Tai Chi lijkt effectief bij chronische musculoskeletale pijn

Bij chronische musculoskeletale pijnklachten is het belangrijk om in de behandeling de nadruk te leggen op het vergroten van het functioneren en om de algehele fysieke activiteit te stimuleren. Meerdere therapieën zijn hiervoor geschikt. Tai Chi wordt genoemd als veilige en nuttige vorm van oefentherapie voor mensen met musculoskeletale pijn. Tai Chi is een interventie met meerdere componenten. Via welk mechanisme Tai Chi invloed heeft op pijn en beperkingen is niet bekend, maar er zit waarschijnlijk een grote gedragsmatige component in. Tai Chi gebruikt aspecten van graded activity, waardoor de bewegingsangst en het catastroferen van pijn afnemen. Daarbij vragen de bewegingen bij Tai Chi spieractiviteit, wat kan leiden tot een toename in de spierkracht van de onderste extremiteit en mobiliteit. Daarnaast leren mensen bij Tai Chi een diepe ademhaling, wat ook gebruikt wordt als ontspanningsoefening en bijdraagt aan spierontspanning door het verminderen van spierspanning.
Hoewel het aannemelijk is dat Tai Chi positieve effecten heeft, was het bewijs van het effect van Tai Chi op pijn en beperkingen niet overtuigend. In 2009 hebben de auteurs al een review hierover geschreven, waarin 7 onderzoeken werden geïncludeerd die zich bijna alleen richtten op patiënten met arthritis. De meta-analyse toonde kleine korte-termijn-effecten aan op pijn en beperkingen, met een paar negatieve bijeffecten. Gegevens over het effect op lange termijn waren niet bekend. Sindsdien is er meer onderzoek gedaan naar Tai Chi interventies, dus de auteurs hebben opnieuw een review geschreven, met de nieuwe onderzoeken erbij.

Methode

Alle RCT’s over Tai Chi werden in de eerste zoekronde geïncludeerd. Deelnemers werden geïncludeerd als ze musculoskeletale pijn hadden, Tai Chi oefeningen als primaire interventie en wanneer de uitkomstmaten pijn, zelfgerapporteerde beperkingen, fysiek functioneren of gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven  waren. De Tai Chi groep werd vergeleken met geen behandeling, minimale behandeling of gebruikelijke zorg. Qua tijdsduur werden de uitkomsten opgedeeld in korte termijn (< 3 maanden), medium termijn (3-6 maanden) of lange termijn (>6 maanden). De kwaliteit van de RCT’s werd vastgelegd met de Cochrane risk of bias tool en de kwaliteit van het bewijs met de GRADE (Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation).

Resultaten

Er werden 8 nieuwe studies gevonden. In aanvulling op de 7 studies uit de vorige reviews waren er 15 studies in totaal. 10 onderzoeken richtten zich op artrose, 2 op reumatoïde arthritis, 2 met lage rugpijn en 1 met chronische hoofdpijn. Wat betreft de Tai Chi stijl gebruikte 53% de Yang stijl, 33% de Sun, 7% Chen en 7% Wu. De duur liep uiteen van 6 tot 20 weken en bevatte tussen de 8 en 60 sessies van 40 tot 60 minuten. De meest gebruikelijke frequentie was 2 keer per week gedurende 10 tot 12 weken. Het aantal Tai Chi bewegingen liep uiteen van 9 tot 24 en de meeste studies voegden een warming up/cooling down toe. Vier studies rapporteerden extra ademhalings- en ontspanningsoefeningen. Zeven studies waren van lage kwaliteit.

Arthritis

Er was bewijs voor het verminderen van pijn en beperkingen op de korte termijn van Tai Chi vergeleken met geen behandeling. De kwaliteit van het bewijs was echter matig. Voor de kwaliteit van leven was er bewijs van lage kwaliteit voor het verbeteren van fysieke gezondheid en geen effect voor mentale gezondheid. Voor stijfheid was er erg laag-kwaliteit bewijs dat Tai Chi effectiever was. Op de performance testen was er bewijs van lage kwaliteit dat Tai Chi effectiever was dan geen behandeling.  Op medium en lange termijn waren er minder studies, met kleinere effect sizes, laag of erg lage kwaliteit van bewijs en niet statistisch significant.

Lage rugpijn

Op korte termijn pijn was er bewijs van erg lage kwaliteit dat Tai Chi effectiever was, maar dit verschil was niet statistisch significant. Voor beperkingen was ook bewijs van erg lage kwaliteit dat Tai Chi effectiever was, maar dit was wel significant. Op medium lange termijn werd alleen pijn gemeten; ook hier was er bewijs van erg lage kwaliteit dat Tai Chi effectiever was.

Spanningshoofdpijn

Dit werd in 1 studie bekeken. In die studie was Tai Chi effectiever dan in de controlegroep. Dit werd ook gevonden voor kwaliteit van leven, maar hiervoor was het effect niet statistisch significant.

Drie studies vergeleken Tai Chi met een andere interventie. Er was bewijs van erg lage kwaliteit dat er een verschil was in het effect van Tai Chi of van een van de andere therapieën (hydrotherapie, weerstandstraining, educatie+rekken).

Conclusie en opmerkingen

Er is bewijs van matige kwaliteit dat Tai Chi effectiever is dan geen behandeling of gebruikelijke zorg op de korte termijn op pijn en beperkingen. Het bewijs voor de andere uitkomsten was laag of erg laag en weinig informatie over de effecten op lange termijn. Aan de hand van deze bewijzen kunnen geen harde uitspraken worden gedaan. Al met al zijn er dus voorzichtige aanwijzingen dat Tai Chi een effectievere behandeling is bij chronische musculoskeletale pijnklachten dan geen behandeling of gebruikelijke zorg.