Klinisch relevante verbeteringen door Pilates oefeningen bij chronische lage rugpijn

De behandeling van aspecifieke lage rugpijn blijft problematisch. Fysieke oefeningen en training verlichten weliswaar de pijn en beperkingen bij chronische lage rugpijn, maar het effect is niet al te sterk. Daarom blijft het zoeken naar nieuwe interventies. De laatste 10 jaar wordt de Pilates methode meer en meer gebruikt in de behandeling van chronische lage rugpijn. Het idee daarbij is dat het stabiliserend en sturende vermogen van de romp musculatuur bij rugpijn verslechterd is, zowel qua spier activatie als temporele aansturing. Bij de Pilatesmethode concentreert men zich van oudsher op het verbeteren van de lumbosacrale stabiliteit door middel van oefeningen gericht op de ‘core’ musculatuur en ademhaling. Daarbij worden de transversus abdominus, het diafragma, de multifidus en de bekken bodemstructuur gefaciliteerd. De Pilates methode richt zich ook op de mobiliteit van de wervelkolom en de heupen. Dat is belangrijk want die zijn bij lage rugpijn significant beperkt. Er zijn al onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van pilates methode bij lage rugpijn, maar die waren niet altijd welomschreven of het betrof een kleine onderzoeksgroep. De onderzoekers doen een nieuwe poging met een beter opgezette RCT.

Methode

De instroom van 54 patiënten vond in de eerste lijn plaats. De gemiddelde leeftijd lag tussen de 37 en 40 jaar. Patiënten moesten op zijn minst drie maanden last hebben van chronische aspecifieke rugpijn, zonder nadrukkelijke uitstraling in het been. De deelnemers werden daarna random toegewezen aan de interventiegroep of de controlegroep. De data voor en na interventieperiode werden geblindeerd verzameld door een onafhankelijk onderzoeker. In het onderzoek werden de volgende meting gedaan:

• Beperkingen: Roland-Morris Disability Questionnaire en de Oswestry Disability Index.
• Pijn: vier VAS-schalen met huidige pijn, gemiddelde pijn, minste pijn, en meest pijn.
• Lumbale mobiliteit: Modified Schober test.
• Lenigheid: finger-to-floor test.
• Evenwicht: single-limb stance test.

De patiënten in de pilates groep kregen gedurende acht weken twee keer in de week 45 minuten pilates. Het programma bestond uit mat oefeningen en er werd een bal van 55 cm bij gebruikt. De pilates oefeningen voor deze rugpijnpatiënten waren:

• spine stretches,
• saw,
• mermaid,
• one leg stretch,
• double-leg stretch,
• crisscross,
• swan dive,
• swimming,
• spine twist,
• one-leg kick,
• double leg kick,
• shoulder bridge,
• one-leg circle,
• side kick.

Oefeningen werden afgesloten met 3-5 minuten ontspanning met behulp van een foam roller. De oefeningen werden individueel aangepast waarbij er een progressie was door drie levels heen: basic, intermediate and advanced.

De deelnemers in de controlegroep moesten gewoon doorgaan met wat ze al deden, zonder specifieke oefentherapie of interventie. Ze kregen een folder mee met daarin uitleg over het nut van een goede houding, fysieke activiteit, tillen, disfunctionele gedachten et cetera.

Resultaten

Bij de start van het onderzoek zijn de interventiegroep en de controlegroep gelijk aan elkaar op de gemeten variabelen. Na de interventieperiode van acht weken doet de Pilates groep het significant beter op de beide meetinstrumenten voor beperkingen, op de huidige pijn en de minste pijn, lenigheid, en evenwicht. Op lumbale mobiliteit werd geen verschil tussen de groepen gevonden. Interessant is om te zien dat de controlegroep in die acht weken in absolute getallen ook kleine verbetering laten zien (natuurlijk herstel), maar dat de patiënten in de pilates groep een indrukwekkend grotere verbetering doormaken. Op pijn en beperkingen was dit verschil tussen de groepen niet alleen statistisch significant, maar ook klinisch relevant.

Opmerking samenvatter

Fysiotherapeuten zijn altijd op zoek naar mogelijkheden om hun patiënten en cliënten beter van dienst kunnen zijn. Vooral ook rond chronische pijn is dit een belangrijk streven want de behandeling daarvan blijft lastig. De auteurs in het huidige onderzoek richtten zich op chronische lage rugpijn en zetten daar de Pilates methode voor in. Eerdere systematische reviews toonde al dat Pilates een kansrijke interventie is bij musculoskeletale klacht in het algemeen en lage rugpijn in het bijzonder. Een van de voordelen van de Pilates methode is de gerichtheid op core-stability, het betrekken van de ademhaling bij de oefeningen, de nadruk op bewuste controle en precieze sturing, de bewegingskwaliteit (Flow) die van de patiënt gevraagd wordt, en de concentratie waarmee gewerkt wordt. Bij Psychfysio opleidingen bieden we een opleiding aan tot Pilates trainer, speciaal voor fysiotherapeuten. Deze krachtige Fysiopilates opleiding omvat negen hele dagen verspreid over een jaar.