Mindfulness effectiever dan afleiding bij acute pijn

Mindfulness is een effectieve behandelmethode bij verschillende fysieke en mentale gezondheidsproblemen en kan ook bij chronische pijn goede resultaten opleveren. Bij acute pijn is de werkzaamheid minder duidelijk. Een aantal studies vinden positieve resultaten bij acute pijn, zoals bijvoorbeeld de cold pressor test, maar veel andere studies zien geen voordelen voor mindfulness bij acute pijn. Dit komt mogelijk omdat er veel verschillende vormen van mindfulness zijn en als er geen specifieke aandacht is voor de somatische sensaties, kan dat het effect beïnvloeden.
Een andere reden kan zijn dat individuele verschillen bepalend zijn. Catastroferen is een van de factoren die een rol speelt. Eerdere studies vonden dat mindfulness bij acute pijn vooral werkte bij mensen die snel catastroferen en veel aandacht hebben voor somatosensorische stimuli, terwijl bij mensen die niet catastroferen afleiding juist beter werkt. Ook zijn er aanwijzingen dat mensen met weinig controle over de aandacht meer gericht zijn op pijnstimuli.

In deze studie testen de onderzoekers of een mindfulness-based interoceptieve exposure taak (MIET) effectiever is dan afleiding of controle tijdens een acute pijntaak.

Methode

Gezonde psychologiestudenten werden geïncludeerd in dit onderzoek. Eerst kregen ze een aantal vragenlijsten om in te vullen:

• Depression, Anxiety, Stress Scale (Lovibond, 1995) is een vragenlijst van 21 items die symptomen van depressie, angst en stress in kaart brengt.
• Pain Catastrophizing Scale (Sullivan, 1995) bestaat uit 13 vragen om de mate van catastroferen bij pijn vast te leggen
• Fear of Pain Questionnaire (FPQ‐III; McNeil, 1998) vraagt in 30 items uit hoe het is met de mate van angst voor ernstige, matige of medische pijn.

Daarna kregen de deelnemers een taak om de aandachtsbias vast te stellen aan de hand van hun oogbewegingen tijdens een computergestuurde taak.

Vervolgens werden de deelnemers in 3 groepen verdeeld, in de verhouding 2:2:1. De ene groep kreeg MIET, de tweede groep afleiding en de derde groep was de controlegroep.

De MIET-groep kreeg mindfulness instructies voor de cold pressure test: eerst moesten participanten zich richten op de pijnlijke sensaties volgens de interoceptieve exposure component van MIET. Daarna moesten ze op een objectieve en niet-oordelende manier naar de pijnlijke sensatie kijken. Het script hiervoor werd gedurende 2 minuten opgenomen en afgespeeld via een MP3. De afleidingsgroep kreeg instructies ter afleiding en moesten zichzelf voorstellen in een plezierige situatie en het gevoel dat ze daarbij krijgen. Een kort script hiervan werd ook opgenomen en afgespeeld. De controlegroep kreeg geen instructies.

De mate van pijn werd op verschillende manieren gemeten. De pijndrempel was de tijd waarop de deelnemer voor het eerst pijn voelde. De pijntolerantie was de tijd hoe lang iemand de arm in het water kon houden. De ernst van de pijn werd op 3 momenten gemeten: bij de drempel, tolerantie en 30 sec na het terugtrekken van de hand uit het water. Dit werd gedaan op een numerieke schaal van 0 tot 10.

Resultaten

Er deden 100 mensen mee. Participanten in de MIET-groep hadden een significant hogere pijndrempel dan de groep die afleiding kreeg, maar niet hoger dan de controlegroep. De mensen in de MIET-groep hadden een betere pijntolerantie dan de mensen in zowel de afleidings- als de controlegroep. De aandachtscontrole om niet met de pijnstimulus bezig te zijn verklaarde voor een deel het verschil in effectiviteit tussen de mindfulnessoefening en de afleiding op het gebied van de pijndrempel en distress, maar niet op pijntolerantie. De mensen die hun aandacht niet goed los konden koppelen van de pijn, hadden het minste voordeel bij de MIET. Bij het begin van de test rapporteerden de mensen in de MIET-groep de hoogste mate van pijn, maar de pijn nam minder snel toe tijdens de test. Dit komt mogelijk omdat mensen eerst de aandacht moesten richten op de pijn en vervolgens naar de pijn moesten kijken op een niet-oordelende manier. Mensen in de afleidingsgroep lieten geen andere resultaten zien dan mensen in de controlegroep.

Conclusie en opmerkingen

De auteurs concluderen dat een specifieke vorm van mindfulness – MIET- een beter resultaat geeft bij acute pijn dan afleiding of geen instructies. Dit gold voor verschillende componenten van pijn, waaronder de pijndrempel, tolerantie en distress. Vergeleken met de afleidingsgroep hadden de participanten in de MIET groep een groter voordeel op de pijndrempel en pijngerelateerde stress. Afleiding had in dit onderzoek geen positievere effecten dan het niet instrueren. Het toepassen van MIET bij acute pijn is relatief kort en eenvoudig toe te passen. De auteurs suggereren dat dit mogelijk toegepast kan worden in de praktijk om de pijn bij kortdurende acute pijninterventies te verminderen.