Pilates verbetert slaapkwaliteit en stemming bij vrouwen na de overgang

Een 12 weken durend Pilates-programma kan vrouwen na de overgang helpen om beter te slapen. Bovendien lijkt het gunstige effecten te hebben op gevoelens van angst, depressie en vermoeidheid. Dat concluderen Spaanse wetenschappers na een gerandomiseerd klinisch onderzoek onder 110 vrouwen.

Vrouwen hebben na de overgang vaker slaapproblemen dan op jongere leeftijd. Tijdens de overgang zegt ongeveer 40 tot 60% van de vrouwen slecht te slapen of last van slapeloosheid te hebben. Als deze klachten ernstig zijn heeft dit ook effect op de kwaliteit van leven en de algemene gezondheid. Uiteindelijk kan dit leiden tot fysieke en psychische problemen. De overgang is ook geassocieerd met een hoger risico op stemmingsstoornissen, ook bij vrouwen die hier niet eerder last van hadden.

Fysieke activiteit is één van de betere opties om slaap- en stemmingsproblemen aan te pakken. Het heeft meerdere gezondheidsvoordelen en is geassocieerd met minder cognitieve en fysieke achteruitgang bij vrouwen na de overgang. Pilates is een vorm van fysieke activiteit die het fysieke en psychische functioneren blijkt te verbeteren en is bovendien geschikt voor alle leeftijden en alle fitheidsniveaus. In deze gerandomiseerde klinische studie kijken de onderzoekers naar het effect van een oefenprogramma gebaseerd op de Pilates methode. Ze richten zich daarbij op de kwaliteit van slaap, angst, depressie en vermoeidheid bij postmenopauzale vrouwen van 60 jaar en ouder.

Methode

De vrouwen die geïncludeerd werden waren 60 jaar of ouder en deden niet op regelmatige basis aan Pilates. Vrouwen met aandoeningen waardoor ze niet mee mochten doen aan het oefenprogramma werden geëxcludeerd, evenals vrouwen met systemische ziekten zoals diabetes, kanker of hartaandoeningen.

De deelnemers werden gerandomiseerd ingedeeld in de Pilatesgroep of in de controlegroep. Metingen werden gedaan bij baseline en direct na de interventie.

Iedere week gedurende 12 weken kregen de mensen in de Pilatesgroep 2 sessies van een uur met Pilates oefeningen. Iedere sessie werd verdeeld in een warm up van 10 minuten, Pilates training van 35 minuten en een cooldown van 15 minuten. In de eerste vier sessies werden de oefeningen zittend uitgevoerd en daarna staand. Vanaf week 7 werden er ook accessoires gebruikt zoals elastieke banden en ballen om de spierkracht en flexibiliteit te verbeteren. De vrouwen in de controlegroep kregen informatie over het belang van fysieke activiteit en voerden verder geen (oefen)programma uit.

De volgende metingen werden gedaan:

• Slaapkwaliteit werd gemeten met de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). Deze vragenlijst bevat 24 vragen over het slaapgedrag. Er worden 7 componenten uitgevraagd: slaapkwaliteit, slaaplatentie, slaapkuur, slaap effectiviteit slaapstoornissen, het gebruik van slaapmedicatie en het functioneren overdag.
• Vermoeidheid werd gemeten met de Fatigue Severity Scale (FSS), dit is een zelfgerapporteerde vragenlijst om de vermoeidheid te meten op 9 items.
• Angst en depressie werden gemeten op de Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), een zelfgerapporteerde vragenlijst van 14 items.

 

Resultaten

Er namen 110 vrouwen mee aan het onderzoek, waarvan 55 in de Pilates groep werden ingedeeld en 55 in de controlegroep. Tijdens de studie werden er geen negatieve bijeffecten gerapporteerd van het uitoefenen van Pilates. Bij baseline waren er geen verschillen tussen de groepen. Er waren associaties te zien tussen de leeftijd en de slaapduur en tussen BMI en subjectieve slaapkwaliteit slaaplatentie en de totale score op de PSQI.

Na het oefenprogramma behaalden de mensen in de Pilates groep significante verbeteringen op de slaapkwaliteit, het functioneren overdag en het gebruik van slaapmedicatie. Vergeleken met de controlegroep was er een significant (positief) verschil op slaapduur en slaap efficiëntie. Vrouwen in de Pilatesgroep hadden daarbij ook lagere scores op angst dan vrouwen in de controlegroep. Ook de scores op depressie waren na de interventie lager in de Pilatesgroep dan in de controlegroep.

Opmerkingen en conclusies

De acteurs concluderen dat een verbetering in slaap kwaliteit en een afname van de vermoeidheid angst en depressie optreedt na het volgen van een 12 weken duren Pilates programma. Deze uitkomsten komen overeen met andere onderzoeken en richtlijnen die fysieke activiteit aanbevelen bij slaapstoornissen en stemmingsstoornissen. Daarbij geeft het hoge percentage (92%) van deelname aan dat Pilates een geschikte manier van fysieke activiteit is voor deze groep.

Voor een opleiding in Pilates specifiek gericht op fysiotherapeuten: zie Fysiopilates.