Pilates versus krachttraining bij oudere vrouwen

Pilates, een trainingsprogramma gericht op houding, stabiliteit, coördinatie en ademhaling, verbetert de isometrische spierkracht van de heup- en rompextensoren meer dan traditionele krachttraining. Terwijl krachttraining meer oplevert voor de isokinetische kracht van de heupspieren. Dat blijkt uit een onderzoek waaraan zestig zelfstandig wonende oudere vrouwen meededen.

Hormonale veranderingen bij vrouwen in de overgang dragen bij aan de neuromusculaire achteruitgang. Daardoor vermindert het evenwicht en de spierkracht, met als gevolg dat vrouwen vaker vallen dan mannen. Pilates training vermindert het vallen.

De rompstabiliteit, dus de combinatie van spierkracht en de stabiliteit van de rug-, buik-, bil- en heupspieren is belangrijk om zelfstandig te kunnen blijven functioneren. Krachttraining heeft een bewezen positief effect op de statische en dynamische balans. Er zijn sterke aanwijzingen dat ook Pilates, een relatief nieuw trainingsprogramma, het statische en dynamische evenwicht kan verbeteren. Maar welk van de twee oefenprogramma’s, krachttraining of Pilates, helpt oudere vrouwen het meest om de statische en dynamische balans te verbeteren en de isometrische en isokinetische spierkracht van de heup-, bil- en rompspieren, de core, te versterken?

Methode

Zestig lichamelijk zelfstandige vrouwen van 60 tot 80 deden mee aan dit onderzoek. Ze waren verdeeld over drie groepen met elk twintig deelnemers. Twee oefengroepen, Pilatus en krachttraining, en een controlegroep. De vrouwen in de oefengroepen trainden twee keer per week een uur gedurende achttien weken met een matige tot krachtige intensiteit. De vrouwen in de controlegroep werden aangemoedigd hun normale lichamelijke activiteiten te blijven doen.

De programma’s waren op dezelfde manier ingedeeld. Na een introductieperiode van twee weken, volgden vier cycli van elk vier weken die steeds uitdagender werden. Om vast te kunnen stellen of het programma intensief genoeg was gebruikten de onderzoekers de OMNI-Resistance Exercise Scale of percieved exertion. Deelnemers gaven op een schaal van een tot negen aan hoe zwaar ze de inspanning, belasting, ongemak of vermoeidheid tijdens het oefenen ervaarden.

De onderzoekers gebruikten een dynamometer om de isometrische kracht van de romp- en heupspieren, en de isokinetische flexie-en extensiekracht van de heupspieren te meten.

Om de statische balans te meten, moesten de deelnemers op één been op een krachtenplatform staan. Met blote voeten, de armen langs het lichaam en de ogen open, links en rechts. De tijd dat ze het volhielden werd gemeten en ook de snelheid van de verplaatsing van het Centre of Pressure (CoP), het aangrijpingspunt van de grondreactiekracht. Om de dynamische balans te beoordelen, lieten de onderzoekers de vrouwen de Timed-up-and-go test afleggen.

Resultaten

Bij de vrouwen die in de Pilatesgroep trainden, was na de achttien weken de isometrische extensiekracht van de heupspieren statistisch significant verbeterd in vergelijking met de vrouwen in de controlegroep. Dat gold niet voor de groep die krachttraining had gedaan. Er waren geen andere statistisch significante verschillen tussen de groepen wat betreft de andere variabelen.

Gekeken naar de verbeteringen binnen de oefengroepen, waren er in beide oefengroepen na achttien weken trainen statistisch significante verbeteringen in de dynamische balans en de isometrische extensiekracht van de romp- en heupspieren, en de isokinetische kracht van de heupflexoren. Bij de krachttraininggroep verbeterde ook de isokinetische kracht van de extensoren van de heup.

Discussie

De onderzoekers wilden bepalen of oudere vrouwen die aan Pilates doen sterkere heup- en rompspieren krijgen dan vrouwen die een traditioneel krachttrainingsprogramma volgen. Na achttien weken Pilatus gold dat alleen voor de isometrische extensiekracht van de heupspieren.

Wat betekent dit voor de praktijk? Het beoefenen van Pilates, twee keer per week een uur gedurende achttien weken in een matige tot krachtige intensiteit, is een effectieve manier om leeftijdsgebonden spierkrachtverlies tegen te gaan. Er is ook onderzoek dat laat zien dat Pilates het functioneel bewegen en de leningheid van ouderen verbetert. Het is een interventie die de fysiotherapeut zou kunnen aanbevelen. Maar ook een traditioneel krachttrainingsprogramma laat verbeteringen zien. Het traditionele spierkrachtprogramma heeft een groter effect op de isokinetische spierkracht en de heup. De verschillen tussen de groepen zijn niet significant.

Voor een opleiding in Pilates specifiek gericht op fysiotherapeuten: zie Fysiopilates opleiding.