Heup abductoren blijven verzwakt na chronisch enkelletsel

Naar de oorzaken van enkelblessures is veel onderzoek gedaan. Uit deze onderzoeken blijkt dat er een relatie is tussen mechanismen ter hoogte van de enkel en mechanismen hogerop in de proximale gewrichten. Eerdere onderzoeken toonden aan dat de motorische controle rond de heup van vitaal belang is voor controle rond de enkel. Na een inversietrauma van de enkel kan deze posturele stabiliteit zowel rond de heup als rond de enkel veranderd of verminderd zijn. Mogelijk wordt hierdoor de kans op herhaling van het inversie trauma verhoogd.

Ondanks deze plausibele relatie is er maar één studie die de relatie tussen kracht van de heup abductoren en enkel of voetproblemen onderzocht. Deze heupspieren zijn van belang voor de sturing van het been in de zwaaifase. Door een matige sturing kan de voet bij heelstrike in een kwetsbare positie geplaatst worden.

De auteurs bouwen voort op hun eerdere onderzoekingen en willen kijken of de kracht van de heup abductoren en heup extensoren verminderd is aan de aangedane zijde bij proefpersonen met enkelzijdige chronische enkel inversie trauma’s. Bovendien onderzoeken de auteurs of er een verband is tussen mobiliteit van de enkel en de spierkracht rond de heup. Immers, een afgenomen of veranderde mobiliteit vraagt mogelijk om compensaties elders waardoor er een veranderd rekruteringspatroon kan ontstaan met uiteindelijk spierzwakte.

Methode

23 proefpersonen deden mee aan dit onderzoek, met minimaal tweemaal een enkelverstuiking aan dezelfde zijde zonder dat er een enkelverstuiking aan de andere zijde was.
De gemiddelde tijd na het laatste inversie trauma was 2,96 jaar, het gemiddeld aantal enkelverstuikingen was 3,48. De proefpersonen mochten ten tijde van het onderzoek geen pijn hebben bij belasten en moesten weer op maximaal functioneren zijn na het laatste inversietrauma. Ze mochten ook niet onder behandeling zijn.
Het niet aangedane been diende als controle. De metingen werden gedaan door een onderzoeker die niet wist welke zijde aangedaan was. Het gemiddelde van twee metingen werd genomen.

• Spierkracht heup: de maximale spierkracht (4 seconden) van de heupabductoren werd in ruglig gemeten met een handheld dynamometer net boven de knie. De spierkracht van de heup extensie werd in zijlig opgemeten.
• Mobiliteit enkel: de mobiliteit van de enkel werd met een standaard goniometer opgemeten in dorsaalflexie en plantairflexie richting en in subtalare inversie en eversie richting.

Resultaten

De kracht van de heupabductoren was significant verminderd aan de aangedane zijde ten opzichte van de niet-aangedane zijde (247 newton versus 267 newton: P<0.001). De kracht van de heupextensoren was niet verschillend. De mobiliteit in plantair richting was significant beperkt aan de aangedane zijde (4 graden minder). De rest van de mobiliteitsmaten toonde geen verschil.

Discussie

Kleine fouten in voetplaatsing worden vooral distaal door de voetmusculatuur gecorrigeerd, grotere fouten in voetplaatsing worden meer proximaal door de heupmusculatuur gecorrigeerd. Het is daarom mogelijk dat zwakte in stabiliserende spieren van heup en het bekken(,) de stabiliteit en gewrichtsposities van de onderste extremiteit beïnvloedt.

Het huidige onderzoek laat zien dat enige zwakte van de abductoren aanwezig lijkt na een oud inversietrauma. Het nadeel daarvan is dat verplaatsingen van het lichaamszwaartepunt richting de laterale voetrand minder adequaat opgevangen kunnen worden. Daardoor is de kans op een hernieuwd inversietrauma verhoogd.

De plantairflexie bleek ook beperkt, mogelijk door de littekenvorming in of rond het talofibulaire ligament. Daardoor is de late fase van de voetafwikkeling mogelijk wat veranderd wat weer effect kan hebben op de daaropvolgend zwaaifase en voetpositie bij heelstrike.

Bovenstaande opmerkingen zijn sterk hypothetisch en de oorzaak-gevolg relaties en de klinische relevantie moet nog bevestigd worden.

Klinische implicatie

Zwakte van de heupabductoren kan voor fysiotherapeuten aanleiding zijn om bij (chronische) enkelverstuikingen de proximale kracht en stabiliteit ook te trainen. Verder onderzoek is echter nodig om bijvoorbeeld de relatie te onderzoeken tussen zwakte van de heup abductoren en de mate van lateraal verplaatsing van het lichaamszwaartepunt in de voet.