Myofasciale behandeling bij nekpijn

Nekpijn is een veelvoorkomende klacht en heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van leven. Ieder jaar heeft 15-20% van de algemene populatie, 15-60% van de werkende populatie en 10-14% van de mensen die een auto-ongeluk heeft gehad, last van nekklachten. Nekpijn kan worden gezien als een myofasciaal pijnsyndroom. Hiermee wordt bedoeld dat er sprake kan zijn van sensorische, motorische en autonome symptomen als gevolg van de aanwezigheid van triggerpoints. Een triggerpoint is een overmatig gevoelig punt in een skeletspier, als gevolg van een palpabele strakke band. Het triggerpoint kan leiden tot pijn bij palpatie, uitstralende pijn, gevoeligheid, motorische disfunctie of autonome verschijnselen. Bij nekpijn zijn vaak de trapezius, levator scapulae, multifidi en/of splenius cervicis aangedaan.

Myofasciale release therapie is een effectieve behandelvorm bij nekpijn. Er zijn zelfs onderzoeken die suggereren dat het effectiever is dan andere behandelvormen bij nekpijn. Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken wat het effect is van myofasciale release therapie bij mensen met nekpijn.

Methode

Er is een single blind randomized controlled clinical trial uitgevoerd met 54 deelnemers. Mechanische nekpijn is gedefinieerd als nek- en schouderpijn als gevolg van bewegingen of houdingen van de nek en palpatie van de cervicale musculatuur. Zowel mannen als vrouwen, tussen 20-60 jaar en zonder trauma’s of afwijkingen aan de nek, zijn geïncludeerd. Bij andere aandoeningen, eerdere operaties of zwangerschap, is de deelnemer geëxcludeerd.

De belangrijkste uitkomstmaat was de mate van nekpijn, gemeten met de NPRS. De drempelwaarde voor drukpijn bij een triggerpoint is gemeten met een algometer. Deze meting is bilateraal uitgevoerd bij de splenius capitis en het bovenste deel van de trapezius. Om het een triggerpoint te mogen noemen moet er sprake zijn van een hypergevoelige plek in een palpabele strakke band, aanwezigheid van een twitch bij een pincer palpatie (stevige palpatie tussen duim en wijsvinger) en reproductie van uitstralende pijn bij palpatie. De cervicale range of motion is gemeten met een goniometer.

De controlegroep is gedurende twee weken (vijf dagen per week) behandeld met ultrasound behandeling, transcutane elektrische neuro stimulatie en massage. Deze combinatie van behandelingen is eerder effectief gebleken bij subacute en chronische nekpijn. De experimentele groep kreeg vijf behandelingen in een periode van twee weken. Deze behandeling duurde 45 minuten. Hierbij werd er ingezet op de maximale flexie, release van de suboccipitale musculatuur door middel van lokale druk, rek van de sternocleidomastoideus en de posteriore cervicale musculatuur.

Resultaten

Er zijn 54 mensen geïncludeerd (28 mannen en 26 vrouwen) en er is sprake van een gelijke verdeling in de controlegroep en experimentele groep bij aanvang. Alleen de rotatie naar links was significant verschillend tussen de twee groepen. De deelnemers hadden tussen 1-6 maanden nekpijn en gemiddeld scoorden zij 6.93 op pijn, gemeten met de NPRS.

Na de behandelingen was er op alle vlakken een verbetering in de scores bij beide groepen, maar het meest bij de experimentele groep. Alleen op de flexie, extensie en lateroflexie naar rechts was er sprake van een niet significant verbetering in vergelijking met de contolegroep. De verschillen in het voordeel van de experimentele groep waren significant voor de pijn op de NPRS, rotatie naar links en bijna alle drukpunten. Bij de follow-up na één maand waren alle verschillen in het voordeel van de experimentele groep en deze waren significant voor pijn, rotatie van de nek en drukpijn (met uitzondering van het linker thoracale punt). De effectmaat is groot voor de pijn gemeten met de NPRS en gemiddeld voor de rest van de variabelen met een significant verschil.

Discussie

De belangrijkst bevinding is dat myofasciale release therapie effectiever is in vergelijking met een standaard fysiotherapeutische behandeling. Met name op de pijn gemeten met de NPRS, drukpunten in de suboccipitale regio en de rechter trapezius wordt er beter gescoord na myofasciale release therapie bij mensen met nekpijn.

De experimentele groep is behandeld met vijf behandelingen gedurende twee weken en de controlegroep met tien behandelingen gedurende twee weken. Dit is vergelijkbaar met eerdere onderzoeken. De beide groepen laten verbetering zien na de behandelingen, de verbetering was echter groter in de experimentele groep. De veranderingen waren significant, echter niet relevant omdat ze kleiner zijn dan de minimale waarneembare verandering op de NPRS.

De interesse in myofasciale release therapie neemt toe. Een ander onderzoek heeft hier onderzoek naar gedaan, maar daarin werd er geen pijn gemeten. In een ander onderzoek werd aangetoond dat er een verbetering was in range of motion van de nek, echter niet op het vlak van pijn. In het huidige onderzoek dat we beschrijven was er juist wel een verbetering in pijn en geen resultaat op de range of motion.

De controlegroep kreeg in dit onderzoek een standaard fysiotherapeutische behandeling. Dit zijn echter passieve behandeltechnieken en deze worden in de Nederlandse fysiotherapiepraktijk niet of nauwelijks nog toegepast. De vergelijking van het effect van de experimentele groep met de controle groep is dus mogelijk niet helemaal goed te maken. De controlegroep is ook geen echte controlegroep, omdat er wel een vorm van behandeling werd toegepast. Ook zijn er geen andere relevante aspecten gemeten, zoals kwaliteit van leven. Toekomstige studies zouden rekening moeten houden met de bovenstaande beperkingen.

Conclusie

Concluderend kan gesteld worden dat myofasciale release therapie bij nekpijn meer effectief is dan een standaard fysiotherapeutische behandeling. Het verschil tussen de twee groepen is wel significant, maar niet klinisch relevant omdat het kleiner is dan de minimale waarneembare verandering.

Bron: Rodríguez-Huguet, M., Rodríguez-Almagro, D., Rodríguez-Huguet, P., Martín-Valero, R., & Lomas-Vega, R. (2020). Treatment of Neck Pain With Myofascial Therapies: A Single Blind Randomized Controlled Trial. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics, 43(2), 160–170. https://doi.org/10.1016/j.jmpt.2019.12.001

Foto bij artikel door howlandphotography / iStock.