Patellofemorale pijn en verticale grondreactie kracht

Patellofemorale pijn (PFP) is een veelvoorkomend musculoskeletaal probleem, wat vooral voorkomt bij vrouwen. Het kenmerkt zich door pijn rondom en achter de patella die wordt geprovoceerd bij repeterende en hoge krachten op het patellofemorale gewricht (PFG). De verticale grondreactiekracht (VGRK) wordt gezien als een mogelijke oorzakelijke factor voor patellofemorale pijn en mogelijk zelfs voor het ontstaan van degeneratieve processen. Dit onderzoek bekijkt wat het directe effect van belasting in het PFG is op de pijn en de mate van VGRK. Op basis daarvan wil men beoordelen of dit beïnvloed kan worden.

Methode

Alleen vrouwen zijn geïncludeerd en er waren 34 deelnemers. De diagnose van patellofemorale pijn werd gesteld op basis van consensus tussen twee ervaren fysiotherapeuten. Inclusiecriteria waren onder andere; geleidelijk ontstaan, kniepijn rondom de patella, provocatie bij specifieke activiteiten en minimaal twee positieve testen van de Clarke’s sign, McConnell test, Noble compressietest en Waldron test.

Met een lichamelijk onderzoek werd data verzameld. Er werd een dynamische analyse (verticale grondreactiekracht, steuntijd) van het traplopen gemaakt en deelnemers moesten de pijn op een VAS scoren. Er werden twee experimenten uitgevoerd: bij experiment 1 moesten de deelnemers bij aankomst direct de pijn scoren op een VAS. Daarna moesten ze vijf keer de trap op en af lopen. Bij experiment 2 werd er eerst een belastingsprotocol uitgevoerd op het PFG, wat inhield dat de deelnemer 15 keer een trap op en af moest lopen, met extra gewicht op de rug (35% van het lichaamsgewicht). Vervolgens moesten de deelnemers de kniepijn scoren op de VAS en vervolgens vijf keer de trap op en af lopen (zonder extra gewicht).

Resultaten

Bij experiment 2 rapporteerden de deelnemers significant hogere pijn. De resultaten toonden aan dat de taak significant van invloed is op de mate van VGRK en deze VGRK was significant hoger in experiment 2 tijdens zowel trap op als trap af lopen. Let wel, dit is dus na het belastingsprotocol als de deelnemers zonder extra gewicht 5 x de trap oploopt. De VGRK waren hoger tijdens het trap af lopen in vergelijking met het trap op lopen, in experiment 1 en 2.

De piekwaarden van VGRK waren significant hoger tijdens het trap af lopen dan bij trap op lopen, in beide experimenten. De steunfase was ook in beide experimenten significant lager tijdens het trap af lopen in vergelijking met trap op lopen.

Discussie

Na het belastingsprotocol op het PFG was er een significante toename van de pijn bij vrouwen met patellofemorale pijn, wat samenging met een toename in de VGRK en afname van de duur van de steunfase tijdens het traplopen. De hoogste piekbelasting werd gezien bij het trap af lopen. Er was ook een positieve correlatie tussen de toename in zowel pijn als VGRK tijdens traplopen. Deze bevindingen zijn overeenkomstig met de literatuur.

Biomechanisch gezien is de relatie tussen de VGRK en pijn plausibel; een hogere VGRK zou leiden tot een toename in de belasting van het PFG. Ook is er een positieve correlatie tussen de VGRK en ervaren pijn.

De huidige bevindingen tonen aan dat een hogere VGRK meestal ontstaat bij een afgenomen duur van de steunfase. Dit kan ook bevestigd worden uit eerdere literatuur waaruit al bleek dat de loopsnelheid invloed heeft op VGRK. Ook is er een verschil tussen trap op en trap af lopen; bij het trap af lopen is er een grotere belasting op het PFG, minder knieflexie en worden er minder musculaire en mechanische eisen gevraagd.

Klinische implicaties en conclusie

Revalidatie zou moeten insteken op loopscholing met visuele of verbale feedback en dat lijkt ook effectief te zijn in het verminderen van de VGRK bij vrouwen met PFP. Eenvoudige aanwijzingen zoals “zorg dat ik je niet hoor lopen” en het actief verbeteren van de voetafwikkeling naar een midden- of voorvoet afwikkeling bij het traplopen kunnen effectief zijn in het verminderen van de VGRK. Ook het leren van het verminderen van de VGRK tijdens het traplopen zou effectief kunnen zijn omdat dat een dagelijkse taak is.

De beperkingen van dit onderzoek zijn dat alleen vrouwen zijn onderzocht, waardoor het niet te generaliseren is. Wel kan er concluderend gesteld worden dat de VGRK de mate van pijn beïnvloedt tijdens traplopen, waar fysiotherapeutisch op ingezet kan worden.