Fysiotherapeut als verwachtings-manager

Verwachtingen spelen een grote rol op de weg  naar herstel. Waarom dit zo is, is nog niet helemaal duidelijk. Een deel kan verklaard worden doordat mensen met hoge verwachtingen van bijvoorbeeld de fysiotherapie een grotere therapietrouw hebben. Een deel van het placebo effect kan dus de verwachting zijn dat een interventie aanslaat. Dit kan een deel van de non-specifieke effecten van een behandeling verklaren. In eerdere reviews is dit verband onderzocht en wordt gesuggereerd dat de interventie zelf minder van belang is dan de verwachtingen van de patiënt over die interventie. De verwachting om te herstellen van een musculoskeletale klacht is geassocieerd met daadwerkelijk herstel, zelfs als een specifieke interventie ontbreekt. De beste uitkomsten worden gezien bij mensen met reële verwachtingen; niet te hoog of te laag.

Theoretische modellen hierachter suggereren een aantal factoren die van invloed zijn op de verwachtingen voor herstel: de omstandigheden, karakteristieken en ernst van de klacht, eerdere ervaringen en kennis/overtuigingen over de pijn en de klacht, door bijvoorbeeld verhalen van anderen. Andere factoren zijn persoonlijke/psychische karakteristieken en stijlen van cognitieve processen, interacties met anderen, toegang tot materialen over het herstel, sociale normen en de culturele context.

Verwachtingen ten aanzien van herstel zijn wellicht beïnvloedbaar door de fysiotherapeut of andere hulpverleners, maar daarvoor moet men eerst begrijpen hoe verwachtingen tot stand komen. In deze kwalitatieve studie is gekeken naar hoe patiënten met een recente musculoskeletale klacht hun verwachtingen vormen.

Methode

Participanten waren volwassenen met een musculoskeletale klacht die zes weken of minder duurde. Mensen met uiteenlopende klachten, achtergrond en leeftijd werden geïncludeerd. Eén van de onderzoekers nam een 30 tot 45 minuten durend interview af. De drie onderwerpen waren:

• Wat ‘herstel’ voor die person betekent.
• Hoe goed en snel ze verwachten te herstellen.
• Hoe de verwachtingen zijn gevormd.

De interview werden getranscribeerd en gecodeerd en vervolgens geanalyseerd.

Resultaten

Er deden 18 mensen mee aan het onderzoek, in de leeftijd van 27 tot 68 jaar. Het antwoord op de belangrijkste vraag ‘Wat betekent herstel voor jou?’ luidde voor de meeste mensen ‘het volledig vrij zijn van symptomen en pijnvrij functioneren’. Een ander type antwoord was ‘terugkeer is naar functie ondanks restpijn’.  De meeste patiënten verwachtten terug te keren naar het gewenste niveau van herstel, maar dat het wel lang zou duren. De patiënten die verwachtten ‘niet volledig vrij van symptomen te zijn’ waren degenen met een eerdere ervaring van onvolledig herstel.

Er waren veel factoren die de deelnemers noemden over hoe de verwachtingen waren gevormd. In de eerste plaats is het afhankelijk van de diagnose, met name als er röntgenfoto’s bij betrokken zijn. Als de uitslag hiervan goed is, verwachten de deelnemers over het algemeen een goed en snel herstel. Ten tweede was een duidelijke boodschap van de arts belangrijk, die open en duidelijk communiceert over de diagnose en het verwachte herstel. Kennis is hierbij belangrijk. Onderzoek in de vorm van foto’s of scans worden hierbij als belangrijk beschouwd om zeker te weten dat er niets mis is. Als er wel iets te zien is, willen de patiënten graag een duidelijke prognose horen, om zo de verwachtingen te kunnen managen. Wanneer er geen duidelijke diagnose is, leidt dit tot frustraties en minder positieve verwachtingen.

Het vertrouwen in de artsen was een derde punt. Als deelnemers het idee hebben dat de arts goed zijn werk doet, zijn de verwachtingen positiever. Daarnaast was ook de ervaring met eerdere musculoskeletale of niet-musculoskeletale klachten van belang. Als deze ervaringen positief waren, leidde dat tot positievere verwachtingen en andersom. Hetzelfde gold voor ervaringen van anderen, zoals vrienden of familieleden. Voor sommige mensen speelde ook hun eigen kennisniveau een rol. Het putten uit eigen (professionele) kennis of bronnen op bijvoorbeeld internet bepaalde mede of verwachtingen positief of negatief waren.

Een nieuwe factor die naar voren kwam was hoe mensen zichzelf zien. Mensen die een grote zelfeffectiviteit ervaren, zich proactief en positief voelen, verwachten dat ze goed en snel zullen herstellen. Zelfs een aantal mensen die een langzaam en onvolledig herstel verwachtten koppelden dit aan hun eigen wil en inzet.

Opmerkingen samenvatter

De verwachting van de patiënt speelt een grote rol bij het herstel. Uit deze resultaten komen een aantal punten naar voren die in de fysiotherapeutische praktijk uitgevoerd kunnen worden om de verwachtingen positiever te laten zijn, wat het herstel ten goede kan komen. Een duidelijke fysiotherapeutische diagnose, goede informatie over prognose en wat patiënten kunnen verwachten en een open communicatie houden, zijn factoren die een fysiotherapeut direct kan beïnvloeden. Belangrijk is wel dat de verwachtingen reëel blijven; te hoge verwachtingen leiden tot teleurstelling en verlies aan vertrouwen.