Een oefenprogramma gericht op de kracht van de heupabductoren bij osteoartritis van de knie

healthy knee and osteoarthritis knee in comparison - high degree of detail -- 3D Rendering

Biomechanische factoren spelen een belangrijke rol in het ontstaan en de progressie van osteoartritis van de knie. Vaak is er bij mensen die daar last van hebben sprake van zwakte in de heupabductoren; afgenomen isokinetische kracht, explosieve kracht en isometrische kracht. Mensen met een grotere zwakte van de heupabductoren ontwikkelen sneller knie osteoartritis. Als fysiotherapeut zou er dus invloed uitgeoefend kunnen worden hierop. Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken of het trainen van de heupabductoren, in vergelijking met het trainen van de quadriceps, leidt tot een beter functioneren en afname van pijn. Het onderzoek wordt uitgevoerd bij Aziatische vrouwen met klachten als gevolg van osteoartritis.

Methode

Er is een randomized controlled trial uitgevoerd onder 72 vrouwen. De inclusiecriteria waren o.a. dat het ging om vrouwen vanaf 50 jaar, met osteoartritis graad II-IV (Kellgren-Lawrence schaal) van de knie en een gemiddeld pijncijfer tussen 2 en 7. De exclusiecriteria sloten hierop aan en zijn logisch gekozen, o.a. bij een overmatige valgus- of varusstand, medicatiegebruik (corticosteroïden), andere operaties of andere ziektes werd iemand geëxcludeerd.

De deelnemers zijn willekeurig verdeeld in de oefengroep gericht op de heupabductiekracht of in de groep gericht op de quadricepskracht. Alle deelnemers ondergingen de standaard behandeling bij osteoartritis van de knie (educatie, fysiotherapie) en daarbij voerden ze het oefenprogramma uit. Alle deelnemers voerden twee oefeningen uit, gericht op de quadriceps. De experimentele groep voerde daarbij twee extra oefeningen uit, gericht op het versterken van de heupabductoren; een laterale straight leg raise met een weerstandsband en een staande bekkenlift oefening op een step. Per oefening werden drie sets van 10 herhalingen uitgevoerd. Deze oefeningen werden dagelijks uitgevoerd, gedurende zes weken. Twee deelnemers uit de experimentele groep en één uit de controle groep zijn geëxcludeerd vanwege beperkte therapietrouw.

TIP:  Indicatie, effecten en trainingsvariabelen voor krachttraining

De primaire uitkomstmaat was kniepijn, gemeten met een VAS en het functioneren, gemeten met de Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index. Secundaire uitkomstmaten waren gericht op pijn en objectief functioneren. De isometrische piekkracht van de heupabductoren en quadriceps is gemeten met een dynamometer. De metingen zijn gedaan aan het einde van de zes weken durende interventie, met een follow-up na zes weken.

Resultaten

Er zijn 72 vrouwen onderzocht en zij zijn verdeeld in twee groepen. De gemiddelde leeftijd van de controlegroep was 59.2 jaar, met een gemiddeld BMI van 23.68 en een gemiddelde VAS-score van 5.50. Dit ten opzichte van de experimentele groep: 58.4 jaar, BMI van 23.39 en VAS van 5.70. Er waren bij aanvang geen significante verschillen tussen de twee groepen. De subscore gericht op het functioneren van de Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index was significant lager in de experimentele groep, in vergelijking met de controle groep. Er waren significante verschillen tussen de scores op de VAS en de subschaal gericht op pijn van de Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index na 6 weken, maar niet na 12 weken. De experimentele groep had een meer significante verbetering in het traplopen. Ook de piekkracht van de heupabductoren was verbeterd in de experimentele groep en de piekkracht van de quadriceps was in beide groepen verbeterd.

Discussie

Dit onderzoek heeft het verschil in effect vergeleken van een oefenprogramma gericht op de kracht van de heupabductoren in vergelijking met het verbeteren van de kracht van de quadriceps, op het fysiek functioneren bij vrouwen met osteoartritis in de knie. De resultaten suggereren dat het inzetten van oefeningen gericht op de kracht van de heupabductoren ertoe leiden dat de quadriceps ook sterker worden, met ook een verbetering in het functioneren en het verminderen van de pijn.

TIP:  Krachttraining bij verschillende patiëntengroepen

Eerdere onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met osteoartritis van de knie verzwakte heupmusculatuur hebben, met name de abductoren. Ook is er in die studies aangetoond dat het tot positieve resultaten leidt als de heupabductoren versterkt worden, in veel studies was de methodologische kwaliteit echter minder goed. Zwakke heupabductoren kunnen ertoe leiden dat er een verminderde stabiliteit ontstaat in het bekken bij het eenbenig staan, waardoor er abnormale krachten komen te staan op de knie. De heupabductoren spelen dus een cruciale rol in het functioneren van de onderste extremiteit bij wandelen, traplopen en opstaan.

In dit onderzoek leidde het oefenprogramma gericht op de heupabductoren tot grotere verbeteringen in het traplopen dan het oefenprogramma gericht op de quadriceps. Er was echter geen verbetering gemeten op de Five Times Sit-to-Stand Test. De beide groepen voerden quadriceps oefeningen uit en waarschijnlijk is er daardoor geen verschil gemeten.

Het effect van de heupabductie training op het ervaren van pijn was statistisch significant, maar niet klinisch significant omdat het minimaal klinisch relevante verschil niet bereikt werd. Het werkingsmechanisme tussen het functioneren van de heupabductoren en osteoartritis van de knie is niet volledig duidelijk. De afgenomen kracht van de heupabductoren kan ook het gevolg zijn van progressie van de osteoartritis van de knie, waardoor compensatoire beweegpatronen ontstaan. In eerder onderzoek is aangetoond dat een toegenomen heupabductie kracht leidt tot een vertraagde progressie van osteoartritis van de knie, maar ook van het patellofemorale gewricht. In dit onderzoek zijn er alleen vrouwen onderzocht. Het effect van dezelfde behandeling bij mannen zal nog onderzocht moeten worden om daar een advies over te kunnen geven.

TIP:  Sportletsels bij jongeren met de helft verminderd door goede warming-up

Conclusie

Er is mogelijk sprake van enige vorm van bias in dit onderzoek door de uitval van een aantal deelnemers. Er kan echter wel geconcludeerd worden dat het inzetten van krachtoefeningen gericht op de heupabductoren kunnen leiden tot een hogere mate van functioneren bij vrouwen met symptomatische osteoartritis van de knie. Ook kan het effectief zijn in het verminderen van de pijn. Daarom wordt het aangeraden om dit onderdeel te laten zijn van een oefenprogramma bij mensen met osteoartritis.

Bron: Wang, J., Xie, Y., Wang, L., Lei, L., Liao, P., Wang, S., Gao, Y., Chen, Y., Xu, F., & Zhang, C. (2019). Hip abductor strength–based exercise therapy in treating women with moderate-to-severe knee osteoarthritis: a randomized controlled trial. Clinical Rehabilitation, 34(2), 160–169. https://doi.org/10.1177/0269215519875328

Foto bij artikel door Crevis / Sutterstock.

Bron

Amber Hulleman

Amber Hulleman

Fysiotherapeut/ sportfysiotherapeut. Docent Fysiotherapie bij Hogeschool Rotterdam. Referent/samenvatter met specialisatie musculoskeletaal / sportfysiotherapie.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb