Mentale hardheid en zelfeffectiviteit bij elite ultralopers

Onderzoek gericht op het prestatievermogen van sporters heeft zich lange tijd vooral gefocust op het fysieke aspect, de training en voeding. Door voortschrijdende inzichten wordt steeds meer duidelijk dat onze psyche mogelijk de meest bepalende factor is in het prestatievermogen. Voor revalidatie van patiënten geldt waarschijnlijk hetzelfde. Zo vraagt bijvoorbeeld het kunnen bereiken van een hoge snelheid, hoge lactaatwaarden of het kunnen volhouden van een langdurige inspanning een hoge pijntolerantie en mentale hardheid. Pijntolerantie is vooral te verhogen door het beschikken over psychologische vaardigheden. Deze vaardigheden zijn ten dele genetisch bepaald, maar zijn ook trainbaar. De zelfeffectiviteit speelt ook een belangrijke rol. Zelfeffectiviteit is het vertrouwen van een persoon om een bepaalde taak of inspanning succesvol af te ronden. Uit eerder onderzoek is gebleken dat een hoge mate van zelfeffectiviteit effect heeft op het aanmaken van opioïden. Dit zijn lichaamseigen pijnstillende stoffen en daarmee kan een hogere pijntolerantie worden bereikt. Vertaald naar chronische pijn patiënten is dit een belangrijke bevinding.

Onder hardlopers is deelname aan ultralopen de laatste jaren sterk aan het toenemen. Een ultraloop is een evenement die langer is dan de traditionele marathonafstand van 42,195 km. De afstanden lopen op tot soms wel een paar honderd kilometer. Daarnaast verlopen deze ultralopen veelal over heuvelachtig terrein. Kortom zeer zware beproevingen. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar het mentaal functioneren van ultralopers. Hypothetisch is de verwachting dat dit type loper over een hoge mentale hardheid beschikt. Ook een hoge mate van zelfvertrouwen zal meespelen in het volbrengen van deze extreme inspanningen.

Methode

Bij deze cross sectionele studie werd gekeken in hoeverre er een correlatie is tussen mentale hardheid en zelfeffectiviteit bij ultralopers op hun prestatievermogen. Deelnemers voor dit onderzoek werden gerekruteerd in aanloop naar de Hawaiian Ultra Running Trail (HURT100) editiejaar 2019. Deze ultraloop in Hawaï heeft een omvang van 100 mile, zo’n 161 kilometer waarbij 7.620 hoogtemeters overbrugt moeten worden. Aan deze ultraloop deden in totaal 140 deelnemers mee. Op 2 deelnemers na behoorden alle deelnemers tot elite niveau. Van de 140 deelnemers namen er uiteindelijk 56 deel aan de studie. Hiervan waren er 38 man en 18 vrouw. De gemiddelde leeftijd van deze groep was 38 jaar.

De 56 deelnemers werden aan de hand van twee gevalideerde en betrouwbare vragenlijsten getoetst op hun mentale hardheid en zelfeffectiviteit. De vragenlijsten werden door de deelnemers zelf ingevuld. Voor het bepalen van de mentale hardheid werd de Sport Mental Toughness Questionnaire (SMTQ) afgenomen en voor het meten van de zelfeffectiviteit werd de Endurance Sport Self-efficacy Scale (ESSES) gebruikt.

Verder werd na afloop van de race gekeken of de deelnemers de HURT100 hadden weten te volbrengen, welke eindtijd en finishpositie gerealiseerd was, maar ook welke World Tour Ranking de deelnemer had. Tevens werd de mentale hardheid en zelfeffectiviteit van de ultralopers vergeleken met atleten uit andere sporten.

Voorafgaand aan de resultaten werd verondersteld dat er een relatie zou zijn tussen mentale hardheid en zelfeffectiviteit, dat de ranking afhankelijk is van mentale hardheid en zelfeffectiviteit, dat het finishen van de HURT100 gerelateerd is aan mentale hardheid en zelfeffectiviteit, dat mentale hardheid en zelfeffectiviteit voorspellend zijn op de finishtijd en klassering en tot slot dat ultralopers over een hogere mentale hardheid en zelfeffectiviteit beschikken dan atleten uit andere sporten.

Resultaten

Van de 56 deelnemers wisten 33 deelnemers de HURT100 te volbrengen. Daarvan eindigden er 6 in de top 10. Verder waren er 23 deelnemers die de eindstreep niet hadden gehaald.

Uit de afgenomen vragenlijsten en aanvullend verrichtte metingen konden de volgende conclusies worden getrokken:

• Er is een sterke relatie tussen mentale hardheid en zelfeffectiviteit.
• Mentale hardheid en zelfeffectiviteit hebben geen invloed op de World Tour Ranking.
• Er is geen relatie tussen mentale hardheid en zelfeffectiviteit met het finishen van de HURT100.
• Mentale hardheid en zelfeffectiviteit hebben geen relatie met de finishpositie en eindtijd.
• Ultralopers beschikken over een hogere mentale hardheid en zelfeffectiviteit dan atleten uit andere sporten als tennis, hockey, MMA en voetbal.

Conclusie

Uit dit onderzoek bleek dat mentale hardheid en zelfeffectiviteit een sterke relatie hebben, maar dat dit niet direct een relatie heeft met het prestatievermogen van de ultraloper. Daarnaast bleek dat het uitoefenen van ultralopen een hogere mentale hardheid en zelfeffectiviteit vereist ten opzichte van andere sporten. Daarentegen werd, tegengesteld aan de verwachting, geen relatie gevonden met de finishtijd, World Tour Ranking en het volbrengen van de HURT100.

Vanuit deze bevindingen kan als eindconclusie geformuleerd worden dat het voor nu erop lijkt dat er geen directe relatie is tussen mentale hardheid en zelfeffectiviteit en het prestatievermogen bij ultralopers. Voor het trainen en beoefenen van ultralopen is het cruciaal te beschikken over mentale hardheid en zelfeffectiviteit. Gelukkig zijn deze mentale vaardigheden te trainen. Wanneer de mentale hardheid en zelfeffectiviteit op niveau zijn (gekomen) zijn uiteindelijk andere factoren bepalend voor het prestatievermogen tijdens de ultraloop. Vertaalt naar de fysiotherapie. Revalidatie voelt wel eens als het volbrengen van een marathon (of meer), en mentale hardheid en zelfeffectiviteit zal hier van grote waarde zijn.

Ben jij een fysiotherapeut met passie voor hardlopen dan is de cursus de Running Fysiotherapeut echt iets voor jou!

Bron: Brace et al. (2020), Mental toughness and self-efficacy of elite ultra-marathon runners, Journal Plos One 15, 0241284.

Foto bij artikel door Adam Hodges / Shutterstock