiteit van de oefeningen uitgedrukt in MET’s. Beweging in eigen tijd werd door de participanten zelf gerapporteerd in een dagboekje, gebaseerd op de Minnesota Leisure Time PA Questionnaire (Pereira, 1997).
• Negatieve gevolgen; gerapporteerd tijdens contactmomenten.
• Functionele status van de gewrichten: Constant and Murley Shoulder Outcome Score (Constant & Mrurley 1987) voor schouderfunctie, Roland–Morris Disability Questionnaireen de Oswestry Disability Questionnaire voor rugklachten (Roland 2000), the Harris Hip Score (Harris 1969) voor de heup en de Oxford Knee Score voor de knie.

Resultaten

Bij baseline had 75% van de deelnemers musculoskeletale klachten, vooral aan de rug, schouder en knie. Therapietrouw was hoog (mediaan 80%) en het aantal uitvallers was laag (<10%). Er werd in beide groepen weinig negatieve effecten gerapporteerd en hierbij was geen verschil tussen de twee groepen. De totale hoeveelheid van inspanning (gesupervisieerd en niet-gesupervisieerd) was in de exercise-groep niet verschillend tussen de mensen die wel en geen klachten hadden. In de counseling-groep werd er significant minder inspanning verricht door de mensen met bestaande musculoskeletale klachten dan door de mensen die klachtenvrij waren. Aan het eind van de interventieperiode waren de scores voor symptomen en functionele status significant beter in de exercise-groep dan in de counseling-groep voor de schouder (ca 50% lager in exercise-groep dan in counseling-groep), rugklachten (ca 30% lager in exercise-groep) en heup (verschil van 5%). Scores voor de knie bereikten geen significant verschil. Deze veranderingen waren gecorreleerd met veranderingen in hoeveelheid activiteit, VO2max en kracht.

Opmerkingen samenvatter

Mensen met diabetes hebben over het algemeen een passieve leefstijl en vaak musculoskeletale klachten. Hierdoor komen patiënten in een vicieuze cirkel van meer passiviteit en meer klachten terecht. Dit onderzoek onderstreept weer het belang van een trainingsprogramma op maat; ook bij mensen met al bestaande klachten kan veilig fysieke activiteit uitgevoerd kan worden, met gunstige resultaten en significante verbeteringen in fysieke fitheid, zonder negatieve neveneffecten. De verbeteringen in fysieke fitheid leiden mogelijk tot een vermindering van de musculoskeletale klachten.