Oefentherapie verlaagt mogelijk ontstekingswaarden bij artrose

Osteoarthritis wordt traditioneel gezien als een non-inflammatoire ziekte, maar recent is ontdekt dat cytokinen en prostaglandinen een rol spelen bij de afbraak van kraakbeen. Daarnaast is algemeen bekend dat pijnklachten en functionele beperkingen verminderd kunnen worden door matige fysieke activiteit en krachttraining. Wat hierbij nog niet goed is onderzocht, is wat de effecten van krachttraining kunnen zijn op de ontstekingswaarden in het bloed. Het doel van dit onderzoek is om vast te stellen wat het effect van een oefenprogramma is op ontstekingswaarden, pijnperceptie en fysieke mogelijkheden bij mensen met osteoartritis.

Methode

Het design van deze studie is een observationele, ongecontroleerde, studie. Mensen met de klinische diagnose osteoartritis (OA) die ook via radiologische beeldvorming was vastgesteld werden geïncludeerd. Verder was van belang dat de deelnemers zonder hulpmiddel konden lopen. Metingen die voor en na de interventie werden gedaan waren:

• Bloedonderzoek.
• Western Ontario and McMaster Universities Arthritis Index (WOMAC, McConnell, 2001); specifiek voor de evaluatie van patiënten met OA. Vragen over pijn, stijfheid en fysiek functioneren.
• VAS-schaal; objectiveren van pijn.

Daarnaast ondergingen alle deelnemer een fysiek onderzoek. Hierin werd het volgende gemeten:

• Body Mass Index (BMI).
• Percentage lichaamsvet.
• Bewegingsuitslagen van alle gewrichten aan de onderste extremiteit.
• Omvang van taille en dijbeen.
• 10 RM (repitition maximum) van gluteus maximus, medius, quadriceps en hamstrings.

Het protocol voor oefentherapie bestond uit 12 weken training, met drie keer per week een sessie van 80 minuten. In deze sessies werd kracht en lenigheid getraind van de spieren rondom het bekken en in de onderste extermiteit. Het rekken werd gedaan voor de hamstrings, gastrocnemius, rectus femoris, iliopsoas, heup adductoren en paravertebrale spieren muscles. Krachttraining werd uitgevoerd voor de hamstrings, quadriceps, gluteus maximus, gluteus medius, en buikspieren. Het protocol bestond uit drie fases waarin de weerstand geleidelijk werd opgevoerd.

Resultaten

Uiteindelijk werden de resultaten van 22 mensen geanalyseerd. In BMI, percentage lichaamsvet en omvang van de dij werd geen significant effect gevonden. Significante resultaten waren er daarentegen wel voor taille omvang, VAS-score en alle subschalen van de WOMAC. De verschillen in pijn waren ook klinisch relevant; gemiddeld 4 punten minder op de VAS-schaal. Ook was er een significante afname van IL-6, een cytokine wat betrokken is bij inflammatoire reacties. Een andere cytokine, TNF alpha, had na de interventie ook een lagere waarde dan voor de interventie.

Opmerkingen samenvatter

Na de interventie periode werd een afname van ontstekingswaarden in het bloed gevonden. Een direct verband is hiermee nog niet aangetoond, maar het lijkt een aanwijzing te zijn dat oefentherapie een anti-inflammatoir effect kan hebben. IL-6 wordt geassocieerd met een hogere pijngevoeligheid, dus wellicht is de pijnperceptie afgenomen door het verlaagde niveau van IL-6. De auteurs suggereren dat er mogelijk een sterkere afname in ook TNF alpha te zien zou zijn geweest als de interventie ook gericht was geweest op gewichtsverlies. Adipoos weefsel produceert TNF alpha en aangezien bijna alle mensen in deze groep een BMI boven de 25 had, zou de geringe afname van het TNF alpha level mede daarmee te maken hebben. Als vervolg stap benoemen zij dus een fysiotherapeutische interventie, gecombineerd met een interventie voor gewichtsverlies.