Motiverende gespreksvoering effectief bij veranderen van leefstijl

Chronische aandoeningen als obesitas, diabetes 2 en cardiovasculaire aandoeningen zijn veel voorkomend, kostbaar en deels te voorkomen. Preventie van deze chronische aandoeningen is dus van groot belang en fysiotherapeuten kunnen hier aan bijdragen. Ook blijkt uit verschillende onderzoeken dat patiënten tot op zekere hoogte begeleiding verwachten of willen hebben bij het veranderen van hun leefstijl.
Regelmatige fysieke activiteit speelt een sleutelrol bij zowel de primaire preventie als bij het managen van chronische ziektes. Verschillende interventies vergroten de mate van fysieke activiteit tijdelijk, tijdens de interventie, maar het blijkt op de lange termijn moeilijk in stand te houden.
Motiverende gespreksvoering (MGV) is een techniek die gericht is op gedragsverandering en effectief is bevonden in het overwinnen van ambivalentie ten opzichte van het veranderen van het gedrag. Motiverende gespreksvoering is ontwikkeld om de motivatie te vergroten en verschillende onderzoekers bevelen aan om motiverende gespreksvoering te integreren in de behandelingen om een interventie ook op lange termijn effect te laten hebben. Cognitieve gedragstherapie wordt vaak gecombineerd met motiverende gespreksvoering voor gedragsverandering. Strategieën in de cognitieve gedragstherapie richten zich op het onderzoeken van de barrières, het oplossen van problemen en het monitoren van het eigen gedrag. Dit kan toegepast worden de binnen verschillende gezondheidsdomeinen, waaronder fysiek activiteiten.

Het doel van deze studie was om vast te stellen of een 12 weken durende coachingsinterventie van motiverende gespreksvoering gecombineerd met cognitieve gedragstherapie resulteert in veranderingen in fysieke activiteit, antropometrie en gezondheidsgerelateerde uitkomsten bij volwassenen die het ziekenhuis bezoeken vanwege hun leefstijlgerelateerde chronische aandoeningen.

Methode

Deelnemers die zelf aangaven onvoldoende actief te zijn, werden gerekruteerd uit een ziekenhuis en gerandomiseerd ingedeeld in een interventiegroep of een controlegroep. De deelnemers moesten tussen 18 en 69 jaar oud zijn en minder dan 150 minuten per week matig tot intensief actief zijn.

De interventiegroep kreeg een educatiesessie en 8 telefonische sessies van een half uur met motiverende gespreksvoering en cognitieve gedragstherapie. In de eerste vier sessies lag de nadruk op motiverende gespreksvoering en het onderzoeken van de mening van de participant ten opzichte van veranderingen en de intentie om te veranderen. De cognitieve gedragstherapie was meer gericht op het stellen van doelen, het plannen van acties, het monitoren van het gedrag, persoonlijke feedback en het voorkomen van een terugval. De controlegroep kreeg alleen de educatiesessie.
Beide groepen kregen een accelerometer om te meten hoe groot de mate van matig tot intensieve fysieke activiteit bij baseline, na de interventie (3 maanden) en bij follow-up (6 maanden) was. Fysieke activiteit was de primaire uitkomstmaat. Secundaire uitkomstmaten waren antropometrie (middelomtrek, BMI), zelf-effectiviteit van fysieke activiteit, gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (gemeten op de Medical Outcomes Study Short Form 12 Health Survey (SF-12)) en het risico op diabetes type 2 (gemeten met de Australian type 2 diabetes risk assessment tool (AUSDRISK)). Ook de secundaire uitkomstmaten werden op 3 momenten gemeten.

Resultaten

De gemiddelde leeftijd van de 72 participanten was 53 jaar en het BMI was 30,8. In de interventiegroep groep verhoogde de matig tot intensieve fysieke activiteit van baseline tot na de interventies (+15,3 minuten per dag), en dit bleef hoog bij de follow-up na 6 maanden met +12,9 minuten per dag. Bij de controlegroep nam de mate van matig tot intensieve activiteit juist af met -9,9 minuten per dag. Bij vergelijking van de groepen met elkaar, was in de interventiegroep te zien dat er gunstige veranderingen waren in lichaamsgewicht (-2,7 kg), middelomtrek (-2,5 cm), BMI (-1,0 kg/m2), eigen effectiviteit in fysieke activiteit, het risico op diabetes type 2 en de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven.

Conclusie en opmerkingen

De auteurs van deze studie concluderen dat een coachingsinterventie op basis van motiverende gespreksvoering resulteert in klinisch relevante gunstige veranderingen in fysieke activiteit, lichaamssamenstelling en gezondheidsgerelateerde uitkomsten. Dat is goed nieuws want soortgelijke interventies zijn prima uitvoerbaar door fysiotherapeuten. Bovendien werden deze veranderingen ook nog gezien bij follow-up, 3 maanden na het eindigen van de interventie. Als belangrijkste factor hierin noemen de auteurs de hogere niveaus van zelfvertrouwen ten opzichte van fysieke activiteiten. Een vergroting van het zelfvertrouwen en geloof in zichzelf kan mogelijk leiden tot de verbetering en het in stand houden van de toename van de fysieke activiteiten bij de interventiegroep. De vergroting in kwaliteit van leven kan ook samenhangen met meer fysieke activiteit. In onderzoeken is tussen deze twee factoren regelmatig een positieve associatie vastgesteld.