Effecten van voetplaatsing op hardloopblessures

Hardlopen en dan met name langere afstanden hardlopen is een van de meest populaire sportieve activiteiten die mensen doen. Daarbij komen blessures ten gevolgen van het hardlopen ook veel voor. De manier van voetplaatsing tijdens de landing is een van de variabelen die effect hebben op het risico van ontstaan van hardloop gerelateerde blessures.

Blessures komen veel voor bij hardlopen 19.4% tot 79,3% van de hardlopers krijgt vroeg of laat te maken met blessures. 56% van de hardlopers krijgt te maken met een overbelastingsblessure, volgens een studie die hardlopers 2 jaar volgden. Daarbij komt uit een recente meta-analyse naar voren dat de incidentie van hardloop gerelateerde blessures bij 1000 uur hardlopen tussen de 2.5 en 33 was.

Biomechanische variabelen

Gezien het aantal blessures en de hoge incidentie van hardloopblessures zijn er verschillende biomechanische variabelen onderzocht om er achter te komen welke variabelen en welk mechanisme er aan de hardloopblessures ten grondslag ligt.

Landingsimpact

Uit die studies kwam naar voren dat hoge en herhaaldelijke landingsimpact tijdens het hardlopen een belangrijke rol speelt in het ontstaan van hardloopblessures. Een prospectieve studie van Bredeweg et al liet zien dat landingsimpact de enige voorspellende factor was voor het ontstaan van hardloopblessures bij beginnende mannelijke hardlopers. Verhoging van landingsimpact was er de oorzaak van dat er klachten ontwikkelden. De klachten waren stressfracturen van het onderbeen, fasciitis plantaris en andere hardloop gerelateerde blessures. Ook de verhoogde biomechanische eisen die worden gesteld bij het hardlopen zouden leiden tot overbelastingsklachten van lokaal weefsel. Meer trek op de patellapees bijvoorbeeld kan leiden tot een patella femorale pijn syndroom.

Voetlanding

De relatie tussen biomechanica en hardloop gerelateerde klachten heeft ertoe geleid dat men de looptechniek en de afstand ging aanpassen. Bij het veranderen van de looptechniek wordt er vaak gekeken naar de manier van landing van de voet. Verschillen in landing van de voet, op de hak dan wel op de voorvoet of de middenvoet, geven een duidelijk verschil in de structuren die belast worden en blessures die erbij ontstaan. Wanneer je kijkt naar de haklanding hebben die meer te maken met stressfracturen en een verhoogde belasting van de patella-pees en de knie. Terwijl de voorvoetlander en middenvoetlander meer belasting zetten op de enkel en de achillespees met als gevolg meer enkel en achillespees en kuitklachten.

De krachten bij haklanding zijn duidelijk hoger dan bij het landen op de voorvoet. De impact die de landing heeft bij haklanden is groter waardoor de druk die wordt meegegeven in het gehele been ook groter is. Aangezien de druk die wordt meegegeven ook uitkomt in de knie zal dit tot een hogere incidentie van knieklachten leiden.

Opmerkingen samenvatter

Wat dit dus meebrengt voor ons als fysiotherapeut en begeleider van hardlopers is het volgende. Wanneer mensen bij ons komen met klachten die gerelateerd zijn aan het hardlopen is het zaak te kijken naar de manier van landen van de persoon tijdens het hardlopen. Bepaalde blessures die ontstaan bij het hardlopen komen meer voor bij haklanding dan bij voorvoetlanding, of andersom. Wil je mensen van hun blessures af helpen zullen ze de techniek van het hardlopen en met name de landing moeten aanpassen. Het merendeel van de blessures die ontstaan bij hardlopen zijn knieklachten (69%). Dat kan betekenen dat het merendeel van de mensen die te maken krijgt met klachten een haklander is. Dit blijkt ook uit onderzoek het geval te zijn. 88,9% van de hardlopers gezien op een 10km, halve-marathon of marathon, land op de hak (Larson et al.) Dat betekent niet dat iedere haklander een knieblessure krijgt, maar het overgrote deel van de blessures die ontstaan zouden dus kunnen komen doordat mensen op hun hak landen. Een aanpassing naar voorvoet of middenvoet landing kan zorgen dat deze blessures voorkomen worden.

Opbouw

De aanpassing in hardlooptechniek moet geleidelijk worden aangeboden. Daarnaast dient rekening te worden gehouden aan de adaptatie snelheid van weefsel en dienen mensen op een goede manier voorgelicht te worden om de transitie te maken van hiel naar voorvoet of middenvoet. Het is niet zo dat mensen die landen op de voorvoet niet geblesseerd raken. Blessures komen ook voor bij mensen die op de voorvoet landen, echter dit zijn vaak andere blessures dan bij de hiel of haklander.

Voorvoet of middenvoet landing?

Daar kan geen eenduidig antwoord op worden gegeven. Wel is het zo dat er een beduidend lagere impact is bij het landen op de voorvoet, waardoor impact gerelateerde blessures hier minder voorkomen. Stressfracturen van het onderbeen, patellafemoraalstress syndroom zijn blessures die langdurig en als ernstig worden ervaren bij hardlopers. Deze klachten komen vaker voor bij hiel- en haklanders. Achillespees en kuitblessures zijn blessures die meer voorkomen bij voorvoetlanders. Dit zijn ook blessures die langer kunnen duren. Een aanpassing voor kortere tijd naar hiel of haklanding kan ervoor zorgen dat de blessure kan herstellen zonder het hardlopen te stoppen.

Er dient echter ook voor deze transitie tijd te worden genomen. De vraag is dan wat het meest effectief is, de tijd nemen voor herstel of de aanpassing in techniek? Een combinatie van beide is naar mijn mening een goed alternatief en zorgt voor een meer flexibele omgang met de blessures die gerelateerd kunnen worden aan het hardlopen. Daarbij zal altijd de graadmeter moeten zijn, niet te ver, niet te vaak en niet te hard om blessures te voorkomen.

Ben jij een fysiotherapeut met een passie voor hardlopen dan is de cursus: De Running Fysiotherapeut echt iets voor jou.