Fysieke activiteit reduceert bij vrouwen de pijnsensitiviteit

Pijn is een subjectieve ervaring waarbij verschillende mechanismen een rol spelen. Geconditioneerde pijn modulatie (CPM) of diffuse noxische inhibitoire controle (DNIC) is een van die mechanismen. Dit is het proces waarbij een noxische stimulus op het ene deel van het lichaam een verminderde pijnperceptie geeft van een andere noxische stimulus op een ander deel van het lichaam. CPM wordt beïnvloed door verschillende factoren, waaronder het geslacht, fysieke activiteit en chronische pijnklachten. De prevalentie van chronische pijn is bijvoorbeeld hoger bij vrouwen dan bij mannen en vrouwen vertonen in meerdere studies een hogere pijnsensitiviteit dan mannen. Ook zouden vrouwen een minder efficiënte inhibitoire capaciteit hebben. Inactiviteit is een risicofactor voor het ontwikkelen van chronische pijn. Bovendien vermindert een toename van fysieke activiteit de pijn bij chronische pijnpatiënten door de activering van endogene inhibitoire mechanismen. Meerdere studies suggereren dat deze relatie vooral te zien is bij vrouwen.
Ondanks deze bevindingen is het nog altijd niet duidelijk wat de effecten van geslacht en fysieke activiteit zijn op CPM bij mannen en vrouwen. Verschillende studies wijzen er ook op dat er een relatie zou zijn tussen een hoog BMI, chronische pijn en pijnsensitiviteit. Ook de stofwisselingssnelheid zou een rol kunnen spelen. In deze studie onderzoeken de auteurs de relatie is tussen pijndrempels en CPM en wat het effect is van het geslacht, stofwisselingssnelheid, BMI en fysieke activiteit.

Methode

Gezonde mensen tussen 20 en 29 jaar zonder aanhoudende pijnklachten werden geïncludeerd in het onderzoek. BMI werd gemeten en de fysieke activiteit werd vastgelegd door het dragen van een accelerometer gedurende 7 dagen. Op basis van deze gegevens werden mensen ingedeeld in een sedentaire groep, lichte activiteiten, matige activiteit of zware activiteit. De matige tot zware activiteit telde in deze studie als de activiteiten-score.
Pijn werd gemeten door een drukpijntest waarbij een algometer druk uitoefende op de op de m. extensor carpus radialis brevis, 2 cm distaal van de laterale epicondyle. De druk die daarbij uitgeoefend kon worden tot het moment dat de proefpersoon pijn voelde, was het resultaat van de drukpijntest. Om de mate van CPM-respons (=pijn inhibitie) te meten werd de andere hand ondergedompeld in koud water.

Resultaten

Er werden 43 mannen en 43 vrouwen geïncludeerd. Zoals verwacht was het rustmetabolisme bij mannen hoger dan bij vrouwen. Er was geen significant verschil in mate van activiteit tussen mannen en vrouwen. Bij de pijnmeting was de verandering van de drukpijndrempel tijdens onderdompeling in koud water (de CPM-respons) groter dan direct na de CPM bij mannen en vrouwen. De baseline drukpijndrempel bij mannen was hoger, maar er waren geen verschillen tussen mannen en vrouwen in de CPM-respons of het verschil in respons na de CPM. Het rustmetabolisme bleek een significante voorspeller van de druksnelheid in de gehele studiepopulatie. Drukpijn was niet gecorreleerd met BMI, rustmetabolisme of activiteitenniveau bij mannen. Bij vrouwen bleek dit wel het geval: het activiteitenniveau was matig gecorreleerd met de CPM-respons (pijn inhibitie).

Conclusie en opmerkingen

Uit deze studie komt naar voren dat het geslacht niet bepalend is voor het inhibitoire systeem. Er was niet zozeer een correlatie tussen de drukpijndrempel en het geslacht of BMI, maar wel tussen de drukpijndrempel en het rustmetabolisme. Hier is nog weinig onderzoek naar gedaan, terwijl er wel bewijs is dat mensen met een traag werkende schildklier – bij wie de stofwisselingssnelheid afneemt – vaker fibromyalgie en een hogere pijn sensitiviteit hebben. Daarnaast bleek echter dat matige tot zware fysieke activiteit bij vrouwen de CPM-respons versterkt, terwijl dat bij mannen niet het geval was. Vooral voor vrouwen geldt dus dat fysiek activiteit kan de pijn inhibitie kan ondersteunen. Dit was te zien bij gezonde proefpersonen, maar is mogelijk ook te vertalen naar mensen met chronische pijnklachten.