Motiverende gespreksvoering zorgt dat chronische pijngroepen beter draaien

Er is een grote groep fysiotherapeuten die het biopsychosociale model daadwerkelijk in de praktijk neerzetten. Voor een deel werken ze één op één met chronische pijnpatiënten, maar er is ook een grote groep fysiotherapeuten die met groepen werken. Vaak zit er in die programma’s een stuk voorlichting over pijn, stress, bewegen en bijvoorbeeld voeding. En natuurlijk wordt er in ruime mate aandacht besteed aan ontspanning- en beweeginterventies. Er zijn ook fysiotherapeuten die wat verder geschoold zijn in het biopsychosociale model en bijvoorbeeld interventies als acceptatie en commitment therapie, mindfulness, belevingsgerichte interventies, of meer cognitief gerichte interventies inzetten. Dat is mooi want er is ruim voldoende bewijs dat deze interventies op zichzelf een gunstig effect hebben op de klachten en de beperkingen van patiënten met chronische pijn. En vaak is ook aangetoond dat ze een duidelijke meerwaarde hebben naast meer traditionele fysiotherapeutische interventies. Deels heeft dit gunstig effect te maken met het feit dat deze methodes doorgaans gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit van leven, acceptatie en meer waarde gericht leven.

Veel uitval in pijngroepen

Een zorgelijk punt is wel dat de uitval een-op-een of in groepen aanzienlijk is. Soms tot wel 50% van de deelnemers. Voor de fysiotherapeut is dat vervelend omdat zijn goedbedoelde interventie en inspanning dan niet aankomt. En de patiënt heeft er weer een faalervaring bij. Het is dus belangrijk om de uitval te reduceren. En dat is waar motiverende gesprekvoering iets kan betekenen. Subtiel gericht op het verhogen van de intrinsieke motivatie van de patiënt.

Een telefoontje na de eerste sessie

In het onderzoek dat in dit artikel beschreven wordt wijzen de auteurs de deelnemers aan chronische pijngroepen of groepen rondom het coping met kanker, aan twee condities toe. De ene groep deelnemers krijgt na de eerste groepssessie een telefoontje in de stijl van motiverende gespreksvoering. Dit gesprekje duurde 15 minuten. De andere groep krijgt dat niet. In beide groepen zaten ongeveer 50 deelnemers. Sommige deelnemers kregen acceptatie en commitmenttherapie, andere deelnemers mindfulness, en weer anderen problem solving therapy. Kortom, een gemengde groep patiënten die verschillende therapieën krijgen, maar waar het om gaat is dat ongeveer de helft van alle deelnemers na de eerste groepssessie het motiverende telefoontje krijgen.

Motiverende gespreksvoering in 15 minuten

Deze deelnemers werden na de eerste sessie gebeld door een psycholoog. Hier volgen enkele kenmerken van de gespreksstijl.

• De psycholoog benaderde de deelnemer met een open en accepterende attitude ten aanzien van de keuze van de patiënt om wel of niet door te gaan.
• Er werden zoals het hoort meer reflecties en samenvattingen gegeven dan dat er vragen werden gesteld.
• Deze reflecties en samenvattingen probeerden de persoonlijke waarden van de patiënt boven water te krijgen. Het doel was erachter te komen wat er voor de patiënt echt van belang is dat hij wil bereiken met het groepsprogramma.
• Ook was het gesprek erop gericht op het versterken van hoop bij de patiënt.
• De voordelen die de deelnemers zelf ziet om deel te nemen aan de groep, worden ontlokt. Zonder dat de psycholoog hier zelf advies of informatie overgaf.
• Het gesprekje was ook bedoeld om de patiënt erkenning te geven voor zijn problemen en indien gewenst hierin mee te denken.
• Wat de therapeut absoluut niet deed was de keuze van de patiënt direct beïnvloeden, ongevraagd informatie geven, en de patiënt confronteren met de gevolgen van gezondheidsgedrag waaronder het terugtrekken uit de groep.
• Aan het eind van het gesprek geeft de therapeut een samenvatting van de belangrijkste uitdaging voor de patiënt ten aanzien van het deelnemen aan een groep, de belangrijkste persoonlijke reden om mee te doen aan deze groep, en de manier waarop de patiënt zelf aangaf barrières te kunnen overwinnen.

Resultaten

Er komen twee belangrijke bevindingen uit dit onderzoek. Dit korte interview van slechts 15 minuten zorgt dat significant meer patiënten doorgaan na de eerste sessie. Dat is natuurlijk een knappe winst. Wat echter interessanter is is dat ook significant meer patiënten na het telefoontje de groepscursus afmaakt. Kortom, weken later zie je op basis van één telefoongesprekje een verschil in het aantal deelnemers dat nog meedoet. Dat maakt deze interventie bijzonder. Je kunt als fysiotherapeut besluiten om na een eerste groepssessie de deelnemers die geweest zijn te bellen in de stijl van motiverende gespreksvoering. Niet alleen om ze binnen te houden richting de eerstvolgende sessie, maar ook omdat dat korte gesprekje de hele gang door de cursus een positieve beïnvloedt. Dat is bijzonder.

Wil je als fysiotherapeut ook leren hoe je met je patiënten kunt omgaan in de geest van motiverende gespreksvoering dan hebben we bij Psychfysio opleidingen daar een prachtige cursus voor: Motivational interviewing en oplossingsgericht coachen

Bron: Malins, S., Biswas, S., Rathbone, J., Vogt, W., Pye, N., Levene, J., … Russell, J. (2020). Reducing dropout in acceptance and commitment therapy, mindfulness‐based cognitive therapy, and problem‐solving therapy for chronic pain and cancer patients using motivational interviewing. British Journal of Clinical Psychology, 59(3), 424–438. doi:10.1111/bjc.12254.

Foto bij artikel door vm / iStock.