Games en eiwitten voor prekwetsbare oudere vrouwen

Twee keer per week een spelletje op de Nintendo Wii Fit Plus en een dagelijkse portie extra eiwitten kan kwetsbaarheid voorkomen en mogelijk ook behandelen. Dat blijkt uit een randomized controlled trial (RCT) waaraan 90 pre-kwetsbare oudere vrouwen hebben meegedaan.

Om een oudere als pre-kwetsbaar, het voorstadium van kwetsbaarheid, te classificeren, moeten er één of twee van de vijf kenmerken van kwetsbaarheid aanwezig zijn: onbedoeld gewichtsverlies, spierzwakte, vermoeidheid, lage loopsnelheid en weinig fysieke activiteit.

Voeding en een fysieke training waarin weerstandsoefeningen, aerobe oefeningen, balans en lenigheid gecombineerd worden, zijn het meest succesvol om te voorkomen dat ouderen kwetsbaar worden.

De auteurs van dit artikel onderzocht de effecten van de Wii Fit Plus en eiwitsupplementen op de lichaamssamenstelling en de musculoskeletale functie van pre-kwetsbare oudere vrouwen.

Ze kozen voor de Wii omdat de therapietrouw over het algemeen hoog is en omdat uit eerdere studies bleek dat er redelijk goede effecten op de spierkracht te behalen zijn.

Methode

Negentig pre-kwetsbare oudere vrouwen (71,2 ± 4,5 jaar oud) deden mee aan dit onderzoek. Ze werden willekeurig verdeeld over vijf groepen: gamen; gamen in combinatie met eiwitsuppletie; alleen eiwitsuppletie; gamen in combinatie met een iso-energetisch supplement; een controlegroep.

Aan het begin van de studie en na twaalf weken keken de onderzoekers in hoeverre de vrouwen voldeden aan de kenmerken van (pre-)kwetsbaarheid. Verder gebruikten ze een DEXA-scan om de appendiculaire spiermassa (spiermassa van de ledematen in kg.) en de appendiculaire spiermassa-index (spiermassa uitgedrukt in kg/lengte (m)²) te beoordelen. Om de isokinetische spierkracht van de plantair- en dorsaalflexoren met een dynamometer te meten, lieten ze de vrouwen met maximale weerstand de enkel met een constante snelheid over een bewegingsbereik van 40 graden bewegen. Van 10◦ dorsaalflexie tot 30◦ plantairflexie. Andere uitkomstmaten waren onder meer: vetvrije massa, taille- en kuitomtrek en handknijpkracht.

De vrouwen die gebruikmaakten van de Wii Fit, trainden twaalf weken lang, twee keer per week 50 minuten onder supervisie van een fysiotherapeut of een sportinstructeur. Ze deden evenwichtsoefeningen met het Wii Balance Board. En progressieve weerstandsoefeningen met een verzwaard vest. De eerste twee weken zonder extra gewicht. Vanaf de derde week werd de belasting van het vest geleidelijk verhoogd.

Resultaten

Bij de vrouwen in de Wii-groep nam de handknijpkracht na twaalf weken met 13,7% (p=0,004) toe. Bij de vrouwen die daarnaast de extra eiwitten kregen, nam de isokinetische kracht van de dorsaalflexoren met 11,4% (p=0,021) toe. Wat betreft de kenmerken van kwetsbaarheid, klaagde geen van de vrouwen in deze twee groepen nog over vermoeidheid/ weinig energie (p=0,016). Aan het begin van de interventieperiode was daar bij 14 vrouwen nog sprake van. In de groep die alleen eiwitsuppletie kreeg klaagden nog 2 van de 8 over vermoeidheid (p=0,031).

Bij de groep vrouwen die alleen gameden, zonder supplementen, namen de appendiculaire spiermassa (p=0,02) en de appendiculaire spiermassa-index (p=0,03) af. In de andere groepen niet.

Discussie

Een gecombineerde training, vooral met een toenemende weerstand, lijkt een veelbelovende strategie om spierkracht, fysieke prestaties, evenwicht en flexibiliteit te verbeteren, en om de pre-kwetsbaarheid om te keren. Interventies die gepaard gaan met eiwitsuppletie hebben nog betere uitkomsten. De vrouwen die gameden, met of zonder extra eiwitten, hadden een toename in spierkracht in vergelijking met de andere interventiegroepen.

Waarom in de game-groep de spiermassa afnam en de andere groepen niet, is niet helemaal duidelijk. In de groep die de extra eiwitten kreeg nam de spiermassa ook niet toe. Het kan aan het trainingsprotocol liggen. Twee keer per week en twaalf weken is misschien net te weinig. Of de hoeveelheid eiwitten was te weinig om spiermassa op te bouwen. Of beiden.

De auteurs denken dat de verbetering van de isokinetische dorsaalflectiekracht vooral te danken is aan het gewichtsvest vanaf de derde trainingsweek. Ze zijn van mening dat de evenwichts- en progressieve weerstandsoefeningen, veilig en motiverend zijn voor pre-kwetsbare oudere vrouwen. Dat blijkt de hoge mate van therapietrouw (87,7%). Geen van de vrouwen had last van bijwerkingen van de eiwitsupplementen.

Een bijkomend voordeel van deze training, is het psychosociale effect. Je kunt met meerdere spelers samen gamen. Dat kan ook prima in familieverband. Een mooie aanleiding om ervaringen met jongere familieleden uit te wisselen. Wanneer er nog dubbeltaken in het spel zitten, zal het ook voordelig uitpakken voor het cognitief functioneren. Maar daar ging dit onderzoek niet over.

Bron: Biesek, S., Vojciechowski, A. S., Filho, J. M., Menezes Ferreira, A., Borba, V., Rabito, E. I., & Gomes, A. (2021). Effects of Exergames and Protein Supplementation on Body Composition and Musculoskeletal Function of Prefrail Community-Dwelling Older Women: A Randomized, Controlled Clinical Trial. International journal of environmental research and public health, 18(17), 9324. https://doi-org.eur.idm.oclc.org/10.3390/ijerph18179324

Foto bij artikel door RealPeopleGroup / iStock