Figure-4 test veelbelovend voor diagnostiek van knie pijn door instabiele laterale meniscus op basis van popliteusmeniscale scheur

Na acute of chronische voorste kruisbandletsel en na een posterolateraal letsel kan beschadiging van de popliteus-meniscale bundels ontstaan. De laterale meniscus wordt daardoor onstabiel wat pijnklachten in het laterale kniecompartiment kan geven. De diagnose met MRI is dubieus.

De auteurs beschrijven 6 patiënten die werden verwezen met vage pijnen in het laterale compartiment van de knie, maar zonder afwijkingen op de MRI. Standaard lichamelijk onderzoek gericht op laterale of posterolaterale kniepijn en instabiliteit toonde:

• geen laterale/ posterieure kniepijn bij maximale knieflexie.
• geen pijn ter hoogte van de laterale gewrichtsspleet bij varus stress in 30 graden flexie.
• geen pijn bij palpatie van epicondylus lateralis, lig collaterale fibulare, bursa van de m biceps femoris, iliotibiale band, en n. peroneus communis.

De figure-4 test bleek echter wel bij alle zes de patiënten provocatief! De uitvoering van de figure-4 test is als volgt: de patiënt ligt op zijn rug met de aangedane knie in iets meer dan 90 graden flexie. De voet van het aangedane been wordt op de contralaterale knie gelegd waardoor de heup naar exorotatie draait. Daarna drukt de fysiotherapeut de knie van het aangedane been richting de bank zodat extra varusstress in de knie ontstaat. De eindpositie van de benen lijkt op het cijfer vier.

Deze flexie, varus en exorotatie geeft spanning op de dorsolaterale structuren waarbij normaal gesproken de drie popliteomeniscale fasciae (= uitlopers van de popliteus pees naar de laterale meniscus) op spanning komen en mediale verplaatsing van de laterale meniscus voorkomen. Als deze verbindingen tussen de popliteus en de laterale meniscus wel gescheurd zijn dan verplaatst de meniscus zich ongeveer twee keer zover mediaal het gewricht in. [Zie Kapandji, onderste extremiteit, ‘de functie van de menisci’]

De test is positief als herkenbare pijn ontstaat bij de laterale gewrichtspleet ter hoogte van de hiatus popliteus. Vergelijk daarbij ook het niet aangedane been.

Men onderzocht deze patiënten daarna artroscopisch waarbij het laterale compartiment van de knie grondig bekeken werd op scheuring van één van de drie popliteus fascicles. Als dit werd gevonden is bovendien bekeken of een subluxatie van de laterale meniscus naar mediaal mogelijk was. Een instabiele meniscus werd chirurgisch behandeld. Daarna mocht de patiënt het been 6 weken niet belasten. Het gestrekte been heffen mocht wel maar dan in een brace. De actieve en passieve mobiliteit mocht worden geoefend. Na zes weken werd in 4 maanden geleidelijk naar volledig belasten toegewerkt.

Deze zes patiënten met vage kniepijn waar geen diagnose voor gevonden was hadden tussen de 2 en de 9 maanden knieklachten. Een MRI had aanvankelijk niets opgeleverd. De meeste patiënten hadden zonder succes twee of meer orthopeden geraadpleegd. De figure-4 test was bij alle zes positief en bij antroscopie bleek de laterale meniscus instabiel. Operatie gaf volledig herstel en een negatieve figure-4 test. De auteurs vinden de diagnostische waarde en ook de behandeling veelbelovend maar hopen dat meer rigoureus onderzoek zal komen.