Neurocognitieve oefeningen effectief bij schouder impingement syndroom

Verschillende therapeutische behandelingen en technieken laten goede resultaten zien bij schouder impingement syndroom. Neurocognitieve therapeutische oefeningen (NCTE) zijn echter nog niet beschreven bij het impingement syndroom en laten wel goede resultaten zien na een operatie aan de voorste kruisband. NCTE is gericht op het verbeteren van de hogere corticale functies met als resultaat het verbeteren van de propriocepsis en oplossen van motorische problemen. NCTE is gebaseerd op sensorische (her)training van met name fijne motorische vaardigheden. Dit kan relevant zijn voor mensen met het impingement syndroom, omdat hierbij vaak een verstoring van de spiercoördinatie wordt gevonden, met onder andere verminderd gebruik van de rotator cuff en toegenomen gebruik van de m. deltoïdeus en m. latissimus dorsii. In dit RCT wordt het effect van NCTE bij het schouder impingement syndroom onderzocht.

Methode
Patiënten met impingement syndroom Neer Stadium I, zonder peesrupturen of bursitis werden geïncludeerd in dit onderzoek. Een totaal van 48 mensen werd verdeeld over een controlegroep die traditionele fysiotherapie ontving en een experimentele groep die NCTE kreeg. Het doel van de NCTE groep was om gewrichtsstijfheid, spieratrofie, pijn en contractie te controleren zonder compensatoire bewegingen en om weer te leren bewegen op een soepele en functionele manier. Verschillende oefeningen werden gedaan waarbij via ‘motor imagery’ eerst de bewegingen goed werden uitgevoerd en gevoeld met de onaangedane arm, om dit vervolgens op de aangedane arm toe te passen. De bewegingen werden complexer naarmate de patiënt meer controle kreeg. Het doel van de traditionele therapie was het optimaliseren van kracht, coördinatie, spierfunctie, functionele mogelijkheden en het reduceren van pijn. Alle deelnemers ontvingen 15 behandelingen van ongeveer een uur (3x per week gedurende 5 weken). Meetmomenten waren bij baseline, na de behandelperiode, na 12 en na 24 weken. Gebruikte meetinstrumenten waren:

• Korte versie van de Disability of the Arm, Shoulder and Hand questionnaire (Quick-DASH; Beaton, 2005): fysieke problemen en pijn, en functionele beperkingen op het gebied van ADL, scoiaal functioneren, werk en slaap.
• Constant-Murley shoulder outcome (Constant, 1987); subjectieve en objectieve componenten, zoals slaap, participatie in werk en activiteiten, en ROM en kracht.
• VAS-schaal; voor de mate van de pijn
• American Shoulder and Elbow Surgeons Society standardized shoulder assessments (ASES; King 1999); invloed van het schouderprobleem op de fysieke mogelijkheid tot het uitvoeren van ADL-activiteiten.
• Likert schaal; voor het meten van patiënt tevredenheid.

Resultaten
In beide groepen zaten 24 deelnemers. De groepen waren bij baseline vergelijkbaar en er werden geen negatieve effecten bij beide vormen van therapie gerapporteerd. Beide groepen hadden op alle uitkomstmaten een significante verbetering behaald ten opzichte van de baseline.
Op de Quick-DASH was een significant interactie-effect te zien tussen groep en tijd als gevolg van een grote verbetering van de Quick-DASH scores in de NCTE groep dan in de controlegroep. Hetzelfde gold voor de Constant-Murley test en de ASES. Op de VAS-schaal was een significant en klinisch relevante verbetering te zien tussen de groepen, in het voordeel van de NCTE groep. De patiënt tevredenheid was in de NCTE groep ook hoger dan in de traditionele groep.

Opmerkingen samenvatter
Hoewel beide groepen goede vooruitgang lieten zien op alle meetinstrumenten, was het resultaat van neurocognitieve therapeutische oefeningen significant beter dan traditionele fysiotherapie. De resultaten waren beter op zowel de korte als de lange termijn. Dit komt overeen met de resultaten die met deze therapie gevonden zijn na een voorste kruisband operatie. De mensen die NCTE ontvingen scoorden met name beter op aspecten van kwaliteit van leven, zoals vitaliteit, deelname aan sociale activiteiten en werk.