Manuele therapie succesvol bij cervicogene duizeligheid

Cervicogene duizeligheid is een veel voorkomend probleem, met soms ingrijpende gevolgen voor het dagelijkse leven. Mensen die hieraan lijden rapporteren stress, verminderde kwaliteit van leven en verminderde productiviteit. Manuele therapie is een bewezen goede behandelmethode hiervoor op de korte termijn, maar onderzoeken op de lange termijn zijn nog nauwelijks uitgevoerd. In eerdere onderzoeken is de effectiviteit van passieve mobilisaties (Passive Joint Mobilisation, PJM) volgens Maitland en Mulligan’s Sustained Natural Apophyseal Glides (SNAG’s) aangetoond. Dit RCT richt zich op de lange termijn effecten van deze twee technieken, en vergelijkt ze daarnaast ook met elkaar en met een placebo.

Methode

De deelnemers werden ingedeeld in drie groepen: 1) SNAG’s gecombineerd met self-SNAG’s, 2) PMJ’s met ROM oefeningen of 3) placebo (niet-werkzame laser). Gedurende 6 weken ontvingen ze 2 tot 6 behandelingen, vastgesteld door de therapeut op basis van de individuele reactie. Meetmomenten waren bij baseline, na 6 weken, na 12 weken en na 12 maanden.
De deelnemers hadden minstens 3 maanden klachten van duizeligheid die veroorzaakt werden door bewegingen in de cervicale wervelkolom, met daarbij een voorgeschiedenis van nekpijn en/of – stijfheid. SNAG’s werden uitgevoerd volgens het protocol van Mulligan en na de tweede behandeling werd mensen geleerd dit zelf uit te voeren met de opdracht om dit iedere dag 6x te doen. PJM werd uitgevoerd volgens Maitland, bij maximaal 3 pijnlijke of hypomobiele gewrichten. Na de tweede behandeling kregen de deelnemers als oefening mee om dagelijks de ROM te vergroten in de symptoomvrije richtingen.

Primaire uitkomstmaat was intensiteit van duizeligheid gemeten op een VAS-schaal van 0-100.

Secundaire uitkomstmaten waren:

• Frequentie van duizeligheid, gemeten op een 6-punts Likert schaal.
• Dizziness Handicap Inventory (DHI) (Jacobson 1990); een vragenlijst bestaand uit 25 vragen over duizeligheid, waarbij 0 de minimale score is en 100 maximaal.
• Intensiteit van cervicale pijn gemeten op een VAS-schaal van 0-100.
• Cervicale range of motion gemeten met de CROM-device (Audette, 2010).
• Propriocepsis van de nek, gemeten met de CROM-device tijdens repositionering van de nek.
• Balans gemeten met de Chattecx balance dynamic system.
• Bereikte effect gemeten op een 6-punts schaal.

Resultaten

In totaal zijn 86 mensen geïncludeerd met een gemiddelde leeftijd van 62 jaar. Hiervan werden er 29 in de SNAG-groep, 29 in de PJM-groep en 28 in de placebo-groep behandeld. Bij baseline waren er geen significante verschillen tussen de groepen. Iedere groep kreeg gemiddeld 4 behandelingen.
Wat betreft intensiteit van de duizeligheid was in alle groepen na 12 maanden verbetering te zien; in de SNAG-groep 43% verbetering, in de PJM-groep 53% en in de placebo-groep 28%. Deze verschillen waren echter niet statistisch significant. Qua frequentie van duizeligheid was er wel een significant verschil tussen de twee groepen die behandeling kregen en de placebo groep. Het verschil tussen de SNAG en de PJM was niet significant. Ditzelfde gold voor de score op de DHI en het bereikte effect. Intensiteit van de nekpijn was in alle drie de groepen significant afgenomen na 12 maanden. ROM was in alle drie de groepen significant toegenomen, maar in de SNAG-groep in 6 richtingen, in de PJM-groep in 4 richtingen en in de placebo-groep in 2 richtingen. Propriocepsis liet geen significante verschillen zien bij vergelijking binnen en tussen de groepen. Balans in de SNAG groep was significant verbeterd ten opzichte van de placebo groep bij 2 houdingen, bij PJM ten opzichte van placebo in 1 houding.

Opmerkingen samenvatter

Beide groepen die manuele therapie ontvingen verbeterden significant en klinisch relevant ten opzichte van de placebo groep. Of hierbij werd gekozen voor passieve mobilisaties volgens Maitland of Sustained Natural Apophyseal Glides volgens Mulligan maakte niet heel veel verschil, hoewel er een klein voordeel was voor de SNAG groep. De vooruitgang in de SNAG groep was op korte termijn groter, maar op lange termijn was dit verschil niet meer te zien. Een klinisch zeer relevant verschil was vooral te vinden in de frequentie van de duizeligheid; met manuele therapie verschoof de frequentie van 1-4 keer per week naar 1-4 keer per maand. Ondanks dat dit niet specifiek is vastgelegd –wellicht dat de hogere score op de DHI dit verschil representeert-, leidt dit waarschijnlijk tot duidelijke verbetering in de eerder genoemde problemen als stress, kwaliteit van leven en productiviteit.