Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapuet

5 dagen. Data 2025 volgen. Prijs € 975,-

Kennis van de gezondheidspsychologie is uitermate geschikt voor fysiotherapeuten die hun basis willen versterken met praktijkgerichte psychologie. Gezondheidspsychologie is een breed veld dat zich bezig houdt met het optimaliseren van preventie- en herstelprocessen. Deze cursus is gebaseerd op het boek Gezondheidpsychologie voor de fysiotherapeut (2010) aangevuld met recent onderzoek, en wordt verzorgd door de auteur zelf. Het is een evidence based cursus gericht op het bevorderen van zelfregulatie en zelfmanagement van de patiënt. De informatie die geboden wordt wordt constant geactualiseerd via de nieuwsbrief op de website. Hoewel alle cursussen van PsychFysio opleidingen in willekeurige volgorde te volgen zijn, is Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut een goede keuze als eerste stap.

In deze module staat het volgende boek centraal:
P. van Burken (2010). Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut. Deel I. BSL: Houten U kunt dit boek zelf bestellen bij BSL of Bol.com

Leeruitkomsten

  • Je hebt diepgaand inzicht in het biopsychosociale model en weet dit te plaatsen binnen fysiotherapeutische context.
  • Je hebt fysiotherapeutische relevante kennis over psychologische processen die kunnen spelen bij de patiënt of in de behandelrelatie, die het herstel kunnen belemmeren of optimaliseren.
  • Je kunt psychologische thema’s en processen onderbouwd inbrengen binnen de behandeling van de patiënt of in het overleg met collega’s, artsen en psychologen.
  • Je weet de volgende onderwerpen praktisch te vertalen naar de fysiotherapeutische praktijk: stress, motivatie, zelfmanagement, positieve psychologie, problem solving, rationele emotieve therapie, systeemperspectief, en meer…
  • Je hebt de praktische communicatieve vaardigheid om deze thema’s verdiepend in te brengen.
  • Je hebt een breed en stevig fundament ten aanzien van psychologische kennis om dit succesvol te verdiepen met andere themagerichte psychologische cursussen binnen de fysiotherapie.

Cursusinformatie

Doelgroep: Fysiotherapeuten, oefentherapeuten
Doelstelling: De deelnemer kan een groot aantal persoonsfactoren van de patiënt die het herstel belemmeren in kaart brengen en binnen de grenzen van zijn vak beïnvloeden.
Data:
Nieuwe data 2025 volgen.

  • 28/2, 13/3, 27/3, 10/4, 24/4 (2024)
Tijd:
9.30-16.45 uur
Prijs:
€ 975, (Incl. inschrijfgeld, koffie/thee en syllabus).
Docent(en):
drs. Peter van Burken – fysiotherapeut/psycholoog
Cursusleiding:
Mw I.R. Lörincz
Leslocatie:
Nieuwegein. Middelhoeve 33. Auto: vrij parkeren. Trein: vanaf centraal station Utrecht met de sneltram in een paar minuten te bereiken.
Studielast:
45 uur (30 contacturen 15 uur zelfstudie).
Werkwijze:
Interactieve minicolleges afgewisseld met diverse activerende werkvormen.
Toetsing:
Geen
Certificaat: Bij 100% aanwezigheid ontvangt de deelnemer een certificaat als bewijs van deelname.
Deelnemers:
Minimaal 11, maximaal 18.
Accreditatie:
ID 464497 / 38 punten

KNGF
– Vakinhoudelijk algemeen
– Psychosomatisch fysiotherapeut
Keurmerk Fysiotherapie
– Vakinhoudelijk algemeen

In deze vijf daagse module komen de volgende onderwerpen aan bod:

Dag 1.

  • Overzicht van het biopsychosociale model en HOAC II, en de samenhang met verschillende andere modellen, zoals het MDBB-model, de ICF, de ABCD-classificatie van Lane, het SORC-model en SCEGS. De geschiedenis van het biopsychosociale model wordt kort aangestipt. Daarnaast wordt het verschil uitgelegd tussen een biomedische en een biopsychosociale benadering en hoe dit tot uiting komt in de relatie patiënt-fysiotherapeut, de manier van luisteren en de status van psychologische factoren. Psychologische factoren zijn in het biomedische model een vorm van hinderlijke ruis, terwijl ze in het biopsychosociale model een belangrijk onderdeel van de klacht (en de behandeling) kunnen vormen.
  • Persoonlijkheid: De ene patiënt of fysiotherapeut is de ander niet. Elke mens heeft zo zijn kenmerken of eigenaardigheden. Deze persoonlijkheidskenmerken hun het zorgproces zowel vergemakkelijken als verstoren. In deze cursus krijgt u een model aangereikt om de persoonlijkheid in kaart te brengen en krijgt u handreikingen om met deze eigenaardigheden van de patiënt om te gaan.
  • Communiceren vanuit systeemtheoretisch perspectief geeft de fysiotherapeut inspiratie om minder alledaags te reageren op niet alledaagse communicatieve problemen met patiënten, collega’s of artsen. Strategieën als (functioneel) paradoxaal reageren op de patiënt, judo-achtige benaderingen om met weerstand om te gaan, het gebruiken maken van metaforen, humor en het gebruik van rituelen ter afsluiting zijn daar enkele voorbeelden van.

Dag 2.

  • Informatieverwerking. De patiënt is tot op zekere hoogte op te vatten als een informatieverwekend systeem. Informatieverwerking staat ten dienste van zelfregulatie. De patiënt heeft doelen (bijvoorbeeld pijnverlichting) en probeert deze te bereiken door middel van zelfregulatie. De cognitieve systemen betrokken bij zelfregulatie worden toegelicht, zoals het werkgeheugen, het langetermijngeheugen en verschillende aandachtsprocessen. De rol van arousal en informatieverwerking wordt beschreven, evenals de onderliggende neurologische processen. De fysiotherapeut kan daardoor de fixatie van de patiënt op zijn klachten beter begrijpen. Bovendien biedt het hoofdstuk houvast voor het op maat toesnijden van informatie op het ‘cognitieve vermogen’ van de patiënt.
  • Stress en allostatische overload. Deze processen hebben een negatieve invloed op de gezondheid en het herstelvermogen van de patiënt. Nagenoeg alle systemen van het lichaam worden erdoor beïnvloed. We beperken ons tot die systemen die een directe fysiotherapeutische relevantie hebben. De tussenliggende systemen tussen de ‘psyche’ en subjectieve en objectieve klachten, zijn het autonome zenuwstelsel, het neuro-endocriene systeem en het immuunsysteem. De negatieve gevolgen van stress ziet de fysiotherapeut terug bij patiënten met chronische pijn, chronische vermoeidheid, cardiovasculaire problematiek, respiratoire problematiek en vertraagd wondherstel.
  • Psychologische van stress en coping. De oorzaken van stress worden bekeken. Controle hebben over als bedreigend ervaren situaties staat hierbij centraal. De wijze waarop de patiënt met stressvolle levenssituaties omgaat (bijvoorbeeld zijn klachten) wordt coping genoemd. Er zijn diverse copingstrategieën te formuleren die, afhankelijk van de situatie, voordelige of nadelige effecten hebben. Ook de persoonlijkheid krijgt in dit onderdeel aandacht; individuele verschillen, zoals optimisme, werken immers in belangrijke mate door in de kijk van de patiënt op zijn (gezondheids)problemen en in zijn gedrag.
  • Reattributie model en pijneducatie.

Dag 3.

  • Zelfregulatie en zelfmanagement. Het is een goed streven om de patiënt meer zelfstandig te maken in zijn omgang met zijn gezondheidsprobleem. Het gaat hier om het bevorderen van zelfmanagement. Vooral bij chronisch zieken is dat een belangrijk doel. Om dit te kunnen begeleiden als fysiotherapeut is het noodzakelijk een goed inzicht te hebben in de processen die spelen bij zelfmanagement en het onderliggende elementaire zelfregulatieproces. Dit onderdeel biedt deze basis en werkt dit uit aan de hand van een deelgebied rond het managen van het gezondheidsprobleem van de patiënt. Naast Motivational Interviewing als begeleidingsstrategie wordt er ook aandacht geschonken aan meer directe overredende communicatie. Vanuit motivatie wetenschappelijk onderzoek zijn er ondertussen erg veel evidence based bevindingen die de fysiotherapeut kunnen helpen de motivatie van zijn patiënt te verhogen. Enkele van de thema’s zijn: zijn er hoofdfasen te onderkennen in motivatie? Welke rol speelt het zelfbeeld van de patiënt in de motivatie tot herstel? Hoe kan de fysiotherapeut, behoudens het hanteren van de SMART-regel, zorgen voor een nog fijnmaziger afstemming op de doelen van de patiënt? Is motivatie altijd een gevolg van weloverwogen afwegingen van de voor- en nadelen van een bepaald gedragsadvies of spelen ook irrationele en subbewuste processen een rol? Welke rol speelt de persoonlijkheid en bijvoorbeeld wilskracht bij motivatie?
  • Pijn- en stressmanagement. De fysiotherapeut staat een scala van stressmanagementinterventies ter beschikking om stressgerelateerde herstelprocessen te verminderen. Om deze veelheid aan interventies te ordenen, worden ze geplaatst in het model van emotieregulatie van Gross. De fysiotherapeut ziet daarin de plaats en functie van een bepaalde stressmanagementtechniek. Veel stressmanagementtechnieken zijn ook geschikt om bij pijn of benauwdheid in te zetten. Een selectie uit de technieken die aan bod komen: problem solving, afleiding, mindfulness, cognitieve modificatie, graded exposure, sociale steun mobiliseren, opening up, sport, expressief bewegen, ademregulatie. Fysiotherapeuten die interventies toepassen die in dit hoofdstuk niet genoemd worden, kunnen aan de hand van het model van Gross hun interventies in het grotere geheel van stressmanagement plaatsen.

Dag 4.

  • Herstel bevorderende psychosociale factoren (positieve psychologie). Positieve psychologie houdt zich bezig met de kracht en de positieve eigenschappen van mensen. In 2000 is dit het centrale thema geweest van de American Psychological Association. De positieve psychologie richt zich niet, zoals de klinische psychologie, op datgene wat ‘ziek’ is, maar optimaal functioneren staat voorop. Ze onderzoekt de toepassing van herstelbevorderende factoren zoals wijsheid, optimisme, tevredenheid, welzijn, competentie, verbondenheid, empathie, groei door tegenslag, humor, expressie etc.
  • REBT: Patiënten kunnen een scala van disfunctionele opvattingen hebben die er voor zorgen dat ze inadequaat met het gezondheidsprobleem omgaan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een pijnpatiënt die catastrofeert over de pijn en zijn beperkingen. REBT laat zien hoe men deze opvattingen bij de patiënt kan achterhalen en de patiënt kan bijstaan deze om te buigen in een meer functionele richting.

Dag 5.

  • Psychiatrie. De patiënten die de fysiotherapeut in de praktijk ziet, verschillen in de mate van psychische gezondheid. Sommige patiënten functioneren optimaal en weten mede daardoor goed met hun gezondheidsprobleem om te gaan. Een deel van de patiënten heeft naast hun fysiek geuite gezondheidsprobleem ook een psychiatrische aandoening, zoals een angst- of stemmingsstoornis. Psychiatrische aandoeningen ondermijnen het copingpotentieel van de patiënt. Bovendien kan de communicatie met de fysiotherapeut erdoor bemoeilijkt worden. In dit onderdeel wordt een aantal psychiatrische aandoeningen beschreven die relevant zijn voor de fysiotherapeut, voorzien van adviezen ten aanzien van interventies of omgang met de patiënt.
  • Aspecten uit de klinische psychologie voor de fysiotherapeut. De klinische psychologie houdt zich bezig met het herstellen van cognitief, emotioneel of gedragmatig disfunctioneren van de patiënt. Fysiotherapeuten kunnen van deze tak van psychologie veel leren, omdat de klinische psychologie de onderliggende psychologische processen beschrijft. Zo benadrukt de cliëntgerichte benadering het belang van een goede werkrelatie. De gedragsmatige benadering leert de fysiotherapeut hoe hij klassieke en operante conditionering in zijn diagnose of behandeling kan betrekken. De cognitieve benadering leert de fysiotherapeut welke disfunctionele cognities er dikwijls spelen, wat het effect daarvan is op het functioneren van de patiënt en hoe hij deze kan ombuigen. De psychoanalytische benadering waarschuwt de fysiotherapeut voor dieper gelegen onbewuste processen. Overdracht en tegenoverdracht is daarbij een belangrijk thema.
  • Problem solving therapy: deze methode helpt de patiënt meer zelfstandig de problemen rond zijn gezondheid of alledaagse stress op te lossen. De elementaire begrippen rondom zelfregulatie van chronisch ziek zijn worden behandeld. Naast deze algemene verdieping, die de fysiotherapeut aanknopingspunten geeft zijn denken en handelen ten aanzien van het bevorderen van zelfregulatie aan te scherpen, wordt ook een effectief gebleken methode besproken: Problem Solving Therapy van D’zurilla. Deze methode is uitstekend geschikt om ingevoerd te worden binnen de fysiotherapie. De fysiotherapeut richt zich daarbij op het bevorderen van het zelfstandig oplossen van gezondheidsproblemen rond het bewegend functioneren en/of op de lichte alledaagse stressproblematiek die een algemeen herstelbelemmerende factor vormt.

Opzet van de dagen:

Interventie gebied Toelichting dag
Biopsychosociale model Fysiotherapie in relatie tot het biopsychosociale model (hst 1, deel 1) 1
Persoonlijkheid De behandeling afstemmen op de persoonlijkheid van de patiënt. (hst 1, deel 2)
Communicatie Het inzetten van specifieke communicatie strategieën. (hst 2, deel 2)
Informatie verwerking en stress De patiënt als informatie verwerkend systeem (hst 2 deel 1)
De biologie van stress en psychosomatische processen (hst 3, deel 1).
De psychologie van stress en coping (hst 4, deel 1)
2
Zelfregulatie en zelfmanagement bevorderen Zelfmanagement, zelfregulatie en gedragsverandering hst 7, deel 1.
Pijn-, emotie-, en stressmanagement hst 8, deel 1.
Motivationele processen (hst 4, deel 2.)
3
Herstel bevorderende psychosociale factoren Herstelbevorderende factoren stimuleren met positieve psychologische interventies. (hst 3, deel 2) 4
Cognities beïnvloeden Herkennen en beïnvloeden van de herstelbelemmerende gedachten van de patiënt door middel van RET. (hst 6, deel 1)
Psychiatrie herkennen Psychiatrie (hst 5, deel 1) 5
Leerprincipes inzetten Inzichten uit de klinische psychologie: kansen en grenzen (hst 6, deel 1)
Probleemoplossende vaardigheden Het bevorderen van de probleemoplossende vaardigheden van de patiënt met PST. (hst 6, deel 2)

Bron

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb