Niveau van inkomen en educatie belangrijk bij voorlichting lage rugpijn

De sociaaleconomische status (SES) is een factor die vaak wordt gebruikt bij de beschrijving van verschillen binnen de gezondheid. Mensen met een hoge SES lijken langer te leven, gezonder te zijn en minder last te hebben van ziektes en beperkingen. In 2002 beschreven Adler en Newman een model hoe SES de gezondheid kan beïnvloeden. Ze benoemen hierbij de blootstellingen in de omgeving (bijvoorbeeld aan giftige stoffen thuis of op het werk), de sociale omgeving (eenzaamheid, sociale contacten), gezondheidszorg (toegang, gebruik en kwaliteit) en gedrag en leefstijl.

SES en lage rugpijn

Er lijkt een samenhang te zijn tussen SES en lage rugpijn. Welke factoren van de sociaaleconomische status hierbij van belang zijn is niet duidelijk. Door inzicht te krijgen in de factoren die meespelen, kan de prevalentie van lage rugpijn en de bijkomende beperkingen wellicht verminderen. Beperkingen bij mensen met lage rugpijn lijken geassocieerd te zijn met verkeerde opvattingen, zoals de overtuiging dat beweging tot meer schade zal leiden en dat bedrust nodig is. Omdat er veel mensen met verkeerde opvattingen zijn over lage rugpijn, zijn er in Alberta in Canada voorlichtingsprogramma’s via de massamedia geweest. Deze campagnes hebben over het algemeen niet het gewenste effect gehad. Een van de factoren waardoor dit niet geslaagd zou zijn, kan te maken hebben met onder meer het opleidingsniveau. Omdat geen van de eerdere campagnes de relaties tussen SES en de effecten van de campagne onderzocht, is het mogelijk dat een meer gerichte boodschap betere uitkomsten heeft.

Deze studie onderzocht de relatie tussen maten van SES en de overtuiging dat mensen actief moeten blijven bij lage rugpijn. Een secundair doel was om de associatie tussen SES en blootstelling aan een voorlichtingscampagne te onderzoeken.

Methode

Tussen 2010 en 2014 werden 9572 inwoners van Alberta in de leeftijd van 18 tot 65 jaar ondervraagd naar hun overtuigingen ten aanzien van lage rugpijn en de rol van fysieke activiteit daarin. Ook demografische gegevens van de deelnemers werden verzameld. Deelnemers werden gevraagd in hoeverre ze het eens waren met de stelling: “Als je rugpijn hebt moet je proberen actief te blijven”. De uitkomst op deze stelling was de primaire uitkomstmaat. Daarnaast kregen mensen ook vragen over de voorlichtingscampagne; of ze er weleens een advertentie van hadden gezien en of ze ervan hadden gehoord. Dit was de secundaire uitkomstmaat. Aan de hand van de regio waar ze woonden, wat de eerste taal was die ze in hun jeugd leerden, opleidingsniveau, werksituatie, beroep, burgerlijke staat, inkomen en het aantal mensen in het huishouden, werd de SES vastgesteld.

Resultaten

De meeste deelnemers waren ouder dan 44 jaar, vrouwelijk, waren getrouwd, leefden in een stedelijk gebied en de eerste taal was Engels of Frans (beschouwd als geen immigrant). 67,6% van de mensen was het eens met de uitspraak dat je actief moet blijven bij lage rugpijn. 42% van de mensen gaf aan weleens iets van de campagne te hebben gezien.
Er bleek een significante associatie te zijn tussen de overtuiging dat je actief moet blijven bij rugpijn en verschillende SES-uitkomstmaten. Mensen met een hoger opleidingsniveau, die getrouwd of samenwonend waren (geweest), die parttime of fulltime werkten en die Engels of Frans als eerste taal hadden, waren vaker eens met de stelling. Ook mensen met een hoger inkomen waren het vaker eens, en hoe hoger het inkomen, hoe groter de kans dat ze het eens waren.
Bij het kijken naar meerdere variabelen bleek vooral het inkomen voorspellend; hoe hoger het inkomen, hoe meer mensen overtuigd waren van bewegen.
De mensen die zich herinnerden de campagne te hebben gezien waren mensen met lager opleidingsniveau, mensen die handmatig werk deden en jonger dan 39 jaar. Bij het analyseren van meerdere variabelen bleek vooral dat opleidingsniveau en leeftijd bepalend waren.

Opmerkingen samenvatter

Mensen met een hoger inkomen zijn er meer van overtuigd dat blijven bewegen belangrijk is bij lage rugpijn dan mensen met een lager inkomen. Mensen met een lager opleidingsniveau blijken juist vooral campagnes te onthouden, mogelijk zonder effect op hun overtuigingen. Als mogelijke reden hiervoor geven de auteurs dat de informatie uit de campagne voor deze mensen wel nieuwe informatie bevatte, maar niet voor de hoger opgeleiden. Door het inzetten van gerichte campagnes kan ook deze groep mensen er mogelijk van overtuigd worden dat bewegen noodzakelijk is bij lage rugpijn.