Rekken van het carpale ligament bij het carpaal tunnel syndroom

Het carpaal tunnel syndroom wordt veroorzaakt door compressie van de nervus medianus in de carpale tunnel. Het is een van de meest voorkomende plaatsen van zenuwinklemming. Diabetes Mellitus, hogere leeftijd, overgewicht, vrouwelijk geslacht en zwangerschap zijn enkele risicofactoren voor het ontwikkelen ervan. Typische klachten zijn doofheid in de vingers en zwakte in de musculatuur die geïnnerveerd wordt door de nervus medianus. Er zijn diverse behandelvormen onderzocht, waaronder injecties, gebruik van braces, fysiotherapie en chirurgische behandeling. Het idee achter de meeste behandelvormen is dat de compressie op de zenuw verminderd dient te worden. Er is echter geen superieure behandelmethode te noemen, met het beste resultaat. Er is ook onderscheid te maken tussen een zelfstandige behandeling, die de patiënt zelf uitvoert of een therapeutische behandeling, die door de therapeut wordt uitgevoerd. Het doel van dit onderzoek is om het effect te onderzoeken van een eenvoudige carpale rektechniek bij het carpaal tunnel syndroom.

Methode

Er is een prospectief, dubbelblind, gerandomiseerd en placebo-gecontroleerd onderzoek uitgevoerd. Hierbij is het effect op korte termijn van myofasciale rek van het carpale ligament onderzocht. Uitkomstmaat was hierbij verlichting van de klachten en verbeteren van het functioneren bij mensen met een carpaal tunnel syndroom. Het carpaal tunnel syndroom is vastgesteld door middel van een EMG-meting. Als er meerdere neuropathieën aanwezig of andere ziektes of aandoeningen aanwezig waren, is er geëxcludeerd.

Er hebben 36 mensen geparticipeerd en zij zijn verdeeld in twee groepen; de behandelgroep (myofasciale rek van het carpale ligament) en een controle groep (placebo behandeling). De myofasciale rek oefening voerde de patiënten zelfstandig uit. Hierbij dient de patiënt de pols in 90 graden dorsaalflexie te houden met de binnenzijde van de hand tegen de muur. Hierbij dient de duimmuis licht van de muur afgetrokken te worden met de andere hand, zodat het carpale ligament gerekt wordt. De patiënten in de controlegroep werden geïnstrueerd om in neutrale positie van de hand, de pols te masseren met de andere hand. De beide groepen voerden dit vier keer per dag 30 seconden uit, gedurende zes weken.

Bij aanvang van het onderzoek zijn de karakteristieken van de deelnemers vastgelegd, denk aan duur van klachten, dominante hand, symptomen, pijn (VAS), klachten gerelateerd aan het carpaal tunnel syndroom (Symptom Severity Scale), mate van functionaliteit en de kracht in de hand.

Resultaten

Er zijn 83 mensen geïncludeerd, waarvan er 36 het onderzoek compleet hebben doorlopen. De meeste uitval kwam doordat er door de patiënt gekozen werd voor een andere behandeling of door beperkte therapietrouw. Bij veel patiënten was er sprake van bilaterale klachten, waardoor er per groep 32 armen met carpaal tunnel syndroom zijn onderzocht. Er was geen significant verschil in gemiddelde leeftijd of geslacht, dominante hand of mate van nachtelijke pijn tussen de twee groepen. De gemiddelde leeftijd van de onderzoeksgroep was 48 jaar (31-64) en die van de controlegroep 50 jaar (35-66). In beide groepen participeerden meer mannen dan vrouwen, maar daarin was de verdeling tussen de twee groepen gelijk. De meeste mensen waren rechtshandig en bij een groot deel van de twee groepen kwamen bilaterale klachten voor. Gemiddeld hadden de deelnemers ongeveer 3 jaar klachten en bij een groot deel was er sprake van nachtelijke pijn.

Het effect van de behandeling is gemeten met 12 uitkomstmaten. Van deze uitkomstmaten was er bij 5 van de 12 sprake van een verbetering in de behandelgroep (doofheid, tintelingen, kracht, sensoriek, Symptom Severity Scale). Bij de controlegroep was er slechts bij 1 van de 12 uitkomstmaten sprake van een verbetering (sensoriek).

Discussie

De resultaten van dit onderzoek suggereren dat een zelfstandig uitgevoerde en eenvoudige rekoefening effectief kan zijn in het verminderen van doofheid, tintelingen, sensoriek en andere klachten bij mensen bij carpaal tunnel syndroom, na zes weken. Hiertegenover staat dat er slechts op één uitkomstmaat verbetering was bij de controlegroep.

Er zijn al veel onderzoeken uitgevoerd waarin het effect werd onderzoek van diverse behandelingen bij het carpaal tunnel syndroom. Hierbij was er meestal sprake van een behandeling die uitgevoerd werd door de fysiotherapeut en niet door de patiënt. Ook was er vaak sprake van een combinatiebehandeling die toegepast werd, waardoor het effect van een opzichzelfstaande behandeling moeilijk te bepalen is.

De rekoefening die in dit onderzoek is ingezet, is afgeleid van de oefening volgens Sucher. Dit is aangepast naar een zelfstandig uitgevoerde oefening. De gedachte achter het effect van deze oefening is dat ontspanning van het carpale ligament leidt tot meer ruimte in de carpale tunnel en daardoor tot minder compressie van de nervus medianus. Eerdere onderzoeken komen wel tot een positief effect van dergelijke oefeningen, echter is de methodologische kwaliteit laag.

Uit dit onderzoek kwam er geen verandering in de zenuwgeleiding na het uitvoeren van het oefenprogramma. Op basis hiervan wordt geadviseerd om hier in het vervolg onderzoek naar te doen, met ook een langere duur van de follow-up. De beperking van dit onderzoek is de kleine onderzoekspopulatie en de hoge mate van uitval. Er waren geen demografische verschillen tussen de deelnemers en de uitvallers. De uitval was vanwege diverse factoren, maar mogelijk heeft dit wel geleid tot bias.

Conclusie

Dit is het eerste dubbel geblindeerd en gerandomiseerde onderzoek waarbij gekeken is naar het effect van een zelfstandige myofasciale rekoefening bij het carpaal tunnel syndroom. De resultaten suggereren dat het een waardevolle conservatieve behandelvorm kan zijn, mede ook door het gemak van uitvoeren. Het kan vooral ingezet worden voor het verbeteren van de doofheid, tintelingen, knijpkracht, sensoriek en algemeen functioneren. De inzet van een behandeling door een fysiotherapeut is kostbaarder, kost meer tijd en is minder praktisch, dan deze zelfstandige oefening. Vervolgonderzoek moet gericht zijn op een langere duur van follow-up, met een grotere onderzoeksgroep.

Bron: Shem, K., Wong, J., & Dirlikov, B. (2020). Effective self-stretching of carpal ligament for the treatment of carpal tunnel syndrome: A double-blinded randomized controlled study. Journal of Hand Therapy, 33(3), 272–280. https://doi.org/10.1016/j.jht.2019.12.002

Foto bij artikel door GBJSTOCK / Sutterstock.