Mindfulness training vermindert chronische lage rugpijn

Mensen met chronische lage rugpijn ervaren minder ernst van de pijn en een lagere pijnintensiteit na een mindfulnesstraining. Bij mensen die geen interventie kregen, namen beide maten juist toe. Dat blijkt uit onderzoek onder 36 mensen. Voor fysiotherapeuten die mindfulness training aanbieden is dit goed nieuws.

Chronische pijn is een ervaring die niet alleen betrekking heeft op de fysieke staat, maar heeft ook te maken met het verdriet van het verleden en angst voor de toekomst. De pijn wordt zelden alleen beleeft als een huidige ervaring in het nu. Bij medische behandelingen is het doel vaak om de intensiteit van de pijn te verminderen. Mindfulness biedt een alternatief perspectief. Het leert mensen meer mindful te zijn ten opzichte van de huidige pijnervaring, zonder de intensiteit te veranderen. En dit te doen met een accepterende, niet-oordelende, attitude. Deze mindful accepterende benadering heeft fysiotherapeutische waarde. In meerdere onderzoeken is aangetoond dat mindfulnessbased interventies effectief zijn bij mensen met chronische pijn. Mindful bewegen heeft bijvoorbeeld positieve effecten bij patiënten met rugpijn.

De oorspronkelijke theorie hierachter was dat mindfulness de cognitieve en emotionele aspecten van pijn vermindert. Iemand die mindfulness beoefent, ontwikkelt een manier om de pijn als een sensatie te observeren, zonder de emotionele en cognitieve aspecten erbij te betrekken. Dit loskoppelen werd gezien als mechanisme voor een gunstiger pijnbeleving. Deze theorie is psychologisch en gaat meer over het verbeteren van het functioneren en het verminderen van de angst en onrust in het algemeen dan over het verminderen van de pijnintensiteit. Maar er zijn mogelijk ook andere mechanismes die bijdragen aan het effect op bijvoorbeeld kwaliteit van leven.

Het doel van dit RCT is om de respons van chronische pijnpatiënten op acute experimenteel toegediende nociceptieve stimuli te onderzoeken. Dat helpt het effect van mindfulness-interventies te begrijpen op de huidige pijnervaring bij mensen met chronische lage rugpijn. Ze beoordelen dit effect zowel via zelfgerapporteerde verstoringen en ernst van de pijn, als door kwantitatief vastgestelde pijn.

Methode

Mensen met chronische rugpijn werden geïncludeerd en gerandomiseerd ingedeeld in een groep die mindfulness kreeg of op een wachtlijst kwamen. Deze mensen werden geïncludeerd als ze minimaal 3 maanden lang pijnklachten hadden die matig of ernstig waren. Zij konden gewoon hun therapieën of behandelingen die ze al hadden continueren. Twee weken voordat de interventie van start ging werd kwalitatief en kwantitatief de pijn gemeten. Vervolgens kregen zij gedurende 8 weken de interventie, en twee weken na de laatste sessie werd de pijnintensiteit weer gemeten. Een follow-up meting werd 3 maanden later gedaan.

De interventiegroep kreeg mindfulness meditatie programma gebaseerd op Mindfulness-Based Stress Reduction Therapie van Kabat-Zinn (MBSR) en Mindfulness Based Cognitive Therapy van Segal (MBCT). Het programma bestond uit wekelijkse sessies van anderhalf uur, gedurende 8 weken. Iedere sessie bestond uit het leren kennen en uitvoeren van mindfulness meditatie oefeningen waaronder ademhalingsmeditatie, bodyscan, open awareness meditatie en loopmeditatie. Daarnaast waren er groep discussies gericht op de principes van mindfulness de moeilijkheden die de deelnemers ervaren tijdens het uitoefenen en de associatie tussen het oefenen het omgaan met pijn. De deelnemers kregen cd’s mee met meditatie instructies om thuis te oefenen en werden gestimuleerd om dit dagelijks tenminste 20 minuten te doen. De personen op de wachtlijst kregen twee maanden later hetzelfde programma.

De volgende metingen werden gedaan:

• Brief Pain Inventory (BPI) Short Form questionnaire (Cleeland and Ryan 1994.  deze vragenlijst meet en karakteriseert pijn en de verstoringen van het leven door de pijn.
• Kwantitatieve meting van pijn door middel van:

• • Thermal Sensory Analyzer: met dit computergestuurde instrument kan en kwantitatieve waarde worden berekend voor sensorische drempels, pijn drempels en pijn tolerantie van hitte en kou.
  • Warmte sensatie drempels en hitte pijndrempel: bij deze test wordt mensen gevraagd wanneer ze warmte waarnemen en wanneer het pijn begint te doen. Op deze manier wordt de pijndrempel gemeten.
  • Supra Threshold Pain: bij deze test worden mensen blootgesteld aan de vijf temperaturen oplopend van 38 tot 47 graden. De deelnemers rapporteren hierbij de mate van ervaren pijnintensiteit op een numerieke schaal van nul tot 100. Daarnaast werd vastgelegd bij welke temperatuur mensen de score 60 gaven (de maximale score die de onderzoeker toestonden binnen dit onderzoek).

Resultaten

Er werden 67 mensen met rugpijn geïncludeerd. Deze mensen werden in drie groepen ingedeeld zodat iedere cyclus uit groepen uit 8 tot 12 mensen bestond. Er werden 33 mensen ingedeeld in de mindfulness groep en 34 gingen eerst op de wachtlijst. Om verschillende redenen waren er 19 uitvallers in de mindfulness groep, waarvan 15 voorafgaand aan de start van het onderzoek. In de wachtlijst groep vielen er 12 mensen uit. In totaal deden er 36 mensen mee aan de follow up na 8 weken komen waarvan 14 uit de mindfulness groep en 22 uit de controlegroep. De uiteindelijke analyse is dus gedaan op 36 mensen.

Op de zelfgerapporteerde mate van pijn was er in de controlegroep een toename van de gemiddelde ernst van de pijn te zien, terwijl in de mindfulness groep juist een vermindering van de pijnintensiteit werd gerapporteerd. In de mindfulness groep rapporteerde 35,7% van de deelnemers een verbetering van tenminste 30%. In de controlegroep was dit 9%. Het verschil tussen de groepen was niet significant. Twee mensen in de mindfulnessgroep en 1 in de controlegroep rapporteren een verbetering in ernst van de pijn van meer dan 50%, wat ook niet significant verschillend was tussen de groepen.

Ook op de kwantitatieve maten van pijn toonden de mensen in de mindfulness groep een verbetering en mensen in de controlegroep juist een verhoging van de score. Op pijnintensiteit haalde ook  35,7 van de mensen in de mindfulness groep een verbetering van 30%. In de controlegroep was dit 4,5%. Drie mensen in de mindfulness groep rapporteerden een verbetering van 50%. Bij de follow up (3 maanden na de interventie) rapporteerde 84% van de participanten dat ze het gevoel hadden dat het programma en had geholpen.

Conclusie en opmerkingen

In de groep mensen met chronische lage rugpijn werd gevonden dat mindfulness oefeningen gunstige effecten hebben. De mindfulnessgroep rapporteerde na de interventie lagere niveaus van ernst van de pijn en verstoringen door de pijn. De controlegroep rapporteerde juist een toename van deze twee uitkomstmaten. Ook was er bij de supratreshold-meting in de controlegroep een toename van de pijnscore te zien in de tijd, wat mogelijk wijst op een sensitisatie-effect op pijnlijke stimuli. Daarentegen behielden mensen in de mindfulnessgroep hun score. Omdat pijn via deze methode objectiever is gemeten, suggereren de auteurs dat mindfulness oefeningen mogelijk een buffer vormen voor mensen met chronische lage rugpijn.

Breng als fysiotherapeut meer mindfulness in je werk. Zie de opleidingen: de Mindful Fysiotherapeut.