Multidimensioneel chronisch pijnprogramma ook voor fysiotherapeuten haalbaar

Chronische pijnpatiënte krijgt zelfbehandeling instructie bij de fysiotherapeut.

Men spreekt over chronische pijn als de pijn langer dan 3 tot 6 maanden bestaat, de pijn zijn adaptieve functie verloren heeft en niet reageert op medische behandeling. Veel patiënten binnen de fysiotherapie vallen in deze categorie. Ongeveer 20% van de bevolking in Europa heeft last van chronische pijn. Patiënten met chronische pijn hebben in het algemeen binnen de medische setting een lage prioriteit, net zoals patiënten met psychische problemen. Dit in tegenstelling tot hoge prioriteit patiënten op basis van bijvoorbeeld een cardiovasculaire aandoening.
Hoewel er uitgebreide richtlijnen bestaan om de complexiteit van chronische pijn te benaderen, schrijven huisartsen doorgaans alleen pijnstillers voor of verwijzen door naar een fysiotherapeut of  specialist. Er is echter meer mogelijk. Er is sterk bewijs dat psychologische interventies zoals cognitief-gedagsmatige interventies en Acceptance and commitment therapy een gunstig effect hebben bij chronische pijn. En ook relaxatie, geleide fantasie en mindfulness training zijn effectief gebleken, maar wat minder sterk. Het is overduidelijk dat chronische pijn patiënten een multidimensionele benadering nodig hebben. De vraag is hoe men deze benadering laagdrempelig en breed inzetbaar kan maken. De eerste lijn is daarvoor een vanzelfsprekende ingang. Veel behandelingen in effect onderzoek zijn uitgevoerd door expert psychologen bij midden- tot hoog geschoolde patiënten. Hoe effectief zijn dergelijke multidimensionele programma’s als ze uitgevoerd worden in een ‘landelijke’ regio met een lagere sociaal economische status, en als deze programma’s uitgevoerd worden door beginnend psychologen. De auteurs zetten daartoe een onderzoek op.

Methode

Enkele in- en exclusie criteria waren: de deelnemers waren ouder dan 18 jaar met chronische pijn. Ze mochten echt niet in een arbeidsconflict zitten of op goedkeuring wachten voor arbeidsongeschiktheid. Bovendien was er geen sprake van een primair psychopathologische  aandoening. Het design is eenvoudig. Een directe voor- en nameting, gevolg door een follow-up meting zes maanden later. Er is geen controle groep.

TIP:  Relaxatie training als behandeling voor milde hypertensie

Metingen:

  • Pijn: 10-puntsschaal naar pijn intensiteit in de 24 uur voorafgaande aan het interview, en pijn intensiteit tijdens het interview.
  • Fysiek functioneren: 4-puntsschaal hoe sterk de pijn interfereert met het dagelijks functioneren de afgelopen 24 uur, en hoe sterk op dit moment. Tevens de pijn inferentie subschaal van de West Haven-Yale Multidimensional Pain Inventory (WHYMPI).
  • Emotioneel functioneren: (a) Profile of MoodStates(POMS) en (b) Beck Depression Inventory (BDI).
  • Verwacht en ervaren behandeleffect: Patient Global Impression of Change Scale (PGIC).

Psychologische interventies

Het programma omvat 10 wekelijkse sessies van elk anderhalf uur. De volgende onderwerpen kwamen achtereen volgens aan bod:

  • Inleiding tot cognitief-gedragsmatige interventie,
  • Ademhaling en ontspanning,
  • Aandachtmanagement,
  • Cognitieve herstructurering I,
  • Cognitieve herstructurering II,
  • Probleemoplossen,
  • Emotie management en assertiviteit,
  • Levenswaarden en doelen stellen,
  • Tijdmanagement- en bekrachtigingstrategieën,
  • Lichaamsbeweging, houdingsinstructie, aanpassing slaaphygiëne en terugvalpreventie.

De patiënten kregen handouds met een korte samenvatting en huiswerkopdrachten. Bovendien een CD met de adem en ontspanningsoefeningen uit sessie 2.

Er deden 40 patiënten mee in drie verschillende groepen. De uitval lag tussen de 22% tot 33%. Een recent afgestudeerde psychologie student voerde de behandelingen uit. Deze had 4 uur training in het programma ontvangen.

Resultaten

  • Pijn intensiteit nam in de voor-nameting significant af. De effect sterkte is groot, maar op follow-up 6 maanden later houdt dit geen stand.
  • Fysiek functioneren neemt tussen de voor en de nameting statistisch significant toe met een grote effect sterkte. Hoewel er wat terugval is in de follow-up blijft een deel van de verbetering behouden.
  • Emotioneel functioneren verbetert significanet tussen de voor en nameting. De effect sterkte is medium tot groot.
  • Verwacht en ervaren behandeleffect: het ervaren behandeleffect groter dan het (vooraf) verwachte behandeleffect. Belangrijk is het eigen oordeel dat de patiënten hebben over hun verbetering:
TIP:  Conflictmanagement binnen een fysiotherapeutische setting
Direct na de interventie periode 6 maanden later
Geen verandering 0% 10%
Kleine verbetering 10,3% 20%
Veel verbetering 58,6% 45%
Zeer veel  verbetering 31% 25%

 

Opmerkingen samenvatter

Dit onderzoek is voor fysiotherapeuten interessant omdat ze laat zien dat een multidimensioneel chronisch pijn programma goed uitvoerbaar is binnen de eerste lijn. Interessant ook is dat het programma niet uitgevoerd werd door een expert psycholoog maar door een beginnend psycholoog. Psychosomatisch fysiotherapeuten of fysiotherapeuten die zich via verschillende cursussen geschoold hebben in psychologische methoden, moeten een dergelijk programma ook makkelijk kunnen draaien. Zeker als er een goed draaiboek is dat structuur geeft. Ander belangrijk punt is dat het programma uitgevoerd is in de eerste lijn in een landelijke omgeving met relatief laag geschoolde deelnemers.

Bron

Cano-Garcia, F. J., et al. (2017). “Evaluation of a Psychological Intervention for Patients with Chronic Pain in Primary Care.” Front Psychol 8: 435.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb