Willen patiënten wel betrokken worden bij beslissingen?

Er is sterk bewijs dat patiënten meer tevreden zijn en meer compliantie tonen als ze hun bezorgdheid en ideeën in de consultatie kwijt kunnen. Sommige auteurs menen daarom dat men de patiënt routinematig moet betrekken bij medische beslissingen die hem aangaan. De auteur onderzocht wat de voorkeur was van de patiënten in participatie bij verschillende medische problemen.

Methode

Video vignettes

Er werden paren van video’s ontwikkeld van vijf veel voorkomende scenario’s van medische problemen in een consult. Bij elk probleem was een interactie stijl van de arts die als gedeelde benadering was te kenmerken (samen in overleg beslissen = participatie-model), en meer directief (arts beslist alles). De vijf scenario’s waren:

• serieus acuut (Bloedende moedervlek)
• minor acuut (verrekte kuit)
• chronisch (niet responsieve reumatoide artritis)
• mentale gezondheid (depressie)
• leefstijladvies (roken)

Elk scenario bevatte dezelfde medische informatie. De auteurs maakten zowel de directieve als de gedeelde participatie om persoonskenmerken van de acteur uit te sluiten. Dus totaal 20 banden. De deelnemers kwamen uit de eerste lijn en men moest de video’s scoren op vijf vragen. De deelnemers kregen een van de tien video ‘duetten’ te zien. Bestaande uit een introductie en vervolgens de gedeelde of directieve benadering, zowel de volgorde daarin als de auteurs wisselden. Direct na het kijken werd gevraagd welke versie van consultatie ze het beste vonden, welke het meest op de stijl van de eigen arts leek, en wat het belangrijkste verschil was tussen de versies.

Resultaten

410 van de 631 volwassen patiënten die benaderd werden namen deel aan het onderzoek. De meest gehoorde reden voor weigering was ‘te druk, geen tijd’. Als belangrijkste verschil tussen de banden zag men de controle of inspraak die men had.
Bij lichamelijke scenario’s had men de voorkeur voor een directieve benadering, bij mentale een gedeelde benadering. Patiënten boven de 61 jaar gaven de voorkeur voor een directieve benadering daaronder speelt leeftijd geen rol. De hogere sociale klasse (I en II) hadden meer voorkeur voor een gedeelde benadering, de lagere (IV en V) voor een directieve. De rokers hadden meer voorkeur voor een gedeelde benadering. Of men zelf een chronische aandoening had, geslacht en de frequentie van artsbezoek liet geen verschil in voorkeur zien.

Conclusies

Men kan hier uit afleiden dat het participatie model niet voor iedereen de voorkeur heeft: vooral bij fysiek aandoeningen ziet men een voorkeur voor een meer directieve benadering, en ook ouderen en personen uit sociaal lagere milieus geven daar de voorkeur aan. Binnen elke groep was een aanzienlijke groep die een uitzondering op de gevonden associatie vormde. Dat maakt dat de interactie tussen de patiënt en de arts maatwerk blijft.