Mat Pilates bij fibromyalgie net zo effectief als oefenen in zwembad

Bij fibromyalgie is fysieke training een effectieve manier van behandeling, naast educatie en eventueel medicatie. Onderhoud van kracht, opbouw van aerobe conditie en rekoefeningen zijn aangewezen interventies bij deze patiëntengroep. Het belangrijkste doel hierbij is om te voorkomen dat mensen fysieke conditie verliezen en om de symptomen van pijn en vermoeidheid te verbeteren.

Voor veel trainingsinterventies is bewijs dat deze effectief kunnen zijn, maar voor hydrotherapie zijn er aanvullende effecten. Het warme water maakt een zwembad een goede plek om oefeningen te doen met zo min mogelijk belasting voor het musculoskeletale systeem.

Pilates is ook een oefenvorm waarbij de benodigde doelen voor mensen met fibromyalgie behaald kunnen worden. Interessant is dat Pilates behoorlijk mindful uitgevoerd wordt en dat is gunstig. Een recente studie laat bijvoorbeeld zien dat men met tai chi betere effecten behaalt dan met gewone aerobe oefeningen, wat die onderzoekers toeschreven aan zowel het fysieke als mentale aspect van Tai Chi. Mogelijk heeft Pilates hierom ook een extra gunstig effect, omdat ook Pilates net als tai chi met aandacht en veel lichaamsbewustzijn uitgevoerd wordt. Het doel van deze studie was om de effectiviteit van mat Pilates te onderzoeken bij mensen met fibromyalgie. Dit vergeleken de onderzoekers met hydrotherapie omdat dit een sterk aanbevolen therapievorm is bij fibromyalgie.

Methode

In dit RCT werden vrouwen met fibromyalgie geïncludeerd. Zij werden in twee groepen ingedeeld; de ene helft kreeg mat Pilates, de andere helft kreeg hydrotherapie. De oefeningen werden twee keer per week uitgevoerd gedurende 12 weken. Bij de mat Pilates duurden de sessies 50 minuten en dit werd gedaan in een groep van maximaal 4. De 9 verschillende oefeningen werden geleidelijk opgevoerd in de loop van de interventie. De hydrotherapie duurde 40 minuten, waarin 6 verschillende oefeningen wisselend in intensiteit werden uitgevoerd. Metingen werden gedaan bij baseline en aan het eind van de 12 weken.

De primaire uitkomst was pijn, gemeten met de VAS-schaal. Secundaire uitkomstmaten waren:

• Functioneren, gemeten met de Fibromyalgia Impact Questionnaire
• Slaap, gemeten met de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI)
• Kwaliteit van leven, gemeten met de Short Form 36 (SF-36)
• Vermijdend gedrag op basis van angst, gemeten met de Fear Avoidance Beliefs Questionnaire (FABQ-BR)
• Pijn catastroferen, gemeten met de Pain-Related Catastrophizing Thoughts Scale (PRCTS)

Resultaten

Er namen 42 vrouwen tussen 18 en 64 jaar deel aan de studie. Zij hadden een pijnscore op de VAS tussen 3 en 8. In beide groepen was er een significante verbetering op het gebied van pijn en functioneren. De gemiddelde VAS-score nam in de Pilates groep af van 7,5 naar 6,2 en in de hydrotherapie-groep van 7,5 naar 5,6. De scores op de FIQ gingen in de pilatesgroep van 68 naar 51 en in de hydrotherapiegroep van 67 naar 58.  Op het gebied van kwaliteit van leven en vermijdingsgedrag waren er alleen significante verbeteringen te zien in de mat Pilates groep, terwijl de slaap en pijncatastroferen juist alleen (significant) verbeterden in de groep die hydrotherapie kreeg. Tussen de groepen werden er geen verschillen gevonden in effectiviteit.

Conclusie en opmerkingen

Zowel de groep die hydrotherapie kreeg als de groep die mat Pilates deed, verbeterden op pijn en functioneren. Hierbij waren geen significante verschillen tussen de groepen. Hydrotherapie had daarbij aanvullende gunstige effecten op pijncatastroferen en slaap en mat Pilates op kwaliteit van leven en vermijdingsgedrag. Op basis van de voorkeuren van de patiënt, de behandeldoelen en natuurlijk de aan- of afwezigheid van een zwembad, kan de keuze voor therapie gebaseerd worden. Aangezien veel fysiotherapeuten geen toegang hebben tot een zwembad, is het goed om te weten dat mat Pilates vergelijkbare resultaten op pijn en functioneren behaalt bij mensen met fibromyalgie als oefenen in een zwembad.

Voor een opleiding in Pilates specifiek gericht op fysiotherapeuten: zie Fysiopilates opleiding.

Bron: S. A. de Medeiros, H. J. de Almeida Silva, R. M. do Nascimento, J. B. da Silva Maia, C. A. de Almeida Lins and M. C. de Souza (2020). Mat Pilates is as effective as aquatic aerobic exercise in treating women with fibromyalgia: a clinical, randomized and blind trial. Adv Rheumatol . Apr 6;60(1):21.

Foto bij artikel door ultramarinfoto / iStock