Fysiotherapeutische cognitieve gedragstherapie bevordert herstel na voorste kruisbandreconstructie

Letsel van de voorste kruisband (VKB) komt veelvuldig voor en heeft grote gevolgen. Een reconstructie wordt meestal uitgevoerd als de hulpvraag gericht is op return-to-play (RTP), maar ongeveer 55% keert niet terug op het niveau van voor de VKB-ruptuur. Van de sporters die wel terugkeren op het oude niveau, blijft 40% beperkingen ervaren. Ook psychologische factoren zijn van belang, zoals bewegingsangst of angst om opnieuw geblesseerd te raken. Dit kan zelfs leiden tot een beperkte kwaliteit van leven. Er is maar beperkte evidentie over de psychologische kant van de revalidatie, na een VKB-reconstructie. Het doel van dit onderzoek is om het effect te onderzoeken van cognitieve gedragstherapie in de fysiotherapie (CGFT) op de revalidatie, waaronder RTP.

Methode

Er is een open pilot onderzoek uitgevoerd en de inclusiecriteria waren: tussen 14-35 jaar, Engels sprekend, niet eerder geopereerd aan één van de knieën, binnen 12 maanden na VKB-ruptuur geopereerd en de patiënt dient voorafgaande aan het letsel wekelijks actief te zijn in de sport. Exclusie vond plaats: bij een bilaterale VKB-ruptuur of -constructie of andere chirurgische ingrepen, andere fysieke problemen, bij een vergoeding kreeg voor de operatie, bij dienstplicht, aanwezigheid van psychotische aandoeningen of als iemand niet bereikbaar was.

Alle deelnemers participeerden in de CGFT, die bestond uit zeven telefonische sessies van 30 minuten met een fysiotherapeut; één telefonische sessie pre-operatief en 6 telefonische sessies postoperatief. Deze interventie duurde acht weken postoperatief. Follow-up onderzoek werd gedaan na 6 maanden, waarbij de patiënt een aantal vragenlijsten invulde over het functioneren van de knie, kwaliteit van leven en psychosociale factoren. En er werden vragen gesteld over voldoening, RTP en de revalidatie.

De interventie (CBFT) is opgesteld door twee fysiotherapeuten, een klinisch psycholoog en een sportpsycholoog en is gebaseerd op evidence-based cognitieve gedragstherapieprogramma’s. Behandelingen uit CBFT zijn:

• gecontroleerd ademhalen,
• grounding,
• doelen stellen,
• in de gaten houden van de eigen interne dialoog,
• omgaan met tegenslagen,
• visualisaties.

Wekelijks had de patiënt huiswerk om uit te voeren.

Resultaten

In een periode van 3 maanden, werden uiteindelijk 8 patiënten geïncludeerd. Allen hadden ze een complete VKB-ruptuur en twee van hen had ook een mediale meniscus laesie. Vijf patiënten droegen postoperatief een brace. Gemiddeld zijn de patiënten in 6 maanden tijd, 26.3 keer bij een fysiotherapeut of trainer geweest (8-45 bezoeken). Bij geen van de patiënten waren er postoperatieve complicaties. Eén patiënt deed maar vier telefonische sessies, de andere zeven deden ze allemaal.

De patiënten vonden dat de CBFT matig tot hoog bijdroeg in de revalidatie, waarbij ze aangaven dat het waarschijnlijk was dat ze de interventie aan anderen zouden aanraden. Enkele patiënten vonden dat CBFT meer bijdroeg dan de postoperatieve zorg vanuit het ziekenhuis. Zes van de zeven patiënten gaven aan dat de angst voor een nieuwe blessure was verminderd, één gaf aan dat het juist was toegenomen. Er werd ook aangegeven dat door de patiënten dat ze meer behoefte hadden om het over hun problemen en frustraties te hebben.

Drie van de acht patiënten hadden een klinisch relevant verschil op de KOOS[1] en IKDC[2]. Na 6 maanden waren 5 van de 8 patiënten teruggekeerd in hun sport, op diverse niveaus van inspanning, uitvoering en pijn. Eén patiënt is op hetzelfde niveau van inspanning en uitvoering teruggekeerd zonder pijn, twee patiënten bereikten ook hetzelfde niveau, maar ervaarden wel pijn. Alle patiënten waren tevreden met het eindresultaat van de operatie.

Zeven van de acht patiënten rapporteerden vermindering op de TKS[3], 6 maanden postoperatief. 7 van de 8 patiënten ervaarden ook een vermindering op de PCS[4], waarvan 6 een klinisch relevant verschil hadden.

Discussie en conclusie

De resultaten laten zien dat het haalbaar is om de telefonisch uitgevoerde CGFT uit te voeren, voorafgaande en direct na een VKB-reconstructie. Er is een hoge mate van therapietrouw voor de telefonische sessie, gemiddelde therapietrouw voor het oefenen en er wordt positieve feedback gegeven over de inhoud van de interventies.

Een groot verschil met eerdere studies, is dat de interventie in deze studie telefonisch is uitgevoerd. Kleinere onderzoeken naar huiswerkoefeningen, als onderdeel van CGFT, hebben hun effect al aangetoond. De interventie uit deze studie beslaat meerdere psychologische factoren.

De therapietrouw voor de behandelingen in dit onderzoek was hoog, maar na 6 maanden werd dit nog meer weinig toegepast door de patiënten. Dit kan komen omdat bijvoorbeeld visualisatie relevanter is voor patiënten die al teruggekeerd zijn in de sport. Daarnaast had het onderzoek ook niet als doen om de patiënten dagelijks een aantal oefeningen uit te laten voeren.

Concluderend kunnen we stellen dat een telefonische CGFT bruikbaar is om een patiënt te ondersteunen in de revalidatie na een VKB-reconstructie, specifiek op het gebied van psychologische factoren. Gezien de kleine onderzoekspopulatie is aan te bevelen dat dit onderzoek vervolgd wordt bij grotere populaties.
———————————————————-

[1] KOOS = Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score

[2] IKDC = International Knee Documentation Committe

[3] TSK = Tampa Scale of Kinesiophobia

[4] PCS = Pain Catastrophizing Scale