Specifieke schouderoefeningen niet effectiever dan een standaard oefenprogramma. Algemeen advies: train minimaal 8 weken

Oefentherapie gericht op het versterken van de rotatorcuff en scapula-stabilisatoren is een veel gebruikt interventie bij schouderproblematiek. Soms wordt de effectiviteit hiervan wetenschappelijk bevestigd, maar soms ook niet. Mogelijk dat een goede en verfijnde fysiotherapeutische diagnose tot betere keuze in oefeningen leidt. Sahrmann geeft een daarvoor geschikte classificatie van schouderproblematiek (Bijlage 1). De oefeningen in de bijlage zijn door de auteurs zelf bedacht. De auteurs willen weten of een specifiek op de klacht toegespitst schouderoefenprogramma effectiever is dan een standaard schouderoefenprogramma.

Methode
In ongeveer 2 jaar tijd werden 38 volwassenen die langer dan 10 dagen schouderpijn hadden, at random verdeeld over twee oefengroepen: specifiek en standaard. De patiënten werden volgens de classificatie van Sahrmann getypeerd (dit bleek betrouwbaar in het huidige onderzoek). De volgende vier uitkomstmaten werden door een onderzoeker die ‘blind’ was voor de diagnose opgetekend:

  • Pijn werd met een VAS gemeten,
  • Actieve pijnvrije schouder abductie, endorotatie en exorotatie met een conventionele goniometer,
  • Kracht van de schouder abductoren, endorotatoren, exorotatoren, trapezius pars transversus en pars ascendens.
  • Functionele status vragenlijst: Flexilevel Scale of Shoulder Function

In de op de diagnose toegesneden specifieke oefengroep krijgt men de opdracht 2 maal per dag de oefeningen te doen, met vijf herhalingen, met 5-seconden vasthouden ‘hold’ voor elke oefening , 5x/week. In de standaard oefengroep krijgt men standaard 5 spierversterkende oefeningen: schouderanteflexie, abductie, extensie, exorotatie en endorotatie. Wederom 2 per dag 5 herhalingen, 5 seconden vast. De fysiotherapeut ziet de patiënt één maal per week. Als het makkelijk ging en zonder verergering van de klachten werd de oefening verzwaard: eerste door meer herhalingen (tot 20) of door langer te rekken (tot 20 seconden) en daarna door meer weerstand bij het spierversterken. Na zowel 4 weken oefenen als na 8 weken oefenen werden de uitkomstmaten weer opgemeten.

TIP:  Gecompliceerd verloop bij conservatief behandelde claviculafracturen

Resultaat
In elke groep maken 15 patiënten het programma af. Bij aanvang waren de groepen goed vergelijkbaar, en ook de oefentrouw (logboek) bleek gelijk. Beide groepen verbeteren significant in de tijd op pijn, kracht, mobiliteit en schouder functie (vragenlijst). Opvallend was dat een aantal maten al na vier weken verbeterden, maar de abductie mobiliteit en de kracht van de abductoren en endo-exorotatoren pas na 8 weken, zo ook voor de vragenlijst naar schouderfunctioneren. Tussen de twee groepen bestond er echter geen verschil in effectiviteit.

Conclusie
Geen verschil in effectiviteit, wel is duidelijk dat bepaalde verbeteringen in functioneren pas na 8 weken oefentherapie zichtbaar worden!

1 Scapular downward rotation syndrome Serratus anterior versterken[in stand] Trapezius versterken [in buik lig] Trapezius descendens [Shrugs] Pectoralis minor rekken. Latissimus dorsi rekken. Zelfmobilisatie van humerus naar caudaal
2 Scapular depression syndrome Trapezius descendens [Shrugs] Trapezius versterken [in buik lig] Serratus anterior versterken [in stand] Pectoralis minor rekken. Pectoralis major rekken Latissimus dorsi rekken.
3 Scapular abduction syndrome Trapezius versterken[in lig] Serratus anterior versterken [in handen-knieën stand] Pectoralis minor rekken. Pectoralis major rekken Schouder mediaal rotatoren rekken Schouder exorotatoren rekken
4 Scapular winging syndrome Serratus anterior versterken [in stand] Trapezius versterken [in buik lig] Trapezius descendens [Shrugs] Pectoralis minor rekken. Pectoralis major rekken Zelfmobilisatie van humerus naar caudaal
5 Humeral anterior glide syndrome Serratus anterior versterken [in handen-knieën stand] Schouder mediaal rotatoren versterken [isometrisch] Humerus posterior translatie zelfmobilisatie Schouder lateraal rotatoren rekken. Pectoralis minor rekken. Pectoralis major rekken
6 Humeral superior glide syndrome Zelfmobilisatie van humerus naar caudaal Trapezius versterken [in buik lig] Serratus anterior versterken[in stand] Pectoralis minor rekken. Pectoralis major rekken Schouder lateraal/mediaal rotatoren rekken.
7 Humeral medial rotation syndrome Schouder mediaal rotatoren versterken [isometrisch] Trapezius versterken [in buik lig] Serratus anterior versterken[in stand] Schouder mediaal rotatoren rekken Pectoralis major rekken Latissimus dorsi rekken.
8 Humeral hypomobility syndrome Zelfmobilisatie van humerus naar caudaal Humerus posterior translatie zelfmobilisatie Humerus anterior translatie zelfmobilisatie Schouder lateraal rotatoren rekken. Schouder mediaal rotatoren rekken Trapezius versterken [wall slides]
TIP:  Subacromiale bursitis reageert beter als ontstekingsremmers onder echoscopie wordt geïnjecteerd

Wang, S.S., Trudelle-Jackson, E.J. (2006). Comparison of customized versus standard exercises in rehabilitation of shoulder disorders. Clinical Rehabilitation, 20, 675-685.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb