Welke vorm van fysiotherapie is het beste bij artrose duim

Het carpometacarpale gewricht in de duim (CMC-I) is de meest voorkomende locatie van artrose in de hand. Artrose in de eerste drie vingers is geassocieerd met duidelijke beperkingen in de bovenste extremiteit. Therapeutisch gezien zijn er veel verschillende interventies toe te passen om door meer kracht, grotere bewegingsuitslag en minder pijn de handfunctie te verbeteren. Er zijn al veel RCT’s uitgevoerd op dit gebied. Dit artikel is een systematisch review en meta-analyse van de RCT’s die zijn verschenen over conservatieve behandeling van osteoartrose van het carpometacarpale gewricht van de duim.

Methode

RCT’s waarin volwassen mensen waren geïncludeerd die een conservatieve behandelmethode van de duim hadden gehad, werden gezocht in de verschillende databases. De conservatieve behandelmethode moest hiervoor vergeleken worden met een controlegroep die geen interventie, een placebo interventie of minimale gebruikelijk zorg ontving. De therapievormen die werden gebruikt moest een van de meest gekozen behandelmethodes zijn bij duimartrose; oefentherapie, manuele therapie, warmte- of koude therapie, elektrotherapie, magneto therapie, dragen van orthese, massage, lasertherapie, ultrageluid of TENS. Als uitkomstmaten moesten pijn, ROM, stijfheid, knijpkracht, pincetgreep of functie/beperkingen zijn gebruikt.
De methodologische kwaliteit van de RCT’s werd gescoord door middel van de PEDro schaal (Maher 2003). Een score van 6/10 werd beschouwd als goede kwaliteit. De resultaten worden beschreven aan de hand van niveaus van bewijs, waarbij geldt dat:

• Hoge kwaliteit: tenminste 75% van de RCT’s zonder beperkingen in het design vinden consistente uitkomsten. Toekomstig onderzoek brengt hier zeer waarschijnlijk geen groot verschil meer in.
• Matige kwaliteit: Toekomstig onderzoek heeft waarschijnlijk nog een belangrijke impact op het resultaat en kan hier verandering in aanbrengen.
• Lage kwaliteit: Het is zeer waarschijnlijk dat toekomstig onderzoek nieuwe inzichten brengt.
• Zeer lage kwaliteit: Dit resultaat is erg twijfelachtig.
• Geen bewijs

Resultaten

Uiteindelijk werden er 16 artikelen geïncludeerd voor de kwalitatieve synthese, waarvan 13 voor de meta-analyse konden worden gebruikt. Het totale aantal patiënten van deze studies was 1154, met een gemiddelde leeftijd van 68 jaar. Twaalf studies hadden een PEDro-score van 6 of hoger, 4 studies hadden lagere scores.

Oefentherapie

Wanneer oefentherapie werd vergeleken met een controle groep werd alleen een matig significant effect gevonden op knijpkracht. De twee onderzoeken waar dit op gebaseerd was, waren van matige kwaliteit.

Manuele therapie

Bij de vergelijking van manuele therapie met een controlegroep werd matig bewijs uit 4 onderzoeken gevonden voor een groot significant effect op pijn.
Er was 1 onderzoek gedaan naar het effect van manuele therapie gecombineerd met oefentherapie versus een controlegroep. Er werd een zeer groot en significant effect gevonden op pijn, zowel op korte als op middellange termijn. Voor knijpkracht werd een medium significant effect gevonden op korte en middellange termijn. De totale mate van bewijs hiervan was matig.

Lasertherapie

Lasertherapie had op geen enkele uitkomstmaat een significant effect vergeleken met de controlegroep.

Magneto therapie

Bij de vergelijking van magneto therapie met een controlegroep, werd matig bewijs gevonden dat magneto therapie een groot significant effect op pijn op korte termijn heeft. Er was bewijs van lage kwaliteit dat magneto therapie een zeer groot significant effect heeft op functie, pincetgreep en stijfheid op korte termijn. Deze resultaten waren gebaseerd op 1 onderzoek.

Orthese

Het dragen van een orthese werd in drie onderzoeken vergeleken met de controle groep. Hierin werd matig kwaliteit bewijs gevonden dat het dragen van een orthese op korte termijn de pincetgreep verbetert.
Een multidisciplinaire aanpak waarin het dragen van een orthese werd gecombineerd met oefentherapie en educatie werd in één artikel beschreven. Deze aanpak liet geen significante verschillen zien ten opzichte van een controlegroep.

Opmerkingen samenvatter

Wat opvalt is dat de kwaliteit van de onderzoeken niet heel groot is, en er niet één bepaalde therapie uitkomt die goede resultaten geeft. De hoogste mate van bewijs was matig, wat betekent dat nieuwe onderzoeken een duidelijk effect kunnen hebben op deze uitkomsten. Daarnaast werden veel verschillende soorten interventies geïncludeerd waardoor veel uitkomsten maar zijn gebaseerd op 1 of 2 studies. De effect size van de klinische relevantie is in weinig studies besproken, dus of de huidige significante resultaten ook relevant zijn in de praktijk is nog niet duidelijk. Er is op dit gebied nog grote behoefte aan meer RCT’s van goede methodologische kwaliteit.
Als voorlopig advies kan gelden dat oefentherapie en manuele therapie, al dan niet gecombineerd, de beste resultaten geeft.