Motiverende gespreksvoering verhoogt therapietrouw en vermindert chronische pijn

De behandeling van chronische pijn is nog niet optimaal. Een mogelijke verklaring hiervoor is de gebrekkige therapietrouw voor medicatie, oefentherapie of leefstijladviezen. Het niet afmaken van fysiotherapie of psychosociale behandeling is duidelijk geassocieerd met slechtere uitkomsten. Om patiënten te ondersteunen bij het volhouden van fysiotherapie kan motiverende gespreksvoering uitkomst bieden. Deze benadering wordt meer en meer richting de gezondheidszorg vertaald. Hoewel motiverende gespreksvoering vaak geadviseerd wordt ter ondersteuning van de behandeling van chronische pijn is er nog maar één review en één overzichtsartikel verschenen. Deze reviews beperkten zich niet tot RCT’s en er werd geen statistische analyse uitgevoerd. De auteurs van het huidige artikel hebben deze tekortkomingen ondervangen. Ze onderzochten daarbij niet alleen het effect van motiverende gespreksvoering op therapietrouw bij chronische pijn, maar ook het effect van motiverende gespreksvoering op de pijn intensiteit en het functioneren van de patiënt.

Methode

De relevante literatuur werd doorzocht tot en met februari 2014. Van de 73 artikelen die in detail werden doorgenomen, bleven er 7 over om opgenomen te worden in dit onderzoek.

Resultaat

Deze review betrof patiënten met chronische pijn, waaronder chronische lage rugpijn, fibromyalgie, aspecifieke chronische pijn, en reumatische artritis. Alle studies vergeleken motiverende gesprekvoering met een controlegroep zoals aandachtcontrole of placebo.
Statistische analyse toont dat motiverende gespreksvoering de therapietrouw tijdens de behandelperiode verhoogt bij patiënten met chronische pijn. Het effect op 6 maanden follow-up lijkt echter niet aanwezig te zijn. Dat betekent dat na de behandeling de motiverende gespreksvoering nogmaals herhaald moet worden om de patiënt blijvend te ondersteunen bij het adequaat omgaan met de klachten. Ook op pijnintensiteit wordt er een klein tot moderate effect gevonden tijdens de behandelperiode. Op 6 maanden follow-up blijkt ook nu het effect niet aanwezig te zijn.

Opmerkingen samenvatter

Dat motiverende gespreksvoering een gunstig effect kan hebben op diverse gebieden van leefstijl, was al bekend. Relatief nieuw zijn studies die motiverende gespreksvoering onderzoeken binnen de context van chronische pijn. Het interessante van deze meta-analyse is dat motiverende gespreksvoering niet alleen een effect heeft op therapietrouw, maar ook op de intensiteit van de chronische pijn. Dat hoop je natuurlijk ook te bereiken met je fysiotherapeutische en motiverende interventies, maar het is prettig als onderzoek hier ook bewijs voor aanlevert. Een onderzoek van Cheing e.a. (2014) maakt aannemelijk dat het effect op pijn via de volgende route verloopt: motiverende gespreksvoering verbetert de werkrelatie met de patiënt, dat vergoot de positieve verwachting van fysiotherapie bij de patiënt, en deze positieve verwachtingen reduceren de pijn intensiteit.
Waarschijnlijk is een combinatie van motiverende gesprekvoering en oplossingsgericht coachen beter binnen de fysiotherapie. Oplossingsgericht coachen richt zich nadrukkelijk op wat de patiënt wel wil en niet zozeer waar hij vanaf wil komen. Het is een krachtige gesprekstechniek om de patiënt uit zijn klagende rol te krijgen richting het actief construeren van oplossingen. Binnen Psychfysio opleidingen is daarom bewust gekozen deze twee benaderingen te combineren binnen één driedaagse cursus: Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen.