Krachttraining van het onderste deel van de trapezius belangrijk bij mensen met nekpijn

Ongeveer 68% van de totale bevolking ervaart minimaal een keer in het leven nekpijn en dit kan gemakkelijk overgaan in chronische klachten. Met name kantoorwerkers hebben hier veel last van vanwege de statische positie achter de computer, wat een hogere belasting geeft op nek en schouders, maar ook afname van spierkracht en mobiliteit in die regio. Als de positie van het hoofd en de nek in normale positie is, dan zou het midden van de schouders verticaal gericht zijn, samen met de processus mastoideus. De musculatuur aan de achterzijde van het hoofd en de nek waarborgt deze balans. Computergebruik leidt vaak tot een voorwaartse positie van het hoofd of een meer geronde positie van de schouders.

Het aanhouden van een dergelijke inadequate positie wordt vaak benoemd als het upper crossed syndrome, waarbij de mm. rhomboideii, serratus anterior en onderste deel van de trapezius verzwakt zijn en de mm. pectoralis minor en major, bovenste deel van de trapezius en levator scapula verkort zijn. Hierdoor ontstaat een disbalans. Met name het onderste deel van de trapezius speelt een belangrijke rol in het stabiliseren van de scapula en overmatige activiteit gedurende lange tijd, samen met een verkorting van het bovenste deel, leidt tot disbalans tussen de spieren.

Voorgaande studies hebben onder andere onderzocht wat het resultaat is van spierversterkende oefeningen op nekklachten, maar er is geen eenduidige evidentie over het versterken van het onderste deel van de trapezius bij nekklachten. Het doel van dit onderzoek is om het effect te onderzoeken van het versterken van het onderste deel van de trapezius bij mensen met nekpijn. Uitkomstmaten zijn pijn, disfunctie, posturale alignment, spierdikte en mate van contractie.

Methode

Deelnemers met nekpijn zijn geïncludeerd als het middenoor meer dan 2.5 cm voor het midden van het acromion was gepositioneerd, de cranio-vertebrale hoek minder dan 53 graden was, een score van 3 of hoger hadden op de VAS en als er geen sprake was van aangeboren afwijkingen. Exclusiecriteria waren orthopedische aandoeningen, nekklachten door een trauma, operatie in de voorgeschiedenis.

Er is een randomized controlled clinical trial uitgevoerd met 40 deelnemers. De nulmeting is uitgevoerd met de VAS, Neck Disability Index, posturale alignment is gemeten en met ultrasound zijn de spierdikte en mate van contractie gemeten. Alle deelnemers krijgen een oefenprogramma en wisten niet of ze in de controlegroep of experimentele groep zaten.

Interventie

De deelnemers zijn in twee gelijke groepen verdeeld (N = 20). Beide groepen kregen een stabiliserend oefenprogramma gericht op de scapula en thoracale wervelkolom. De oefeningen bestonden uit oefeningen gericht op de scapula positie, rekken van het bovenst deel van de trapezius en het verbeteren van de extensie van de thoracale wervelkolom met behulp van een foamroller.

Stabiliserend oefenprogramma

De oefeningen gericht op de scapula positie bestaan uit het maken van een korte flexie knik van de nek in zittende positie. De armen worden gepositioneerd in ongeveer 50 graden abductie met 90 graden flexie in de ellebogen en de handpalmen zijn naar voren gericht (w-positie), met de borst naar voren. Hierbij worden de scapulae benedenwaarts bewogen en de handen zijn iets achter de lijn van de schouders, waarbij de ellebogen de borstkas raken.

Het rekken van het bovenste deel van de trapezius werd gedaan door de tegengestelde arm te fixeren onder de billen. De andere arm houdt het hoofd vast en rekt hiermee de nek in een diagonale richting. Dit wordt 10 graden vastgehouden, zonder dat er pijn gevoeld wordt en dit wordt herhaald aan de andere kant.

De extensie van de thoracale wervelkolom werd geoefend met behulp van een foamroller. Hierbij gaat de deelnemer op de grond liggen, met de roller onder de thoracale wervelkolom en hierbij wordt een brug gemaakt door de billen op te tillen. De handen zijn achter het hoofd en hierbij wordt er langzaam gerold over het bovenste deel van de thoracale wervelkolom.

Het oefenprogramma werd aan beide groepen geïnstrueerd met een aantal van 3 sets van 10 herhalingen gedurende 20 seconden. Dit werd gedurende vier weken, drie keer per week en gedurende 35 minuten per sessie uitgevoerd.

Krachtversterkend oefenprogramma onderste deel trapezius

Het oefenprogramma gericht op het verbeteren van de kracht van het onderste deel van de trapezius werd alleen geïnstrueerd aan de experimentele groep. Het programma bestaat uit de aangepaste liggende cobra, wall slide en een opbouwende oefening voor de trapezius.

De aangepaste liggende cobra is een spierversterkende oefening. Hierbij ligt de deelnemer op de buik en wordt geïnstrueerd om het onderste deel van de trapezius aan te spannen door de borst te heffen. Hierbij zijn de armen langs het lichaam gepositioneerd. Dit wordt 10 seconden vastgehouden.

De wall slide is een staande oefening, waarbij de armen boven het hoofd worden bewogen. De deelnemer staat met de rug tegen de muur en houdt hierbij de armen tegen de muur. De armen worden van volledige abductie-elevatie terug bewogen naar 90 graden abductie en flexie in de elleboog.

De opbouwende oefening voor de trapezius wordt uitgevoerd in buikligging, waarbij de ellebogen en schouders worden gebogen, zodat de handen achter het hoofd zijn gepositioneerd. De borst wordt omhoog bewogen en deze positie wordt 10 seconden vastgehouden. De tweede oefening is ook in buikligging, de schouder in 120 graden abductie, 90 graden flexie in de ellebogen, borst omhoog en deze positie wordt vastgehouden gedurende 10 seconden (de armen zijn naast het hoofd). De derde oefening is ook in buikligging met 120 graden abductie van de schouders, lichte flexie van de ellebogen en hierbij wordt de borst ook omhoog bewogen gedurende 10 seconden.

De experimentele groep deed deze oefening in 3 sets van 10 seconden, met 20 seconden rust tussen iedere set. Dit werd gedurende 4 weken, 3 keer per week en gedurende 30 minuten per sessie uitgevoerd.

Resultaten

De deelnemers waren gelijk verdeeld over de twee groepen; in beide groepen 11 mannen en 9 vrouwen, gemiddelde leeftijd 27 jaar oud met een gemiddelde duur van ongeveer 5.5 maand aan klachten.

Er is bij aanvang van de interventie geen significant verschil in pijn niveau, mate van disfunctie, craniovertebrale hoek en craniale rotatie hoek tussen de groepen. Na de interventie zijn er wel significante verschillen in deze parameters na de interventie. Zowel de score op de Neck Disability Index, craniovertebrale hoek en de craniale rotatie hoek waren significant verbeterd in de experimentele groep, in vergelijking met de controle groep. Ook had de experimentele groep een significant verschil in spierdikte en mate van contractie, maar dat was alleen tijdens activiteit.

Discussie en conclusie

Het doel van dit onderzoek was om het effect te onderzoeken van een stabiliserend programma van de scapulae en thoracale wervelkolom en het versterken van het onderste deel van de trapezius bij 40 deelnemers met nekpijn. Bij alle deelnemers was er een verbetering, echter de experimentele groep had een groter effect.

De resultaten van dit onderzoek zijn overeenkomstig met andere onderzoeken en in dit onderzoek is zelfs al een effect na 4 weken, in vergelijking met 12 weken bij andere onderzoeken. Ook sluit het aan bij andere onderzoeken, waarbij werd beschreven dat een disbalans ontstaat tussen de musculatuur door verkorting van het bovenste deel van de trapezius en zwakte van het onderste deel van de trapezius. Daarom is een combinatie van rek- en krachtoefeningen aan te raden.

Een beperking van dit onderzoek is dat de gemiddelde leeftijd vrij laag was (27 jaar). Ook waren er ook geen criteria over wanneer de nekpijn was begonnen, waardoor er geen onderscheid te maken is tussen acute en chronische nekklachten. Tot slot is de meetmethode die uitgevoerd is met ultrasound om de dikte en mate van contractie te onderzoeken, aan meetfouten onderhevig.

Concluderend kan gesteld worden dat een oefenprogramma gericht op versterken van het onderste deel van de trapezius voor een significante verbetering kan zorgen in mate van dysfunctie, posteriore alignment, spierdikte en mate van contractie van het onderste deel van de trapezius, bij mensen met nekpijn.

Bron: Park, S. H., & Lee, M. M. (2020). Effects of Lower Trapezius Strengthening Exercises on Pain, Dysfunction, Posture Alignment, Muscle Thickness and Contraction Rate in Patients with Neck Pain; Randomized Controlled Trial. Med Sci Monit, 2020(26), 0–8. https://doi.org/10.12659/MSM.920208

Foto bij artikel door NickyLloyd / iStock.