Korte mindfulness training ondersteunt pijnmodulatie

Recente reviews suggereren dat mindfulness training de pijn intensiteit kan verlagen. Tot nu toe zijn  de experimentele studies alleen uitgevoerd met kort durende (fasische) pijnstimuli, gericht op bijvoorbeeld de pijndrempel. Deze korte acute pijnstimuli zijn mogelijk een slecht onderzoeksmodel als het gaat om chronische pijn.  De auteurs stellen dat responsen op langdurig aanhoudende (tonische) pijnstimuli klinisch relevanter zijn. In het huidige onderzoek wordt daarom gekeken of een korte mindfulness training de pijnmodulatie respons beïnvloedt tijdens een langdurige hitte-pijnstimulus.

Methode

Aan dit onderzoek deden 40 gezonde studenten mee. De proefpersonen werden random verdeeld over een mindfulness trainingsgroep of een controle groep.

Het aanbieden van de pijnlijke temperatuurstimulus en de pijnmetingen werden uitgevoerd met de Thermal Sensory Analyzer (TSA-II). Voorafgaande aan het onderzoek werd de pijndrempel bepaald. Daarbij werd een stijgende temperatuurstimuli aangeboden en de deelnemer moest aangeven zodra de het pijnlijk werd. Daarna werd de stimulus intensiteit van de ‘pijn-60’ bepaald. Dat is de temperatuur die de proefpersoon als pijn intensiteit van 60 ervaart op een NRS van 100. Doorgaans ligt dit rond de 46 graden of hoger.
Na een pauze van 10 minuten werd de feitelijke tonische pijnmeting gedaan. De pijn-60 stimulus werd daarbij één minuut lang aangeboden. Gedurende deze tijd moesten de deelnemers de pijn intensiteit aangeven na 5, 20, 35 en 55 seconden op een NRS. Twee weken later werden deze metingen herhaald.

Als extra variabele werd de mate van dagelijks mindful gewaarzijn gemeten met de Mindful Attention Awareness Scale (MAAS).

Na het bepalen van deze baseline meting van de pijndrempel en de pijnrespons op een tonische pijnstimulus startte voor de mindfulness groep de mindfulness training. Deze training bestond uit één instructie sessie van 20 minuten. Daarbij werd de deelnemer aangeleerd met gesloten ogen de aandacht bij de adem te houden. Als de aandacht afdwaalde naar andere lichaamssensaties, gedachten of gevoelens dan moest men dit opmerken zonder het te willen beheersen om vervolgens de aandacht weer naar de adem te brengen. Na deze uitleg en training kregen de deelnemers een audiofile van de mindfulness meditatie met het verzoek dit de komende twee weken één maal per dag 25 minuten te trainen.

De controle groep kreeg geen instructie of training maar het verzoek om over twee weken de pijnmeting te herhalen.

Resultaten

De groepen waren op de baseline meting gelijk aan elkaar qua pijn metingen en dagelijks mindful gewaarzijn. Uit de logboeken bleek dat de duur van de oefensessies gemiddeld 10 minuten was en dat men dit als groep in twee weken gemiddeld 6 keer gedaan had.
De pijndrempel nam alleen in de mindfulness groep toe. Tijdens de tonische pijnstimuli werd in beide groepen een adaptatie effect gevonden. Op de voormeting was er qua snelheid van adaptatie geen verschil tussen de groepen. De adaptatie was echter significant sneller in de mindfulness groep dan in de controle groep tijdens de nameting.

Nadere analyse toonde dat de verhoogde pijndrempel tijdens de tweede meting in de mindfulness groep vooral optrad bij mensen die op baseline een hogere MAAS score hadden. Analyse van de oefentijd liet geen verband zien tussen de pijnmetingen.

Opmerking samenvatter

Het mooie van dit onderzoek is dat het de respons op een continue pijnstimulus meet (hitte-pijn-60 gedurende één minuut). Het onderzoek toont aan dat een korte mindfulness training een effect heeft op de pijndrempel. Belangrijker is dat de adaptatie (pijnmodulatie) tijdens de pijnstimulus sneller is dan in de controle groep.
Voor chronische pijn kan dit een belangrijk gegeven zijn. Bij chronische pijn is de pijnmodulatie immers vermindert en tonen veel patiënten zelfs een pijnsensitisatie op pijnstimuli. Bevindingen uit mindfulness onderzoek suggereren dat de pijnmodulatie via (minimaal) twee routes verloopt.

• Tijdens mindfulness training worden de corticale executieve regionen relatief ontkoppeld van de regionen betrokken bij pijnverwerking (Grant, 2010).
• Tegelijkertijd neemt tijdens mindfulness training de remming vanuit prefrontaal op de amygdala toe.

Kortom zowel de cognitieve als de emotionele component in de pijn neemt af.
Mindfulness training, meer serieus ingezet en geoefend, zou mogelijk meer effect kunnen geven. Twee weken laag frequent gemiddeld 10 minuten oefenen is natuurlijk weinig om echt een vaardigheid aan te leren. Acht weken (minimaal), zoals gangbaar is binnen mindfulness based benaderingen, lijkt een reëler getal om het lijden aan hardnekkige problemen, zoals chronische pijn, te verlichten.