Training van ademhalingsspieren effectief bij matige slaapapneu

Slaapapneu is een steeds vaker voorkomend probleem. De obstructie van de luchtwegen heeft een overbelasting van de inspiratoire spieren tot gevolg. Hierdoor worden de spieren uiteindelijk zwakker en hebben ze minder uithoudingsvermogen. Recente studies hebben gekeken naar aerobe training voor de ademhalingsspieren, al dan niet gecombineerd met weerstandstraining. Hierin werd gevonden dat dit significant positieve effecten had op de Apneu Hypopneu Index (AHI), ook los van veranderingen in BMI.

Een andere mogelijk waardevolle behandeling is inspiratoire spierkrachttraining. Hierbij krijgen mensen een serie ademhalingsoefeningen die als doel hebben om de kracht en het uithoudingsvermogen van de inspiratoire spieren te versterken. Deze interventie wordt ook toegepast bij mensen met COPD. Of dit ook effect zou hebben bij mensen met slaapapneu is nog niet goed onderzocht. Bij de inspiratoire spierkrachttraining wordt gebruik gemaakt van een apparaat waarin verschillende variabelen in zijn te stellen, zoals de flow en de druk. In dit onderzoek wordt gekeken of 12 weken inspiratoire spierkrachttraining bij mensen met slaapapneu effect heeft op de ernst van de apneu, slaperigheid overdag en longfunctie.

Methode

In deze gerandomiseerde experimentele studie werden mensen met nieuw gediagnosticeerde matig tot ernstige slaapapneu geïncludeerd. Mensen met ernstige andere fysieke klachten werden geëxcludeerd. De deelnemers werden gerandomiseerd ingedeeld in de trainingsgroep of in de controlegroep. De mensen in de trainingsgroep kregen de standaard zorg, aangevuld met treshold inspiratoire spierkrachttraining. In de controlegroep kregen de mensen alleen de standaard zorg en geen spierkrachttraining.

Aan het begin en aan het eind van de studie na 12 weken werden volgende metingen afgenomen:

• Demografische gegevens werden verzameld met een gestructureerde vragenlijst, waarbij ook gezondheidsgewoontes zoals het drinken van alcohol en roken, medische aandoeningen en medicatiegebruik worden nagevraagd.
• Slaapkwaliteit wordt vastgesteld met de Pittsburgh Sleep Quality Index. Een score van meer dan 5 werd gerekend als slechte slaapkwaliteit
• Slaperigheid overdag werd vastgesteld met de Epworth Sleepiness; een score van meer dan 10 wordt beschouwd als significante slaperigheid overdag
• Polysomnografie werd bij iedere deelnemer uitgevoerd tijdens een overnachting in het ziekenhuis. Hieruit werd berekend hoeveel apneu en hypopneu momenten iemand per uur slaap had.
• De pulmonaire longtest werd afgenomen met standaard spirometrie en bevatten onder meer de forced vitale capaciteit (FVC), geforceerd expiratoir volume in een seconde (FEV1). De waarden die werden gemeten, werden vergeleken met standaardwaardes passend bij de leeftijd.

De inspiratoire spierkrachttraining werd een keer per week in het ziekenhuis uitgevoerd en 4 keer per week thuis. Voorafgaand aan ieder ziekenhuisbezoek werd de longfunctie gemeten, de spierfunctie van de inspiratoire spieren en ervaren mate van uitputting. Afhankelijk van deze waarde werd de drempel voor het apparaat ingesteld. Waar mogelijk werd de druk iedere week verhoogd om op 30% van de maximale inspiratoire druk te komen. De ervaren uitputting die mensen hierbij voelde hoorde tussen de 13 en 15 te zijn. De training met het apparaat werd gegeven door een fysiotherapeut, gecombineerd met oefeningen voor een diafragmale ademhaling. De patiënten brachten 30 tot 45 minuten door met deze oefeningen gedurende 5 dagen per week gedurende 12 weken. Iedere deelnemer hield in een dagboek bij hoe het was gegaan met de oefeningen.

Resultaten

Uiteindelijk deden er 22 mensen mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 50 jaar en het gemiddelde BMl 26,5. Tijdens de interventie bleek dat een deel van de mensen geen respons hadden op de interventie. Zij reageerden soms juist met meer apneu-hypneu momenten per nacht. Deze groep mensen werd onder de non-responders gerekend. De overeenkomst tussen deze mensen was de ernst van de slaapapneu. De training sloeg vooral aan bij mensen die een score op de AHI hadden die lager was dan 29, dus die minder dan 29 apneu/hypnoe momenten per uur hadden.

In de groep responders waren de scores op de ESS en de AHI na de interventie significant beter in de interventiegroep. Op de AHI was de score 6% lager en op de ESS 20,2% lager. Ook waren de scores op slaperigheid overdag en de ernst van de apneu significant afgenomen in de interventiegroep.

Conclusie en opmerkingen

De auteurs concluderen dat inspiratoire en spierkrachttraining bij mensen met matige slaapapneu leidt tot minder slaperigheid overdag en minder apneu/hypopneu momenten gedurende de nacht. Bij mensen met ernstige apneu blijkt de interventie niet goed te werken. Zij zijn meer gebaat bij andere interventies, zoals CPAP. De auteurs concluderen dat inspiratoire spierkrachttraining mogelijk een aanvullende behandeling is voor mensen met matige slaapapneu, maar dat onderzoek in grotere groepen noodzakelijk is.