Musculoskeletale pijn bij adolescenten heeft relatie met ongezond gedrag

De laatste jaren is er meer aandacht voor musculoskeletale pijnklachten op verschillende locaties, in plaats van op één enkele plek in het lichaam. Vergeleken met één pijnlocatie heeft deze zogenoemde multisite musculoskeletale pijn ernstiger consequenties voor de kwaliteit van leven, beperkingen door pijn en functioneren, en het keert vaker terug. Ook bij jongeren komt deze vorm van musculoskeletale klachten voor. Naar schatting heeft tussen de 22-69% van de adolescenten in Europa multisite musculoskeletale pijn. Vaak heeft dit non-specifieke karakteristieken, er is er geen anatomische of pathologische vast te stellen oorzaak.

Psychosociale problemen en ongezond gedrag lijken een relatie te hebben met musculoskeletale pijn in de jeugd en adolescentie. In eerdere onderzoeken zijn bijvoorbeeld relaties gezien tussen multisite pijn en depressieve gevoelens en slaapproblemen. Adolescenten hebben vaak meerdere negatieve psychosociale en gezondheidsgerelateerde gedragspatronen. Daarnaast is in een eerder onderzoeken gevonden dat een clustering van meerdere ongezonde gewoontes geassocieerd is met lage rugpijn, met mogelijk een dosis-respons-relatie.

Het doel van dit onderzoek was om vast te stellen hoe eerder gevormde leefstijl- en psychosociale patronen associëren met terugkerende musculoskeletale klachten op meerdere plekken in het lichaam.

Methode

Finse adolescenten van 16 en 18 jaar werden gerecruteerd uit een eerdere studie. De Youth Self-Report (YSR) vragenlijst werd gebruikt om emotionele en gedragsmatige problemen vast te stellen. Deze lijst bestaat uit 105 items, die de adolescent zelf scoort op een schaal van 0 tot 2 (0=niet waar tot 2= vaak/altijd waar). Vanuit deze scores wordt gescoord op 8 syndroom-schalen. Angstig/depressief, teruggetrokken/depressief en somatische klachten worden gerekend als internaliserende schalen. Overtreden van regels en agressief gedrag als externaliserende schalen.

Op 16 jarige leeftijd beantwoordden de deelnemers in de YSR vragen over fysieke activiteit, roken, sedentair gedrag, slaaptijd en emotionele en gedragsmatige problemen. Daarnaast werd bij een kort onderzoek lengte en gewicht gemeten en het BMI vastgesteld. Ook de sociaal-economische status van de familie werd vastgelegd.

Op zowel 16- als 18-jarige leeftijd werd gevraagd naar musculoskeletale pijn in de voorafgaande 6 maanden in verschillende lichaamsregio’s en of ze ervoor naar een arts of andere gezondheidsprofessional waren geweest. Op basis van het aantal pijnregio’s werden de deelnemers verdeeld in 4 groepen (1: geen pijn, 2: pijn op 1 plek, 3: pijn op 2 plekken, 4: pijn in 3 of meer plekken).

Resultaten

In totaal deden 1625 adolescenten (712 jongens en 913 meisjes) mee aan het onderzoek. Vanwege het kleine aantal deelnemers dat pijn had in 2, 3 of meer plekken werden groepen 3 en 4 samengevoegd. Uit de data over leefstijlgedrag en psychosociale problemen konden de onderzoekers de adolescenten onderverdelen in bepaalde cluster.

Bij de jongens waren dit:

1. Sedentair gedrag (27%): minst fysiek actief en kortste slaaptijd.
2. Externaliserend gedrag (14%): jongens die matig/redelijk fysiek actief waren met het externaliseren en internaliseren van problemen en de grootste kans op roken.
3. Obees (8%): jongens met een erg hoog BMI. Deze jongens waren ook redelijk inactief.
4. Referentiegroep (51%): gezonde leefstijl, laag risico op psychosociale problemen.

Bij de meisjes:

1. Externaliserend gedrag (15%): meisjes die redelijk fysiek actief waren met het externaliseren van problemen en de grootste kans op roken.
2. Verschillende risicogedragingen (12%): alle negatieve leefstijlfactoren, behalve obesitas en psychosociale problemen.
3. Obees (7%): meisjes met een hoog BMI en lage niveaus van fysieke activiteit.
4. Referentiegroep (67%): gezonde leefstijl, laag risico op psychosociale problemen.

Op de leeftijd van 16 jaar was 17% de meisjes en 32% van de jongens pijnvrij geweest tijdens de voorafgaande 6 maanden. Op de leeftijd van 18 jaar was dit 8% voor de meisjes en 24% voor de jongens. Pijn op twee of meer plekken werd genoemd door 40% van de jongens op 16-jarige leeftijd en 60% van de meisjes. Op hun 18^e was dit 60% van de jongens en 80% van de meisjes.

Externaliserend gedrag was voor zowel jongens als meisjes een voorspeller voor terugkerende multisite pijn. Sedentaire gedrag bij jongens, en verschillende risicogedragingen bij meisjes voorspelden de pijn. Het obese cluster had in beide sekse geen relatie met de pijn.

Conclusie

Met name jongens die ongezonde leefgewoontes hadden en/of psychosociale problemen en in het cluster ‘externaliserend gedrag’ vielen, bleken een grotere kans te hebben op terugkerende musculoskeletale pijn op meerdere locaties. Bij meisjes was deze relatie minder sterk te zien. Het wel of niet hebben van obesitas was niet significant gerelateerd aan musculoskeletale pijn. Meisjes hebben vaker musculoskeletale pijnklachten dan jongens. De auteurs concluderen dat de resultaten van deze studie eerdere observaties bevestigen dat er een relatie is tussen leefstijl- en psychosociale factoren en terugkerende multisite musculoskeletale pijn bij adolescenten. Zij beschouwen het belangrijk om bij adolescenten die terugkerende multisite musculoskeletale pijnklachten hebben naar de psychosociale en leefstijlfactoren te kijken. Door risicogroepen en risicogedrag vast te stellen kunnen mogelijk meer effectieve interventies kunnen worden ingezet.