Excentrische oefeningen helpen bij jumper’s knee, concentrische niet

De etiologie van de jumpers knee (patella tendinosus) is nog niet bekend. 53% beëindigd door deze aandoening zijn sportcarrière. Recent zijn er aanwijzingen dat in chronische gevallen er geen chemische ontstekingsreactie gaande is (via prostaglandine E2), maar een neurogene ontstekingsreactie (via substance P en CGRP).

Er is nog geen bevredigende behandeling voor deze klachten. In een voorstudie van de auteurs bleken excentrische oefeningen van de quadriceps uitgevoerd met de voet op een hellend vlak veelbelovend. De auteurs willen nu onderzoeken of excentrische oefeningen beter werken dan concentrische.

Methode

Aan het onderzoek deden 15 sporters mee die gemiddeld 17 maanden last hadden van pijn aan het proximale deel van de patellapees. Ze hadden allemaal structurele veranderingen en neovascularisatie in het pijnlijke deel van de patellapees. Dit is vastgesteld met echoscopie en kleuren Doppler onderzoek.

De proefpersonen zijn gerandomiseerd verdeeld over de excentrische en de concentrische oefengroep. Ze zijn gevraagd de sport activiteiten minimaal 6 weken te stoppen. Beide groepen maken tijdens het oefenen 3 sets van elk 15 herhalingen, 2 keer per dag, 7 dagen in de week, 12 weken lang.

Spierpijn kan in de eerste twee weken optreden. De training moet pijn doen in de patellapees, was dit niet (meer) het geval dan is de training verzwaard met een rugzak met een gewicht erin tot de pijn weer ontstond. De sporter bepaalde zelf hoeveel pijn acceptabel was. Als na zes weken er geen sterke pijnklacht meer was kan de sporter starten met sportspecifieke training en geleidelijk zijn sport hervatten.

Beide groepen oefenen in stand met de voet op een naar voren hellend vlak van 25 graden, dit ontspant de gastrocnemius waardoor de extensoren van de knie zwaarder worden belast. De romp moest rechtop blijven om de activiteit van de gluteusmusculatuur te minimaliseren.

• De excentrische groep start in stand op één been vanuit de knie in extensie en buigt dan langzaam door naar 70 graden flexie. Dan wordt de niet aangedane been bijgezet om weer naar de gestrekte stand te komen zonder de aangedane knie te belasten.
• De concentrische groep begint bij 70 graden flexie en strekt uit naar volledige extensie in de knie. Om naar de startpositie te komen is in deze groep excentrische activiteit zoveel mogelijk voorkomen. (desnoods door op de armen te steunen).

Voor aanvang van de therapie en na 12 weken is de pijn (VAS) en de functionele score (VISA) opgetekend.

Resultaten

Alleen in de concentrische groep waren er na 6 weken 3 uitvallers doordat de pijn te sterk werd. Na 12 weken is de VAS voor pijn aanmerkelijk lager (22 versus 68) en het functioneren op de VISA significant hoger (83 versus 37) in de excentrische groep dan in de concentrische groep. Ten opzichte van de eerste meting gaat de excentrische groep statitisch significant vooruit: de VAS daalt van 72,7 naar 22,5 en de VISA stijgt van 41,1 naar 83,3. De concentrische groep verandert niet significant ten opzichte van de aanvangssituatie. 7 patiënten in de excentrische groep zijn tevreden en weer op hun oude sportniveau gekomen (dit bleek na 32,6 maanden nog steeds het geval te zijn). 7 patiënten in de concentrische groep zijn juist ontevreden en niet terug op hun oude sportniveau.

Deze resultaten sluiten aan bij de goede resultaten van excentrische oefeningen bij een achillespees tendinosus. Het is nog niet bekend via welk mechanisme excentrische oefeningen beter werken dan concentrische.

Kantekening: de auteurs geven aan dat excentrische oefeningen niet goed helpen bij een insertietendinopathie, maar wel elders in de pees.