Proximale oefeningen effectief bij patellofemoraal pijnsyndroom

Het patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) is een veel voorkomend probleem, vooral bij adolescenten, jongvolwassenen en atleten. De precieze oorzaak is onbekend, maar factoren die lijken bij te dragen aan het ontstaan van PFPS zijn onder andere proximale en distale musculaire disbalans en zwakte. Er is veel bewijs dat oefentherapie effectief is in het verminderen van de pijn bij PFPS. Deze therapie is vaak gericht op het versterken van de quadriceps en de vastus medialis obliquus. Ondanks dit succes blijven sommige patiënten klachten houden, zowel pijn als verminderde functie. Recente literatuur heeft zich gericht op een andere aanpak van PFPS: het versterken van de proximale musculatuur, in het bijzonder de heup- en bekkenregio. In dit systematische review wordt de meest recente literatuur hierover besproken.

Methode

Er zijn in totaal 8 prospectieve experimentele onderzoeken gevonden die voldeden aan de inclusiecriteria. In deze artikelen is gekeken naar de uitkomsten op pijn en functie na proximale (heup/bekken) en/of distale (knie) interventies bij mensen met PFPS. De studies zijn gepubliceerd tussen januari 2011 en januari 2013. De geïncludeerde studies waren 3 RCT’s, 1 CCT, 3 cohort studies en 1 case serie.

Resultaten

Vier studies hebben gekeken naar proximale interventies. Alle vier de studies vonden significante resultaten in de afname van de pijn en drie studies vonden significante verbetering in functie. Vijf studies beschreven knie-oefeningen. Drie studies rapporteerden een significante vermindering van de pijn na de interventies. Significante verbetering in functie werd ook in drie studies gevonden. Slechts één studie heeft het verschil tussen proximale en distale oefentherapie gemeten. Hieruit bleek dat de proximale oefentherapie leidde tot significant minder pijn vergeleken met de distale aanpak. De functionele uitkomst was hetzelfde. Samengevat is er significante vooruitgang te zien bij alle studies die een proximale interventie toepasten, maar is er bij therapie gericht rond de knie maar in 80% van de gevallen een significante verbetering in pijn te zien en in 75% een verbetering in functie. Proximale interventies laten positieve effecten zien, ongeacht variaties in de duur van het programma en type oefeningen.

Opmerkingen samenvatter

Bijna alle toegepaste vormen van oefentherapie in deze studies laten klinische vooruitgang zien in pijn en functie met PFPS. De vooruitgang lijkt bij proximale interventies net wat duidelijker en groter te zijn. Dit kan zijn omdat verbetering van de distale en proximale ‘alignement’ de druk op het patellofemorale gewricht vermindert. Er kunnen echter ook uit dit review geen sterke conclusies getrokken worden, omdat slechts één onderzoek de twee groepen direct heeft vergeleken. Duidelijk is echter wel dat proximale oefeningen een positief effect hebben op PFPS. Deze oefeningen zijn ook in de praktijk eenvoudig te implementeren. Zeker bij patiënten bij wie de pijnklachten blijven bestaan zou het toevoegen van oefentherapie van de heup en bekken regio zeer waardevol kunnen zijn.