Risicofactoren voor het ontstaan van hardloopblessures

Doel van deze studie was het vinden van informatie over de risicofactoren voor het ontstaan van blessures aan de onderste extremiteiten in zowel het lopen van korte afstanden (maximaal 20km per week met een maximale trainingsafstand van 10km per trainingssessie) en lange afstand (meer dan 20km per week en langer dan 10km per trainingssessie).

Er werd gezocht in verschillende databases waarbij werd gekeken naar prospectieve cohort studies waarbij een multivariabele analyse werd gedaan voor het vaststellen van de risicofactoren en de risico modellen voor het ontstaan van blessures aan de onderste extremiteiten. Twee onderzoekers zochten onafhankelijk van elkaar naar studies en selecteerden deze. Aan de hand van de GRADE  werd er gekeken naar de kwaliteit van de verschillende studies. De resultaten hieruit werden samengevoegd voor het verkrijgen van deze review. 

Let op: dit is een samenvatting van de uitstekende review. Risk factors for overrule injuries in short- and long-distance running: A systematic review. van Dennis van Poppel,  Maarten van der Worp, Anouk Slabbekoorn, Sylvia S.P. van den Heuvel, Marienke van Middelkoop, Bart W. Kroes, Arianne P. Verhagen, Gwendolyne G.M. Scholten-Peeters. Uit de Journal of Sport and Health Science 10 (2021) pag. 14-28. 

Risicofactoren

Hardlopers hebben een hoog risico om ooit een keer geblesseerd te raken. Incidentie per 1000 uur hardlopen ligt tussen de 7.7 tot 17.8. Het verschilt wel hoever er wordt hardgelopen. Korteafstandlopers, mensen die minder dan 15km per keer hardlopen, hebben een incidentie van 14.3 tot 44.7% terwijl bij de langeafstandslopers, mensen die halve marathons en marathons lopen, de incidentie tussen de 16.7% en 79.3% ligt. 

Verschillende risicofactoren zijn ooit onderzocht variërend van persoonlijke factoren (leeftijd, gewicht, lengte), gezondheidsfactoren (medicatie, eerdere blessures, alcoholgebruik), training gerelateerde factoren (afstand, frequentie, intensiteit, schoenen).

Zie ook: Wat moet de fysiotherapeut weten over preventie van loopblessures?

Volgens recent gepubliceerde reviews is een eerdere blessure de grootste risicofactor voor zowel korte- als langeafstandslopers. Gebruik van steunzolen en een verzwakking van de heup abductoren vormde ook een risico voor het ontstaan van blessures. Er is echter geen consistentie in andere factoren die ook genoemd worden zoals BMI, leeftijd en trainingsafstand. Daarnaast kunnen bepaalde blessures niet toegeschreven worden aan één slechts risicofactor, maar spelen verschillende risicofactoren een belangrijke rol voor het ontstaan van blessures. 

Uit onderzoeken kwam ook naar voren dat bepaalde risicofactoren voorkomen bij verschillende types van hardlopers. Zo werd er gemeld dat onvervaren hardlopers twee keer zo veel kans hebben om geblesseerd te raken dan ervaren hardlopers. Ook blijkt dat mannen en vrouwen verschillen in de kans op het krijgen van een blessure aan de onderste extremiteiten. Er zijn verschillen in de risicofactoren bij lange en korteafstandlopers. Een hoge BMI kwam naar voren: bij lange afstand een BMI van 26, bij korte afstand een BMI van 30. Bij korte afstand speelde leeftijd een belangrijke rol als risicofactor wanneer je tussen de 45 en 65 jaar bent. Verder speelde het een rol of je al vaker geblesseerd was geraakt waardoor het risico op een blessure ook groter werd geacht. 

Doel van het onderzoek

Om een blessure preventie strategie te ontwikkelen voor de recreatieve hardloper is het zaak om de risicofactoren voor blessures in kaart te brengen. Wanneer risicofactoren verschillen per afstand is het zaak om verschillende preventie-strategieën te ontwikkelen voor zowel de lange- als de korteafstandlopers.  Doel van het onderzoek  was om te komen tot een duidelijke afbakening van de risicofactoren voor het ontstaan van hardloopgerelateerde blessures aan de onderste extremiteiten voor zowel de lange- als korteafstandloper.  

Resultaten

In totaal werden er 29 studies toegelaten tot het onderzoek waarvan zeventien zich richten op de korteafstandlopers. Elf studies richten zich op de langeafstandslopers en één studie richtte zich op beide typen lopers. Uit deze studies kwamen de volgende factoren naar voren die het risico op blessures van de onderste extremiteiten vergroten. Bij de korteafstandsloper is het risico op het ontstaan van blessures groter wanneer er een eerdere blessure is geweest die niet ontstaan is door het hardlopen. Een hogere BMI, hogere leeftijd, mannen hebben ook een groter risico om geblesseerd te raken. Daarnaast is het geen ervaring hebben met hardlopen ook een risicofactor in combinatie met een laag trainingsvolume.
Voor de langeafstandsloper kwam alleen een eerder opgelopen blessure tijdens het hardlopen naar voren voor het vergroten van het risico om geblesseerd te raken aan de onderste extremiteiten. 

Advies

Willen we voorkomen dat mensen geblesseerd raken is het zaak om niet geblesseerd te raken in een vroeg stadium van de trainingsopbouw. De opbouwfase van niet hardloper naar beginnende hardloper, hardloper, ervaren hardloper en gevorderde hardloper dient heel geleidelijk en langere tijd in beslag te nemen om te voorkomen dat mensen geblesseerd raken. Rustige en geleidelijke opbouw en niet te veel, te vaak en te hard willen is dan een essentieel onderdeel om te voorkomen dat mensen geblesseerd raken. Voor mensen met een hoog tot extreem hoog BMI-gehalte dient te worden geadviseerd dat het risico op blessures hierdoor hoger ligt en dat er mogelijk andere manieren zijn om te sporten die minder belastend zijn. Wil men met overgewicht hardlopen dan is dit artikel erg informatief: Hardloopprogramma’s voor patiënten met overgewicht of obesitas. Ditzelfde geldt voor mensen die op latere leeftijd beginnen met hardlopen. Zie het artikel: Wat de fysiotherapeut moet weten over de oudere hardloper.

Bron: “Risk factors for overuse injuries in short- and long-distance running: A systematic review.”  Dennis van Poppel,  Maarten van der Worp, Anouk Slabbekoorn, Sylvia S.P. van den Heuvel, Marienke van Middelkoop, Bart W. Kroes, Arianne P. Verhagen, Gwendolyne G.M. Scholten-Peeters. Uit de Journal of Sport and Health Science episode 10 (2021) pag. 14-28. 

Foto bij artikel door taseffski / iStock.