Preventieprogramma geeft forse reductie in voorste kruisbandletsels bij jeugdvoetbalsters

Uit verschillende onderzoeken is duidelijk geworden dat vrouwen in niet-contactsporten 2 tot 8 maal zoveel voorste kruisband letsels (VKB letsels) hebben dan mannen. Een complete VKB-ruptuur veroorzaakt instabiliteit van de knie en secondair letsel aan menisci en kraakbeen. Bovendien komen als reactie op het kraakbeenletsel biochemische stoffenvrij die de kwaliteit van het kraakbeen verder ondermijnen.

Het is bekend dat een groot aantal van de niet-contact VKB-letsels ontstaan in de deceleratiefase van een cutting manoeuvre waarbij endorotatie en een varus moment aanwezig zijn bij een 10-30° gebogen knie. De auteurs onderzochten of een neuromusculair en proprioceptief oefenprogramma VKB-letsel bij jeugdige vrouwelijke voetbalspeelsters kon voorkómen.

Methode

De onderzoekers vergeleken 1885 meisjes (97 teams) tussen de 14-18 jaar die deelnamen aan een specifiek oefenprogramma met 3818 meisjes (207 teams) die hun gewone programma draaiden. Er was geen random toewijzing, doordat in het preventieprogramma geïnteresseerde teams zich via een website konden aanmelden voor deelname. Coach en spelers zagen op een videoband het 20 minuten durende programma in de goede en foute uitvoering (zoals doorzakken bij landen in plaats van met gestrekte benen op platte voeten landen, genu varum voorkómen, en remmen-in-drie-stappen in plaats van in één stap). Het preventieprogramma ging vergezeld van aanvullende literatuur.

Het preventieprogramma bestond uit de volgende onderdelen:

• Warming-up: van lijn naar lijn joggen, shuttle run, achteruit rennen. Elke oefening 1x 45 meter.
• Rekken van kuit, quadriceps, hamstrings, adductoren, en heupflexoren. Elke spier 2x30seconden.
• Spierversterken: walking lunges 2×18 meter, Russian hamstrings 30 sec, op de tenen van één voet staan 30x, links en rechts.
• Plyometrics: laterale sprongen, voorwaartse sprongen, op een been springen. Elke oefening 30 seconden over 5-15 cm hoge kegel. Verticale sprongen, ‘schaar’sprongen elke 30 sec.
• Sportspecifieke behendigheid: shuttle run, diagonaal run elke 1×35 meter, ‘bounding’ run 1x 45 meter.

De coaches noteerden de deelname van de spelers aan de trainingen en wedstrijden en verzamelden informatie over aard / ernst van eventueel knieletsel. Bij knieletsel (alleen de niet-contact letsels) vulde de speler een ‘knieletselvragenlijst’ in, met vragen naar het type letsel, duur, ontstaan, diagnose etc. De klinische criteria voor niet-contact VKB-letsel waren: ontstaansgeschiedenis, fysiek onderzoek door arts, en check via MRI en / of artroscopische procedure.

Resultaat

De resultaten zijn erg positief. In de getrainde groep vinden in twee jaar tijd slechts 6 VKB- letsels plaats tegenover 67 in de ongetrainde groep. Dit is een sterk statistisch significant verschil (P< .001). Deze resultaten zijn in overeenstemming met soortgelijke preventieprogramma’s bij skiërs, basketballer en voetballers.