Eiwitsupplement ondersteunt mitochondriale adaptaties bij goed getrainde hardlopers

Uit onderzoek is aangetoond dat voeding een grote rol speelt in het prestatievermogen van sporters. Voor duursporters lag lange tijd de focus op de koolhydraten, maar uit steeds meer onderzoek komt naar voren dat ook eiwitten een grote rol spelen. Eiwit speelt een zeer belangrijke rol in de herstelprocessen en spieropbouw.  Daarnaast speelt ook de timing van voeding inname een rol. Zo is bijvoorbeeld bekend dat vooral in het eerste uur na inspanning de glycogeensynthese en de eiwitsynthese verhoogd actief zijn. Ook voeding voorafgaand aan een training kan invloed uitoefenen. Timing van voeding kan dus bepaalde adaptaties en herstelprocessen beïnvloeden en daarmee ook het prestatievermogen.

In al onze lichaamscellen en in hogere concentratie in onze spiercellen zijn er mitochondriën aanwezig. Deze cel orgaantjes hebben als hoofdfunctie om ATP te vormen. ATP is de brandstof voor de cel om goed te functioneren. Spiercellen kunnen door de aanwezigheid van ATP aan- en ontspannen. Het is bekend dat mitochondriën in aantal kunnen toenemen door training, maar dit kan nog verder versterkt worden in combinatie met bepaalde voeding inname. Eiwitinname lijkt hierin een cruciale rol te spelen.

Methode

In dit dubbelblind gerandomiseerd onderzoek werd onderzocht of een eiwitsupplement voor en na training de mitochondriaal biogenese deed toenemen en of het prestatievermogen hiermee vergroot werd. Dit werd vergeleken met de inname van koolhydraten. Het prestatievermogen werd getest aan de hand van een VO2max test en een 6-km ‘time trial’.

De onderzoeksgroep bestond uit 24 goed getrainde lopers, 22 mannen en 2 vrouwen. De gemiddelde leeftijd was 30 jaar, de gemiddelde VO2max was hoog; gemiddeld 60.7 ml/min/kg. Het gemiddelde vetpercentage betrof 8.7% en de BMI 21.9. De lopers liepen tenminste 3 keer per week.

Deze groep werd verdeeld in 2 groepen van 12 personen. De groep doorliep een voorgeschreven

6-weeks progressief trainingsprogramma. Voorafgaand aan elke training kreeg één groep een eiwitsupplement en na de training een koolhydraat-eiwitsupplement. De andere groep kreeg voor de training een koolhydraatsupplement en na de training betrof dit ook een koolhydraatsupplement.

Het onderzoek was als volgt opgebouwd:

• 6 dagen voor de start van het trainingsprogramma: VO2max test
• 4 dagen voor de start van het trainingsprogramma: 6-km time trial
• Start 6-weeks trainingsprogramma met progressieve training
• Halverwege het trainingsprogramma: herhaling 6-km time trial
• Einde trainingsprogramma: VO2max test
• 2 dagen na het trainingsprogramma: slottest 6-km time trial

Daarnaast werd er 2 dagen voor de start een spierbiopsie genomen uit de Vastus Lateralis. Deze biopsie werd 2 dagen na afloop van het trainingsprogramma herhaald. Het biopt werd beoordeeld op de aanwezigheid van enzymen die betrokken zijn bij de mitochondriaal biogenese en de concentratie van mitochondriaal weefsel werd bepaald.

In de eerste week van het trainingsprogramma werd alle deelnemers gevraagd om een voedingslogboek bij te houden gedurende 4 dagen om uit te sluiten dat daar ‘bias’ zou ontstaan op testresultaten van de VO2max en de 6-km time trial door grote verschuivingen binnen het voedingspatroon. Deze registratie werd in de laatste week herhaald om ook de VO2max en de 6-km time trial eindtesten beter te kunnen valideren.

Resultaten

Uit alle resultaten waren een aantal conclusies op te maken. Allereerst bleek er een duidelijke trend in de enzymactiviteit die betrokken is bij de mitochondriale biogenese. Vanuit de laatste biopsie bleek tevens dat de vetstofwisseling actiever was in de groep waarbij een eiwitsupplement was toegevoegd. Dit in tegenstelling tot de groep die een koolhydraatsupplement had gebruikt. Ten tweede werd duidelijk dat zowel de VO2max als de 6-km time trial in beide groepen significant was verbeterd. Echter bleek er geen significant onderling verschil.

Conclusie

Vanuit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat de inname van eiwitten een effect heeft op de mitochondriale biogenese en daarmee ook vermoedelijk op de mitochondriaal functie. Vanuit een betere mitochondriaal functie is er potentie tot een groter prestatievermogen, maar dit werd niet bevestigd vanuit de afgenomen VO2max test en de 6-km time trial.

Het lichaamsgewicht en het vetpercentage waren nihil verandert en vormde daarmee geen verklaring voor de hogere VO2max waarde. De opgetreden prestatieverbeteringen waren dus het gevolg van het progressieve trainingsprogramma.

Als aanbeveling uit dit onderzoek kwam naar voren dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar het lange termijneffect van eiwitinname op het prestatievermogen. Daarnaast is het wenselijk om dit onderzoek te herhalen waarbij ook een controlegroep gevolgd wordt.

Ben jij een fysiotherapeut met passie voor hardlopen dan is de cursus de Running Fysiotherapeut echt iets voor jou!

Bron: Hansen et al. (2020), Supplement with whey protein hydrolysate in contrast to carbohydrate supports mitochondrial adaptations in trained runners, Journal of the International Society of Sports Nutrition, 17:46.

Foto bij artikel door Aldona Griskeviciene / Shutterstock.