Validiteit en betrouwbaarheid van meetinstrumenten voor propriocepsis schouder.

Bij het herstel van een schouderklacht en met name na een blessure is de stabiliteit van de schoudergordel van het grootste belang. Stabiliteit is een complex samenspel van adequate sensomotorische input en neuromusculaire controle. Neuromusculaire controle is afhankelijk van de propriocepsis. Bij een beschadiging van een van de spieren of ligamenten kunnen de proprioceptieve receptoren in die weefsels beschadigd raken, wat kan leiden tot een onvolledig herstel. Eén van de aspecten van propriocepsis is de houdingszin van het gewricht (joint position sense, JPS). In dit onderzoek wordt de inter- en intrabeoordelaars betrouwbaarheid en de validiteit van drie eenvoudige meetinstrumenten voor JPS berekend.

Methode

Bij 25 gezonde vrijwilligers werden de volgende meetinstrumenten getest:

1. Laser pointer. Een lichte laser pointer werd vastgemaakt aan de laterale zijde van arm, net boven de laterale epicondyle. De deelnemer stond voor een muur met een schaalverdeling erop. Negentig graden flexie van de schouder wees naar de 0 op de schaal op de muur.
2. Goniometer. Bij deze meting werd de hoek van de schouder gemeten met de goniometer, waarbij de as centraal werd geplaatst op de laterale zijde van de humerus kop, ongeveer 2,5 cm onder het acromion.
3. Inclinometer. De inclinometer werd met een elastieken band net boven de laterale zijde van de elleboog bevestigd.

Bij alle testen werd de schouder in een bepaalde mate van flexie gepositioneerd (55°, 90° of 125°). Daarna werd gevraagd een beweging uit te voeren en vervolgens weer terug te keren naar de oorspronkelijke houding. Een afwijking van 10 graden was hierbij toegestaan, aangezien dat in een klinische situatie niet veel verschil maakt. In totaal werden de 3 hoeken 3 keer getest, met een korte pauze tussendoor. Voor de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid werd de meting door 2 verschillende onderzoekers uitgevoerd, voor de intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid moesten de deelnemers binnen 48 uur weer terugkomen voor een tweede serie testen.
Voor het testen van de validiteit werden de metingen vergeleken met de uitkomsten op een Vicon motion capture system, wat wordt gezien als de gouden standaard.

Resultaten

Voor de uitkomsten van de betrouwbaarheid werd eerst de overall Intraclass Correlation Coëfficiënt (ICC) berekend, waarbij 1,0 maximaal is.

1. 1Laser pointer: de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid had een ICC van 0,86, de intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid was 0,78. Dit betekent een uitstekende betrouwbaarheid.
2. Goniometer: interbeoordelaarsbetrouwbaarheid ICC = 0,70, intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid ICC = 0,60. Deze score wordt gezien als matig tot goed
3. Inclinometer: interbeoordelaarsbetrouwbaarheid ICC = 0,67, intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid ICC = 0,50. Deze score wordt eveneens geclassificeerd als matig tot goed.

Als dit bekeken werd per positie, was duidelijk dat de betrouwbaarheid van de laser pointer en de inclinometer bij de hoek van 55° uitstekend was, tegenover matig tot goed van de goniometer. Bij de hoeken van 90° en 125° scoorden de laser pointer en de inclinometer matig tot goed, en de goniometer slecht. Dus hoe groter de gemeten hoek, hoe minder betrouwbaar alle drie de meetinstrumenten werden.
Qua validiteit werden sterke correlaties gevonden van de laser pointer en de inclinometer op alle hoeken, van de goniometer was er een sterke correlatie bij de hoeken van 55° en 90°, maar een matige correlatie bij de grootste hoek van 125°.

Opmerkingen samenvatter

Al met al kan uit dit onderzoek geconcludeerd worden dat de laser pointer het meest betrouwbare en valide meetinstrument is voor het meten van de houdingszin van het schoudergewricht. Een andere goede optie is de inclinometer, maar die scoort met name goed bij de wat kleinere hoeken. De goniometer blijkt het minst betrouwbaar. Qua gebruiksgemak scoren alle meetinstrumenten hoog. De laserpointer en de inclinometer kosten het minst werk om af te meten, omdat deze vast gepositioneerd zijn op het lichaam. Volgens de auteurs kost het aflezen van beide ongeveer 2 seconden. Qua kosten is een goniometer het goedkoopst, maar een eenvoudige lichte laser pointer is ook al voor weinig geld verkrijgbaar. Een inclinometer is het duurste meetinstrument van deze drie.