Persoonlijkheid beïnvloedt sterk depressie bij reumatische artritis

Reumatoïde artritis (RA) kan een grote invloed hebben op alle aspecten van het leven, waaronder sociale relaties, het gezinsleven en psychisch welzijn. Depressieve symptomen komen bij deze patiëntengroep veel voor; naar schatting heeft 10-20% van de mensen met reumatoïde artritis in meer of mindere mate te maken met depressieve gevoelens. In verschillende onderzoeken is aangetoond dat depressie samen gaat met een grotere bezorgdheid om de ziekte en negatieve ziektepercepties, wat bijdraagt aan de ervaren ziektelast. Mensen met reumatoïde artritis en depressie rapporteren ook meer pijn en beperkingen, ook in de fase dat de ziekte minder actief is. Daarnaast blijkt dat mensen met comorbide depressie een lagere mate van remissie of verminderde ziekteactiviteit hebben. Ze herstellen tot wel 30% minder. Dit suggereert dat depressie ook invloed heeft op het ziekteproces zelf en niet alleen op de ervaren ziektelast. Eerdere studies beschrijven dat de relatie tussen reumatoïde artritis en depressie multifactorieel is en dat zowel fysieke als psychische factoren meespelen. In deze studie bekijken de onderzoekers de invloed van persoonlijkheidskenmerken, ziekteactiviteit, ervaren impact van de ziekte, comorbiditeiten en depressieve gevoelens en hoe deze factoren met elkaar gerelateerd zijn.

Methode

In deze cross-sectionele studie werden de verschillende associaties geanalyseerd. Gegevens uit een eerder gedaan onderzoek werden gebruikt voor deze analyse

• Depressieve symptomen werden vastgelegd met de Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS; Zigmond 1983). Dit is een vragenlijst met 14 items. Voor dit onderzoek werd alleen de subschaal depressie gebruikt.
• Ziekte-impact werd gemeten op de Rheumatoid Arthritis Impact of Disease score (RAID; Gossec 2011); een lijst met 7 vragen die gescoord worden op een schaal van 10.
• Persoonlijkheidskenmerken met de Ten Item Personality Inventory (TIPI; Gosling 2003). Dit is een lijst bestaand uit 10 vragen, gebaseerd op de persoonlijkheidsdimensies van de Big Five (Extraversie, Altruïsme, Consciëntieusheid, Neuroticisme, Openheid).  
• Ziekte-activiteit werd gemeten met de Disease Activity Score 28 joints (DAS28; van der Heijde 1993).

De invloed van comorbiditeiten werd onderzocht met een multigroep-analyse

Resultaten

De gegevens van 254 mensen (tussen 27 en 88  jaar) werd onderzocht. Ziekteactiviteit had een indirecte associatie met depressieve symptomen, die werd gemedieerd door de ziekte-impact. De directe relatie tussen ziekteactiviteit en depressieve symptomen was niet significant.
Mensen met een ‘positieve’ persoonlijkheid (emotioneel stabiele, extravert en consciëntieus) hadden een sterke negatieve directe relatie met depressieve symptomen en negatieve indirecte relatie met depressieve symptomen, gemedieerd door ziekte-impact. De onderzochte factoren waren verantwoordelijk voor 58% van de variantie van depressieve factoren. Kortom, persoonlijkheid bepaald in belangrijke mate welke patiënt met reumatische artritis depressief wordt.

Conclusie en opmerkingen

De auteurs concluderen dat persoonlijkheidskenmerken een grote invloed lijken te hebben op de impact van reumatoïde artritis en op het wel of niet ontwikkelen van depressieve symptomen. Mensen die hoog scoren op neuroticisme en laag op extraversie en consciëntieusheid zijn gevoeliger voor depressie. De onderzoekers raden aan om individuele eigenschappen van de patiënt mee te nemen in een op maat gemaakt behandelplan om de uitkomsten te optimaliseren. De TIPI, het meetinstrument waarop in dit onderzoek de persoonlijkheidskenmerken zijn vastgelegd, is een lijst bestaand uit slechts 10 vragen en is dus eenvoudig en snel toepasbaar in de fysiotherapeutische praktijk.

=================

TIPI – Ten Item Personality Inventory (TIPI; Gosling 2003)

Vertaald door Sander Koole

Hieronder staat een aantal eigenschappen die al dan niet op jou van toepassing kunnen zijn. Noteer alsjeblieft naast elke bewering in hoeverre het met de bewering eens bent. Beoordeel steeds in hoeverre beide eigenschappen op jou van toepassing zijn, zelfs wanneer één eigenschap meer van toepassing is dan de andere eigenschap.

1 = sterk oneens
2 = enigszins oneens
3 = klein beetje oneens
4 = niet oneens, niet eens
5 = klein beetje eens
6 = enigszins eens
7 = sterk eens

Ik zie mezelf als

1. ______ Extravert, enthousiast

2. ______ Kritisch, strijdzuchtig

3. ______ Betrouwbaar, gedisciplineerd

4. ______ Angstig, snel overstuur

5. ______ Open voor nieuwe ervaringen, complex

6. ______ Gereserveerd, stil

7. ______ Sympathiek, warm

8. ______ Slordig, achteloos

9. ______ Kalm, emotioneel stabiel

10. ______ Behoudend, niet creatief

=====

TIPI scale scoring (“R” denotes reverse-scored items):

Extraversion: 1, 6R;
Agreeableness: 2R, 7;
Conscientiousness; 3, 8R;
Emotional Stability: 4R, 9;
Openness to Experiences: 5, 10R.